Ο Ράντου Ζούντε ξεχωρίζει ανάμεσα στους πολύ δυναμικούς σκηνοθέτες του νέου ρουμάνικου κινηματογράφου που μας έχει χαρίσει αριστουργήματα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Εκεί που οι υπόλοιποι βάζουν το μαχαίρι στο κόκαλο, ο Ζούντε πάει ένα βήμα πιο πέρα. Πεπεισμένος για τη μεγάλη σημασία που έχει ο κινηματογράφος στη διαμόρφωση των κοινωνικών δυναμικών («ο κινηματογράφος είναι στην ουσία του μια σοβαρή τέχνη, και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται»), στρέφει την προσοχή και τον φακό του στην κοινωνία  που τον περιστοιχίζει και ερευνά την ιστορία της Ρουμανίας μέσα στους αιώνες (το συγκλονιστικό γουέστερν Αφερίμ που τον έκανε γνωστό στην Ελλάδα, η ιστορία της δουλείας των Ρομά στη νεότερη Ρουμανία) και το αμαρτωλό της παρελθόν τον 20^ο αιώνα (με το Αδιαφορώ αν θα καταγραφούμε στην Ιστορία ως Βάρβαροι ανασκαλεύει τη συμμετοχή  του φιλοναζιστικού καθεστώς της χώρας στη διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου στο πογκρόμ κατά των Εβραίων και με τα Κεφαλαία Γράμματα τις κατασταλτικές πρακτικές της περιόδου Τσαουσέσκου).

Το παρελθόν συνομιλεί συνεχώς με το παρόν και ο Ζούντε κάθε φορά κάνει τομές στην κινηματογραφική γραφή, επινοώντας όλο και πιο ριζοσπαστικούς τρόπους να περάσει το μήνυμα του. Το οποίο μήνυμα είναι μια ανηλεής καταγγελία της ρατσιστικής, εθνικιστικής, σεξιστικής, ομοφοβικής, αντισημιτικής ρουμάνικης κοινωνίας.

Με το Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό όμως έσπασε το κοντέρ.

Μια ιστορία  της ψηφιακής εποχής μας– ένα ιντερνετικό "λάθος" κάνει ένα ιδιωτικό βίντεο της Έμι με τον άντρα της, viral και η Έμι μπαίνει στο στόχαστρο των γονιών του "αυστηρών ηθών" σχολείου στο οποίο εργάζεται ως ιστορικός – με το φακό του παίρνει άλλες διαστάσεις και μετατρέπεται σε μια πρωτότυπη και άνευ ορίων εικονοκλαστική σάτιρα.

Χωρίζει το έργο –γιατί πολλές φορές αντιμετωπίζει την ταινία του σαν να πρόκειται για θεατρικό έργο, ή μάλλον περφόρμανς (θεατρική επιτέλεση)– σε τρεις πράξεις.

Στην πρώτη, "Ο δρόμος κατά μία μοναδική έννοια" μας εκπλήσσει κατ αρχάς το γεγονός ότι βλέπουμε για πρώτη φορά στην οθόνη μια καταγραφή της δικής μας πραγματικότητας των τελευταίων δύο χρόνων. Μασκοφορεμένοι άνθρωποι περπατούν στο δρόμο και μπαίνουν στα μαγαζιά. Όλες οι "φυλές" της μάσκας: πάνω από τη μύτη, κάτω από τη μύτη, στο λαιμό. Υπάλληλοι που σου θυμίζουν συνεχώς να την ανεβάσεις. Η πόλη μετατρέπεται σε ένα τεράστιο ταμπλό-βιβάν όπου συνεχώς εκτυλίσσονται σκηνές του πανδημικού παράλογου. Η Έμι διασχίζει το δρόμο προς τον Γολγοθά της μέσα από ένα ψηφιδωτό του Βουκουρεστίου κατά COVID, μια απόλυτα πετυχημένη απεικόνιση της σύγχρονης τρομο-ιο-υστερίας, την δυστοπία της νέας καθημερινότητας όπου ο ένας απευθύνεται στον άλλο μόνο για να τον βρίσει και καβγάδες ξεσπούν παντού "δι' ασήμαντον αφορμήν".

Το δεύτερο μέρος είναι ένα μικρό αριστούργημα, θα μπορούσε να σταθεί και μόνο του ως εικονογραφημένο λεξικό. Με τον τίτλο "Ανέκδοτα, σημεία και θαύματα", ο Ζούντε συνδυάζει εικόνα και λόγο για να παράξει ‘ορισμούς’ για λέξεις, καταστάσεις και πρόσωπα όπως Ιστορία, Ιησούς, Τσαουσέσκου, σέλφι, Ορθοδοξία, με τέτοια μαεστρία, χιούμορ και καυστικότητα όπως μόνο ένας γνήσιος γόνος τόσο του Γκοντάρ όσο και του Αϊζενστάιν θα μπορούσε να φιλοτεχνήσει. Ιδιαίτερη μνεία στον οπτικό ορισμό του social distancing.

Το τρίτο μέρος "Πρακτικές προσεγγίσεις", σε ροζουλί μπεμπέ φόντο όπως και τα άλλα δυο, είναι η κορύφωση του δράματος. Η "δίκη" της άσεμνης καθηγήτριας που τόλμησε να έχει ερωτική ζωή χωρίς να ντρέπεται. Όλοι είναι εκεί παρόντες, ο στρατιωτικός, ο νεοναζί, ο παπάς, ο διανοούμενος, η υστερικιά, η σοβαρή μεσήλικας, η λυκειάρχης των "ίσων αποστάσεων".
Η συνάντηση γίνεται σε υπαίθριο χώρο και όλες και όλοι φοράνε μάσκες με σχέδια τα οποία φαίνεται σαν να φέρνουν στην επιφάνεια ιδιαίτερα στοιχεία του χαρακτήρα του καθενός. Όλοι και όλες είναι έτοιμοι για τη  επίθεση.

Όμως η Έμι δεν είναι μια ανυπεράσπιστη γυναίκα. Όπως και η Μαριάνα στο Αδιαφορώ αν θα καταγραφούμε στην Ιστορία ως Βάρβαροι, έτσι κι αυτή έχει μέσα της δύναμη δέκα αλόγων και ξέρει να αποκρούει όλες τις επιθέσεις που δέχεται, πρώτα για το δικαίωμα της να είναι γυναίκα και να χαίρεται το σώμα της και έπειτα για τις απόψεις της σε θέματα αποδοχής της Ετερότητας, είτε πρόκειται για τον γάμο ομοφυλόφιλων είτε για το Ολοκαύτωμα και τους Εβραίους είτε για τους Τσιγγάνους. Για μια ακομα φορά είναι άξιο θαυμασμού το χάρισμα του σκηνοθέτη να γυρίζει μισάωρα μονοπλάνα με διαλόγους χωρίς να γίνεται κουραστικός.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ράντου Ζούντε στάζει χολή για την υποκριτική ψευδο-ηθική και τις αντιδραστικές απόψεις της ρουμάνικης κοινωνίας. Επικεντρωμένος όμως στο παρόν και με γερές δόσεις σουρεαλισμού, αυτή τη φορά η σάτιρα του κυριολεκτικά καλπάζει και η ταινία καταλήγει σε μια τελική σκηνή βγαλμένη από τα πιο τρελά όνειρα του Μπουνιουέλ και του Φελίνι.

Οι δυο προηγούμενες ταινίες του ιδιοφυούς Ρουμάνου, τα εξαιρετικά Αδιαφορώ αν θα καταγραφούμε στην Ιστορία ως Βάρβαροι και Κεφαλαία Γράμματα, προβλήθηκαν μόνο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης – το δεύτερο μόνο διαδικτυακά – και πιθανότατα δεν θα βρουν ποτέ διανομή στη χώρα μας. Το Άτυχο Πήδημα ή Παλαβό Πορνό έχει ήδη απαγορευτεί στη Ρωσία και έπεται συνέχεια. Η Χρυσή Άρκτος τη βοήθησε να φτάσει πρώτα στις Νύχτες Πρεμιέρας και μετά στις ελληνικές αίθουσες. Μην την χάσουμε την ευκαιρία!

Υποσημείωση
Στο φετινό Φεστιβάλ του Βερολίνου δεν έγινε τελετή απονομής λόγω πανδημίας. Κάτι που καθόλου δεν στεναχώρησε τον Ζούντε, που δηλώνει πως όλη αυτή η χλιδή ελάχιστη σχέση έχει με τον κινηματογράφο.