Τις προάλλες παρακολουθούσα μία συζήτηση που οργάνωσε η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας και το ελληνικό #metoo.

Εκ των ομιλητριών και η πρώην υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου η οποία επεσήμανε, μεταξύ πολλών άλλων, το πρόβλημα των κληρονομημένων συμπεριφορών που έχουν βαθιές ρίζες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η φράση «είμαι τυχερή, ο άντρας μου βοηθάει πολύ στο σπίτι». Ή στην ίδια κατηγορία η πολύ κοινή ανδρική ροπή να εξηγούν σε γυναίκες πράγματα που ενδέχεται η συνομιλήτριά τους να τα ξέρει καλύτερα από τους ίδιους-αλλά είναι το ίδιο της το φύλο που λόγω των ριζωμένων στερεοτύπων την διατηρεί στην πιο αδύναμη θέση, συνεπώς α-πριόρι και στην λιγότερο ενημερωμένη, εξοπλισμένη, μορφωμένη, πληροφορημένη…

Θυμήθηκα πώς περιέγραφε ο Εκο στη «Σημειολογία της Καθημερινής Ζωής» τον τρόπο με τον οποίο αποδίδεται στο γυναικείο φύλο το light κουτσομπολιό. Πώς ο ίδιος διερευνούσε τις απαρχές αυτής της πεποίθησης. Και πώς, με τον χαριτωμένο, παραπλανητικά ελαφρύ, τρόπο που είχε να διαχειρίζεται εξαιρετικά σοβαρά κοινωνιολογικά θέματα, περιέγραφε ακόμα ότι η τάση της συντριπτικής πλειονότητας των γυναικών να προτιμούν το λαιμό ή τις φτερούγες από τα κομμάτια του κοτόπουλου προέρχεται επίσης από μία ανάλογη και βαθιά ριζωμένη υποχώρηση που με τον καιρό έγινε συνήθεια, σχεδόν εγγεγραμμένη στο dna μας.

Λεπτές διακρίσεις που ακόμα δεν έχουν γίνει κατακτήσεις. Να όμως που σ΄αυτήν ακριβώς την πλεύση ακολούθησε ένα δελτίο Τύπου της πιο ενδιαφέρουσας καλλιτεχνικής-κοινωνικής-παρεμβατικής κολεκτίβας που δραστηριοποιείται εδώ κι ένα χρόνο στη χώρα μας. Διότι έκανε και κάτι καλό η πολιτική της κας Μενδώνη, ερήμην της. Έγινε αιτία να συγκροτηθούν οι Support Art Workers. Από αυτούς λοιπόν προέρχεται το δελτίο Τύπου που καταγράφει «σκέψεις με αφορμή την πρόσφατη εκδήλωση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης για τη Μέρα της Γυναίκας, στις 8 Μαρτίου, με τίτλο «8 Άντρες Ηθοποιοί του ΚΘΒΕ Υμνούν τη Γυναίκα».

"Όταν ζητήθηκε", γράφουν λοιπόν οι Support Art Workers, « από τη συγγραφέα Siri Hustvedt να γράψει ένα κείμενο για μια έκθεση γυναικείων πορτρέτων τριών μεγάλων αντρών ζωγράφων, αυτή έγραψε το μοναδικό Μια Γυναίκα Κοιτάζει τους Αντρες να Κοιτούν τις Γυναίκες.»
Τί σχέση έχει αυτό με το ΚΘΒΕ; Όπως επισημαίνουν οι Support Art Workers, στην πρόσφατη ανακοίνωση για την εκδήλωση του Κ.Θ.Β.Ε. και του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης «βλέπουμε φράσεις όπως αυτή:
«Ας αποδώσουμε με λόγο ποιητικό, λοιπόν, θεατροποιημένα το δώρο της ζωής στις γυναίκες όλου του κόσμου, τις δικές μας μορφές, τις δικές μας Παναγιές»
ή αυτή:
«Γιατί κι αν μεγαλώσαμε, από χέρια μάνας αναστηθήκαμε, κι αν ερωτευτήκαμε, ήταν η εικόνα της γυναίκας που μας εμφύσησε το πάθος και τον πόθο, κι αν αγαπήσαμε μια κόρη μας το δίδαξε»

Και συνεχίζει η ανακοίνωσή τους: «Το «εμείς» τους είναι κατάφορα αρσενικό, παρατηρεί η Hustvedt. Στο έργο του «μεγάλου» άντρα καλλιτέχνη βλέπουμε πάντα «αυτόν», με το πινέλο στο χέρι μπροστά από τον καμβά, με το βιβλίο στο χέρι μπροστά από το μικρόφωνο, και δίπλα, πίσω, πιο κει, «εκείνες», τις «μούσες», τις γυναίκες, τις κόρες, τις Παναγιές, πάντα τη γυναίκα ως «άλλη», ως αυτή που θέλει αυτός να είναι. Ενίοτε γυμνό μοντέλο να δηλώνει το αντικείμενο της σεξουαλικής του επιθυμίας, άλλοτε πάλι καθιστή υποστηρίκτρια του έργου του, να παίζει σιωπηλή την άρπα, το πιάνο, το βιολί… Ενόσω αυτός μιλάει, όρθιος, χαρίζοντας στεντόρεια τη φωνή του στον χώρο».

Τι άλλο παρατηρούν οι Support; Ότι οι «δύο δημόσιοι φορείς φαίνεται να μην υποψιάζονται καν ότι αυτό που κάνουν όχι απλώς δεν συμβάλλει σε μια τέτοια συζήτηση, αλλά εκπροσωπεί περίτρανα όλα όσα το κίνημα του #metoo επιχειρεί να αλλάξει. Πώς αλλιώς μπορεί να πιστεύει κανείς ότι μια εκδήλωση με 20 άντρες συμμετέχοντες (καλλιτεχνικούς διευθυντές, ηθοποιούς, συγγραφείς), η οποία ακόμα και τη μέρα της Γυναίκας σιγάζει τη γυναικεία φωνή υμνώντας την αντρική, κατά τα άλλα «υμνεί» αυτό που εξαφανίζει κι εύχεται «να γιορτάζεται καθημερινά κι όχι κατ’ εξαίρεση μιας μέρας ειδικής»;»

Και επισημαίνουν παρακάτω κι αυτό: «όλα αυτά, τη στιγμή που ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού δήλωσε πρόσφατα «ότι δεν είναι δυνατόν να διακόψει το συμβόλαιο» συνεργάτη του που έχει δημόσια κατηγορηθεί επανειλημμένα για κακοποίηση συναδέλφων του, γυναικών και ανδρών. Τη στιγμή που δήλωσε ότι «ακόμα και μέσα στο θέατρο να υποπέσει ένας ηθοποιός σε ένα παράπτωμα, έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του». Χωρίς να πει τίποτα, όμως, για την υποχρέωση ενός καλλιτεχνικού διευθυντή να προστατεύει το προσωπικό του από κακοποιητικές συμπεριφορές. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι «δεν είναι δόκιμο να συζητήσουμε τι έκανε ο άλφα ή ο βήτα» ή το να μιλάμε για το εάν ένας υπεύθυνος κρατικού οργανισμού, που διαχειρίζεται χρήματα όλων μας, «θα έπρεπε να λύσει ένα συμβόλαιο, επειδή ακούστηκαν ορισμένα πράγματα»».

Μένω σ΄αυτές τις παρατηρήσεις αν και η ανακοίνωση περιλαμβάνει και αυτήν την πολύ σοβαρή καταγγελία για την στάση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΚΘΒΕ Ν.Κολοβού καθώς και άλλες σοβαρές επισημάνσεις. Κατά τη γνώμη μου έχουν απόλυτο δίκιο οι Support. Την εποχή του #metoo μια ανδροκρατούμενη εκδήλωση για τις γυναίκες, προορισμένη να αναπαράγει όλα τα στερεότυπα δεν μπορεί παρά να λειτουργεί ως αναγκαστική διεκπεραίωση μίας ανιαρής ημερολογιακής υποχρέωσης και να φτιάχνει στην καλύτερη περίπτωση μία πολύ μεγάλη τρύπα στο νερό. Ευτυχώς για το Κ.Θ.Β.Ε. την ίδια μέρα αλλά κι ένα 24ωρο αργότερα υπήρξε και αποτελεσματικότερος τρόπος…εορτασμού της Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας: η αφιονισμένη «εκστρατεία» όσων αστυνομικών έδειραν εξίσου άνδρες και γυναίκες στη Νέα Σμύρνη. Υπάρχουν και χειρότερα από το να σε αναγνωρίζουν μόνον ως μάνα, κόρη ή Παναγιά.