ΠΙΣΤΕΨΕ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ
Μια έκφραση που ακούγεται πολύ συχνά στα σόσιαλ τα τελευταία χρόνια, σε καταγγελίες για οικονομικές ατασθαλίες κάθε λογής, ιδίως από παρατρεχάμενους της κυβέρνησης, είναι ότι έχουν φάει ή έφαγαν ή "θα φάνε και τα πόμολα" ή "μέχρι και τα πόμολα". Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίσκουμε και μιμίδια που εικονογραφούν την έκφραση.
Διαβάζω ότι το Υπουργείο Ανάπτυξης σκοπεύει, πιθανώς από τις 2 Νοεμβρίου, να θέσει σε εφαρμογή το «καλάθι του νοικοκυριού», σε μια προσπάθεια να συγκρατηθούν οι τιμές στην αγορά. Πρόκειται για 50 κατηγορίες ειδών πρώτης ανάγκης, κυρίως τροφίμων· τα μεγάλα σουπερμάρκετ θα είναι υποχρεωμένα να προσφέρουν έναν κωδικό (ένα είδος) από κάθε μία από αυτές τις κατηγορίες σε χαμηλή τιμή. Ακόμα δεν έχουν ξεκαθαριστεί οι λεπτομέρειες του συστήματος, αλλά ήδη γίνεται αρκετός λόγος για το προτεινόμενο μέτρο· αλλά αυτά θα τα διαβάσετε σε άλλες στήλες, περισσότερο ειδικές.
Εμείς εδώ, ως γνωστόν, λεξιλογούμε· κι έτσι, το σημερινό μας άρθρο θ’ αφιερωθεί στη λέξη «καλάθι».
Κατά πάσα πιθανότητα θα έχετε ακούσει κάποια ανέκδοτα της οικογένειας "Πόσοι Χ χρειάζονται για να αλλάξουν μια λάμπα;" όπου Χ μπορεί να είναι μέλη εθνοτικών ομάδων ή εκπρόσωποι διάφορων επαγγελμάτων ή άλλες κατηγορίες -άλλοτε η απάντηση είναι 5 (ο ένας αλλάζει τη λάμπα και οι τέσσερις γυρίζουν το τραπέζι), άλλοτε είναι το προφανές "ένας" αλλά με διάφορες ανατροπές στο τέλος -στο Διαδίκτυο θα βρείτε πάμπολλες παραλλαγές, τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά διότι είναι διεθνή αυτά τα ανέκδοτα.
Ο υπουργός κ. Στέλιος Πέτσας έχει κερδίσει μιαν αμφίβολη υστεροφημία επειδή το όνομά του έχει για πάντα συνδεθεί με τη φερώνυμη λίστα εκμαυλισμού του Τύπου, η οποία συνέβαλε όχι λίγο στο να βρεθεί η χώρα μας στην τελευταία θέση στην ΕΕ από πλευράς ελευθεροτυπίας. Ωστόσο, από προχτές το όνομά του συζητιέται και πάλι με διαφορετική αφορμή, και συγκεκριμένα για την ατάκα του σε τηλεοπτική εκπομπή, ότι «Όποιος αρνείται να προσαρμοστεί, πεθαίνει».
Στη συζήτηση που έγινε πριν από μερικές μέρες στη Βουλή, ο πρωθυπουργός, σε μια ενδιαφέρουσα αποστροφή του λόγου του, είπε:
«Στο επίκεντρο όλων των δράσεων μας είναι ο πολίτης, όχι γενικά και αόριστα ο λαός, η λέξη που χρησιμοποιούν συχνά όσοι θέλουν να θολώνουν την κατεύθυνση των επιλογών τους, αλλά κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνας, ως ξεχωριστές προσωπικότητες και πιο συγκεκριμένα η μεσαία τάξη και πρωτίστως οι πιο ευάλωτοι συμπολίτες μας».
Θα λεξιλογήσουμε λοιπόν στο σημερινό μας σημείωμα για τη λέξη αυτή, που φαίνεται να ενοχλεί τον πρωθυπουργό.
Κι ενώ με απόφαση των κυβερνήσεων, στην Ευρώπη τουλάχιστον, σφυρίχτηκε η λήξη της πανδημίας του κορονοϊού (τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο και τα πρώτα κρύα) κι ετοιμαζόμαστε αύριο μεθαύριο να απαλλαγούμε και από το τελευταίο φύλλο συκής, τις μάσκες, μια άλλη είδηση υγειονομικού χαρακτήρα ήρθε να μας αναστατώσει: τα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων, ακόμα λιγοστά, αρκετά πάντως για να κάνουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αναζητούν εμβόλια και τα κανάλια να πλειοδοτούν σε τρομολαγνία.
Τούτες τις μέρες, ενώ συμπληρώνεται το πρώτο τετράμηνο του 2022, μια λέξη βρίσκεται διαρκώς στην επικαιρότητα, σε σημείο που θα μπορούσα να διακινδυνεύσω την πρόβλεψη ότι θα διεκδικήσει καλή θέση στην ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς τον Δεκέμβριο.
Στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή, ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι στη χώρα μας η μακροχρόνια ανεργία συνυπάρχει με κενές θέσεις εργασίας και ότι υπάρχουν «αρκετές δουλειές που θα μπορούσαν να καλυφθούν αν οι υποψήφιοι διέθεταν βασικές δεξιότητες».
Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, η συχνότητα χρήσης της λέξης του τίτλου μας αυξήθηκε κατακόρυφα, τουλάχιστον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο όρος δεν είναι βέβαια γέννημα του πολέμου, υπήρχε από αρκετά χρόνια νωρίτερα· αν πάλι αναρωτιέστε τι σχέση έχει το πιάτο που βλέπετε στην εικόνα, θα πρέπει να κάνετε λίγη υπομονή.
Μια από τις λέξεις που ακούγονται συνεχώς από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι και η προπαγάνδα.
Η συνεργασία μου με το 2020mag εγκαινιάστηκε, τον Ιανουάριο του 2021, με ένα άρθρο ανασκόπησης των λέξεων του 2020. Ταιριάζει λοιπόν να επιχειρήσω και φέτος την ίδια λεξιλογική ανασκόπηση, αφού εμείς εδώ λεξιλογούμε.
Αναμφίβολα η είδηση της εβδομάδας στα σόσιαλ μίντια ήταν η αναγγελία του Μαρκ Ζάκερμπεργκ ότι η εταιρεία Facebook μετονομάζεται σε Meta, αν και η δημοφιλέστατη πλατφόρμα θα εξακολουθήσει να ονομάζεται Φέισμπουκ.
Η λέξη που πρωταγωνιστεί σε πολλές συζητήσεις τις τελευταίες μέρες, είναι η ακρίβεια, η συνεχής αύξηση των τιμών σε αγαθά πρώτης ανάγκης, σαν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, ανάμεσά τους και των επιπτώσεων της πανδημίας.
Μεγάλη εντύπωση προκάλεσαν οι νέες ανακοινώσεις του δημάρχου Αθηναίων για το σχέδιο ανάπλασης της οδού Πανεπιστημίου.
Οι δυο λέξεις ήρθαν στην επικαιρότητα μαζί τις τελευταίες μέρες, όταν, μετά το άνοιγμα των σχολείων, διάφοροι γονείς αρνήθηκαν να κάνει αυτοτέστ το παιδί τους ή να φορέσει μάσκα στο σχολείο, επικαλούμενοι κάποιαν «ανάκληση πληρεξουσιότητας» και μιλώντας στο όνομα των «Αυτοχθόνων ιθαγενών».
Αν ρωτήσετε τον πρωθυπουργό μας, σαμποτάζ κάνει, και μάλιστα υγειονομικό, η αντιπολίτευση, και ιδίως ο ΣΥΡΙΖΑ -έτσι τουλάχιστον υποστήριξε σε συνέντευξη που έδωσε την Κυριακή στην Καθημερινή: «Υπήρξε ένα ουσιαστικό σαμποτάζ. Υγειονομικό σαμποτάζ, με μόνο σκοπό την αποκόμιση πολιτικού οφέλους – το οποίο τελικά απ’ ό,τι φαίνεται δεν ήρθε κιόλας – από κόμματα της αντιπολίτευσης, ξεκινώντας από την αξιωματική αντιπολίτευση», ανέφερε.
Συζητιέται αυτές τις μέρες στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας με τον μακροσκελή τίτλο «Για την Προστασία της Εργασίας - Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής «Επιθεώρηση Εργασίας» - Κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας - Κύρωση της Σύμβασης 187 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για το Πλαίσιο Προώθησης της Ασφάλειας και της Υγείας στην Εργασία - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής» (το έκανα κόπι πάστε από τον ιστότοπο της Βουλής, βέβαια) ή αλλιώς "νομοσχέδιο Χατζηδάκη", ή, κατά την αντιπολίτευση "αντεργατικό νομοσχέδιο".
Ο νεολογισμός της εβδομάδας, που αξιώθηκε το δεκαπεντάλεπτο της δημοσιότητας που του αναλογεί, οφείλεται στον υπουργό Προστασίας του ένστολου Πολίτη, τον κ. Χρυσοχοΐδη, ο οποίος, από το βήμα της Βουλής θέλησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τις αλλεπάλληλες μαφιόζικες εκτελέσεις υποστηρίζοντας ότι «αύξηση της εγκληματικότητας δεν υπάρχει» αλλά ότι «η βαρβαρότητα στα Γλυκά Νερά και ο κύκλος αίματος των μπράβων» προκάλεσαν «εγκληματοφοβία· ότι υπάρχει σύγχυση μεταξύ εγκληματοφοβίας και εγκληματικότητας, και ότι η εγκληματοφοβία αυξάνεται αλλά όχι η εγκληματικότητα».
Τον τελευταίο καιρό έρχονται αναπάντεχες ειδήσεις από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, καθώς η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ανακοινώνει μέτρα για την επανεκκίνηση της οικονομίας και για την αύξηση της φορολογίας των πλουσίων, που έρχονται σε ευθεία αντίθεση όχι μόνο με τα πεπραγμένα της καταστροφικής περιόδου Τραμπ αλλά και με τα δόγματα που έχουν επικρατήσει στην Ευρώπη και γίνονται με παβλοφικό τρόπο δεκτά από πολλούς ηγέτες.
Αμέσως μετά το Πάσχα, όπως ανακοινώθηκε, ανοίγει επιτέλους η εστίαση σε εξωτερικούς χώρους -το κατά Σαββόπουλο «τραπεζάκια έξω». Το μέτρο είναι καλοδεχούμενο, και μάλιστα μάλλον καθυστέρησε να εφαρμοστεί, αφού στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα τραπεζάκια έξω έχουν ήδη ανοίξει, όχι μόνο σε χώρες του Νότου αλλά και σε βορειότερες, όπως στο Λουξεμβούργο, όπου βέβαια θέλει θάρρος ή πανωφόρι για να καθίσεις έξω.
Στη χτεσινή συζήτηση στη Βουλή, ο κ. πρωθυπουργός έκανε μια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση -που δεν θυμάμαι να έχει ξαναγίνει είτε από τον ίδιο είτε από κάποιον προκάτοχό του.
Εδώ και πολλές μέρες, τα ΜΜΕ προανάγγελλαν ότι θα ανακοινωθούν «έξυπνα μέτρα» για να αντιμετωπιστεί η έξαρση της πανδημίας, ιδίως στην Αττική.
Μια από τις λέξεις της επικαιρότητας, που μάλιστα εμφανίστηκε τους τελευταίους μήνες και όχι από την αρχή της πανδημίας, είναι και το ακορντεόν. Όχι βέβαια με την κυριολεκτική σημασία της· μεταφορικά χρησιμοποιήθηκε ο όρος. Ανάλογα με την πορεία της πανδημίας, αν σημειωθεί κάποια ύφεση στα κρούσματα και στους διασωληνωμένους τα μέτρα χαλαρώνουν (άνοιξε)· κι αν οι αριθμοί επιδεινωθούν, η στρόφιγγα σφίγγει πάλι (κλείσε). Άνοιξε-κλείσε, την ίδια κίνηση που κάνει ο ακορντεονίστας για να παίξει μουσική.
Με χαρά δέχτηκα την τιμητική πρόσκληση να συμμετάσχω σε αυτό το νέο δημοσιογραφικό εγχείρημα, το 20/20 magazine, που ελπίζω να συμβάλει στο να σπάσει η μονολιθικότητα που επικρατεί στο ελληνικό τοπίο των μέσων ενημέρωσης σε βαθμό που να τίθεται ευθέως ζήτημα δημοκρατίας στη χώρα.