Η ταινία της εβδομάδας - Titane (2021)

Τιτάν. Τιτάνιο και τιτάνας. Ένας από τους πιο προκλητικούς Χρυσούς Φοίνικες στη ιστορία των Καννών, σε μια τελετή απονομής όπου ο Σπάικι γλώσσεψε την μπέρδα του και αποκάλυψε το όνομα της νικήτριας από την αρχή. Στο τέλος πρόσθεσε: «Μια γυναίκα που μένει έγκυος από μια Κάντιλακ, πως θα μπορούσα να μην της δώσω το βραβείο;»

Η ταινία της εβδομάδας - Titane (2021)
ΠΡΟΒΟΛΗ

Η ταινία της Ντικουρνό είναι προκλητική γιατί προσπαθεί να αποδομήσει ταυτόχρονα πολλά στερεότυπα. Έχει λίγο από θρίλερ, λίγο από σπλάτερ, λίγο από επιστημονική φαντασία, λίγο –πολύ λίγο– από οικογενειακό μελό, πολλές –πάρα πολλές– ανατροπές ταυτότητας φύλου και σεξουαλικότητας. Μια σχετικά άγνωστη πρωταγωνίστρια –η Αγκάθ Ρουσέλ- που κάνει το μεγάλο της άνοιγμα σε ένα πολύ απαιτητικό ρόλο που, θα τολμούσαμε να πούμε, δεν έχει όμοιο του: μια νεαρή γυναίκα με μπόλικο τιτάνιο στο κρανίο που αρέσκεται να ερωτοτροπεί με σπορ αυτοκίνητα και να σκοτώνει τους/τις ερωτικούς/ές της  συντρόφους.

Για πρωταγωνιστής ένας ηθοποιός που γνωρίζουμε καλά και τον έχουμε συνηθίσει σε άλλους ρόλους: τον Βανσέντ Λιντόν του Νόμου της Αγοράς και του Σε Πόλεμο, να υποδύεται έναν άντρα εθισμένο στα στεροειδή, αρχηγό μιας ομάδας πυροσβεστών που μοιάζει περισσότερο με σέχτα.

Μια νεαρή σκηνοθέτης που αρέσκεται να γυρίζει ιστορίες στα άκρα, πέρα από τα όρια της κανονικότητας, όπως το ανθρωποφαγικό Raw, και δεν κολακεύεται καθόλου να την αποκαλούν «η δεύτερη γυναίκα σκηνοθέτης που κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα». Δεν θέλει να υπονοούν πως κέρδισε το βραβείο επειδή είναι γυναίκα. Πόσο δε μάλλον όταν υποστηρίζει πως η θηλυκότητα και η αρρενωπότητα είναι κοινωνικές κατασκευές που προσπαθεί να ανατρέψει.

Παρόλο που η ίδια δηλώνει πως από μικρή αγαπούσε την αρχαιοελληνική μυθολογία και οι Τιτάνες ήταν πηγή έμπνευσης της ταινίας της, οι κώδικες της αφήγησης της μπορούν να "σπάσουν" πιο εύκολα μέσα από τη θεωρία της Τζούντιθ Μπάτλερ για την επιτέλεση του φύλου και της σεξουαλικότητας. «Προσπαθώ να ανατρέψω όλες τις αναπαραστάσεις των φύλων και να καταρρίψω στερεότυπα. Προσπαθώ να αντιμετωπίσω ισότιμα τους χαρακτήρες μου, κι αυτό φαίνεται από τον τρόπο που κινηματογραφώ τα σώματα τους…».

Μια ταινία γεμάτη σώματα: ζωντανά και νεκρά, που κάνουν έρωτα ή ψυχορραγούν ή αυτοϊκανοποιούνται ή χορεύουν τελετουργικά σε κύκλο. Το φύλο δεν έχει σημασία. Αρκεί μια σπασμένη μύτη για να γίνει η νεαρή serial killer ο χαμένος γιος του πυροσβέστη που λατρεύει να ζει τις αυταπάτες του και θέλει να αφήσει διάδοχο της παράδοξης "φυλής" του. Καθώς το φύλο είναι, σύμφωνα πάντα με την Μπάτλερ, περισσότερο πραττείν παρά προκαθορισμένες βιολογικές παράμετροι, η Αλεξιά του Τιτάν μετατρέπεται διαδοχικά από μηχανή του σεξ σε μηχανή κυοφορούσα, ενώ ταυτόχρονα επιτελεί τον ρόλο του χαμένου γιου για έναν άντρα που η ανάγκη για αγάπη θα τον οδηγήσει να επαναπροσδιορίσει τα όρια του ρόλου του.

Η ταινία της Ντυκουρνό είναι καρπός μιας εποχής και μιας γενιάς που, αφού άκουσε για το τέλος της Ιδεολογίας και βίωσε την παθητικότητα και την εξατομίκευση, θέτει σε διαπραγμάτευση τους σεξουαλικούς ρόλους και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στο αρσενικό και το θηλυκό είναι διάτρητες. Για ένα ανήσυχο πνεύμα όπως η Ζουλια Ντικουρνό το παιχνίδι με τις ακραίες φόρμες – horror, splatter – βοηθάει στο να εκφράσει απόψεις στα όρια, όπως ο μπατλερικός επανακαθορισμός του φύλου. Η κινηματογράφηση είναι εδώ πιο τολμηρή, πιο περιγραφική, πιο iconic από το Raw: η κάμερα κινείται γρήγορα και πιάνει στον αέρα την ταχύτητα και το νεύρο των σωμάτων, ή μένει εκστατική μπροστά στη φωτιά. Δημιουργεί σύμπαντα – ο κυκλικός χορός των πυροσβεστών έχει τη μυστικιστική μεγαλοπρέπεια του ζεϊμπέκικου στον Δράκο του Κούνδουρου. Κι αυτή η διάλυση των στερεότυπων κυοφορεί μέσα της το νέο που έρχεται, ένα υβριδικό μωρό με σκελετό από τιτάνιο. Ένα μικρό τέρας, θα το ονόμαζε κάποιος πριν από μια-δυο δεκαετίες. Τώρα είναι απλά Διαφορετικό.

Σε αντίθεση με τη σκηνοθεσία, το σενάριο της ταινίας δεν με έπεισε. Δεν βρήκα πολύ βάθος πίσω από τη διάθεση να προκαλέσει, ένα ρήμα που χρησιμοποιήθηκε από πολλούς για να περιγράψει τον τελευταίο Χρυσό Φοίνικα. Καταλαβαίνω όμως απόλυτα πως μπορούν πολλοί νέοι άνθρωποι να βρουν κομμάτια του εαυτού τους στους ήρωες της ταινίας. Και γι αυτό σίγουρα και αξίζει τόσο το μεγάλο βραβείο ενός ανατρεπτικού και καινοτόμου Φεστιβάλ όσο και τα οκτώ ευρώ του εισιτηρίου σας.

*Τα αποσπάσματα της συνέντευξης της Ντυκουρνό είναι από το: https://www.createastir.ca/articles/titane-julia-ducournau

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ