Τι να κάνουμε λοιπόν με τα Εξάρχεια;

Γεννήθηκα και μεγάλωσα δίπλα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο σε μια συνοικία που επισήμως λέγεται Μουσείο, αλλά σήμερα για τους περισσότερους ανήκει στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων, μαζί με μεγάλα κομμάτια της Νεάπολης. Όπως έγραψα και στο πρώτο μέρος του άρθρο μου (εδώ: https://www.2020mag.gr/apopseis/608-anomia-sta-eksarxeia-ki-alles-istories-zoygklas-3), έχουμε μπει εδώ και καιρό στο στόχαστρο μιας συμβολικής, αλλά ταυτόχρονα και πολύ πραγματικής επίθεσης. Όμως κι εμείς δεν μπορούμε να σφυρίζουμε αδιάφορα σαν να μην τρέχει τίποτα.
Στα Εξάρχεια αντιμετωπίζουμε πραγματικά ζητήματα ασφάλειας, τα οποία η καθεμία και ο καθένας βιώνουμε διαφορετικά, ανάλογα με την τάξη μας, το φύλο μας, την προέλευση ή την ηλικία μας. Έχει όμως σημασία να ξεχωρίζουμε ανάμεσα στα πραγματικά και τα φανταστικά ζητήματα.

Γιατί άλλες είναι οι προθέσεις των κατοίκων, που θέλουμε την γειτονιά μας να παραμείνει ζωντανός χώρος για τον πολιτισμό, την διασκέδαση, την αμφισβήτηση – αλλά και για πολύ διαφορετικούς τρόπους ζωής, που μπορεί να μην είναι οι δικοί μας, αλλά που θεωρούμε πως μας εμπλουτίζουν. Και στο κάτω-κάτω, απαιτούμε και το δικαίωμα να ζούμε την πιο βαρετή, μικροαστική ζωή που θέλουμε – αν το θέλουμε – αλλά με ασφάλεια.

Άλλες είναι οι προθέσεις του κτηματομεσητικού τομέα που βλέπει όλη την πόλη ως λαχταριστό φιλέτο. Η κρίση – η κάθε κρίση – είναι μια ακόμη ευκαιρία, για να αλλάξουν γρήγορα χέρια τα ακίνητα.
Με το νέο πτωχευτικό νόμο, τις οικονομικές επιπτώσεις τις πανδημίας και τους επικείμενους πλειστηριασμούς, βλέπουμε ήδη να παίρνουν θέση στα Εξάρχεια, πρώτο τραπέζι πίστα, επιτήδεια αρπακτικά, εγχώρια και εισαγωγής.

Άλλες είναι οι προθέσεις ενός συγκεκριμένου και, κατά τη γνώμη μου, πολύ συνειδητά κατασκευασμένου δημόσιου λόγου, που στιγματίζει την περιοχή, κατασκευάζοντας μια εικόνα γενικευμένης ανομίας, στην οποία οι κάτοικοι είμαστε σχεδόν συνένοχοι. Και ενώ η παρουσία της αστυνομίας έχει πολλαπλασιαστεί τον τελευταίο καιρό, το ίδιο έχει κάνει με μυστήριο τρόπο και το αίσθημα ανασφάλειας.

Να ξεκινήσουμε λοιπόν με το πιο προφανές: Ας αντισταθούμε στο αφήγημα περί «ανομίας» από τη μία, κι από την άλλη ας σταματήσουμε να παριστάνουμε πως δεν συμβαίνει τίποτα. Να ξεκαθαρίσουμε πως συμβαίνει κάτι – αλλά αυτό είναι διαφορετικό από το πρόβλημα που παρουσιάζεται στον δημόσιο λόγο. Και πως έχουμε να κάνουμε με πολύ διαφορετικά ζητήματα με διαφορετικές λύσεις.

Κατά δεύτερο λόγο, ας κάνει ο δήμος αυτό που είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη: την φροντίδα του δημόσιου χώρου, τον φωτισμό, την καθαριότητα, τα κλαδέμματα κ.λπ. χωρίς υπερβολές και περιττές πολυτέλειες. Να ξανασκεφτεί τις πεζοδρομήσεις στην περιοχή που μπορούν να εντείνουν το αίσθημα ανασφάλειας, κυρίως τη νύχτα και κυρίως (αλλά όχι μόνο) για τις γυναίκες.

Να κάτσουν εκπρόσωποι του Δήμου ή και της αστυνομίας σε ένα τραπέζι με τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες της περιοχής να μας ακούσουν. Να ακούσουν τα προβλήματα και τις προτάσεις μας. Χρειάζεται ανοιχτός δίαυλος διαλόγου σε βάθος χρόνου και με διαφάνεια ως προς το διακύβευμα. Θα είναι όντως δύσκολο, καθώς η δυσπιστία είναι τεράστια κι από τις δυο μεριές, όσο οι προθέσεις της πολιτείας δεν είναι ξεκάθαρες. Ναι, και η αστυνομία έχει ρόλο να παίξει στην ασφάλεια της πόλης, αλλά όχι με τους σημερινούς όρους.

Πάντως δεν λύνονται όλα τα τοπικά προβλήματα σε τοπική κλίμακα. Το ζήτημα των ναρκωτικών, του εμπορίου και τον ουσιοεξαρτημένων δεν αντιμετωπίζεται μεμονωμένα. Να μετακινηθεί από μας και να πάει ένα οικοδομικό τετράγωνο παρακάτω δεν είναι λύση. Χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πρόληψης, φροντίδας και ελέγχου (με αυτή την σειρά).
Το ιδιο και τα εγκαταλελειμμένα κτήρια. Απαιτείται πολιτική πρόθεση, ευθύνη των δημόσιων και άλλων φορέων για τα δικά τους άδεια ακίνητα και τόλμη να ακουμπήσουμε την ιερή αγελάδα των μεγαλοϊδιοκτητών.

Προϋπόθεση για όλα αυτά είναι να υπάρχει η πρόθεση να διευθετηθούν. Και να διευθετηθούν έτσι ώστε πρώτ’ απ’ όλα να προσφέρουν στους κατοίκους μια καλύτερη ποιότητα ζωής – όχι να τους απομακρύνουν.