Ήταν Νοέμβρης του 2012 όταν ένα αδύνατο κορίτσι με ανοιχτό δέρμα και κόκκινα μαλλιά πέρασε μαζί με το σκυλί της το κατώφλι του «Stage 25», της μουσικής σκηνής στο Περιστέρι, όπου τύχαινε να έχω τότε την καλλιτεχνική ευθύνη. Ήταν πολύ χαρούμενη που θα έκανε στη συνοικιακή σκηνή μας ένα από τα πρώτα προσωπικά της live στην Αθήνα. Μέχρι τότε, είχε μοιραστεί ήδη τη σκηνή με αξιόλογους καλλιτέχνες, αλλά το να στέκεσαι μόνος σου εκεί πάνω είναι κάτι διαφορετικό. Βάλαμε νεράκι στη Ρακίλ (είναι το όνομα του σκύλου της) και συζητήσαμε για τις λεπτομέρειες της εμφάνισής της. Τη μέρα του live της, καθώς ετοιμαζόμουν να πάω στο μαγαζί, έβρεχε καρεκλοδοπόδαρα. «Πού πάω;», σκέφτηκα. «Δεν θα πατήσει κανείς. Κρίμα το κορίτσι».

Άνοιξα την πόρτα της μουσικής σκηνής και μπήκα μέσα. Περίπου δύο ώρες πριν ξεκινήσει το live της, τα τραπεζάκια ήταν σχεδόν όλα γεμάτα, ενώ υπήρχε κόσμος και στο μπαρ. Κόσμος νέος και όμορφος, αγόρια και κορίτσια, έμοιαζαν να μοιράζονται ένα κοινό μυστικό που εγώ αγνοούσα (ακόμα). Και καθώς πλησίαζε η ώρα να ανέβει στη σκηνή, η έτσι κι αλλώς μέτρια οχλαγωγία αντί να δυναμώνει (όπως σχεδόν πάντα συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις) έμοιαζε να μειώνεται ακόμη περισσότερο. Αντίθετα, η βροχή είχε γίνει πλέον πολύ δυνατή. Όλοι συζητούσαν πολύ χαμηλόφωνα γύρω από τα τραπεζάκια με τα ρεσό, πίνοντας κρασί ή τσίπουρο, και ήταν χαρούμενοι, πολύ χαρούμενοι που ήταν εκεί. Με την καταρρακτώδη βροχή. Στην αναμονή αυτής της «Μαρίας».

Δεν χρειάζεται να περιγράψω την έκπληξή μου από την παρουσία της πάνω στη σκηνή, που ακολούθησε. Οκτώ και πλέον χρόνια μετά, εξακολουθεί να με εκπλήσσει κάθε φορά, με τη μοναδική ατμόσφαιρα που δημιουργεί στο χώρο η σπάνια φωνή και η προσωπικότητά της. Αν δεν καταλαβαίνετε τι ακριβώς εννοώ, δεν μπορώ να σας βοηθήσω. Ανατρέξτε στo YouTube αλλά και στην προσεγμένη δισκογραφία της. Αυτό που δεν ξεχνάω ποτέ από τη συγκεκριμένη βραδιά, όμως, είναι ο τρόπος που το κοινό συμπεριφερόταν στο χώρο κατά τη διάρκεια του live, περπατώντας στις μύτες των ποδιών για να μην προσθέσουν τον παραμικρό θόρυβο και χαλάσουν την ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί από εκείνη και τους μουσικούς της. Έπιασα τον εαυτό μου να κινείται με τον ίδιο τρόπο, αφού όλοι αυτό έκαναν.

Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι καλλιτέχνης και κοινό βρίσκονταν εκεί με αφορμή ίσως τα τραγούδια, αλλά κυρίως για να συνδημιουργήσουν, για δύο ώρες, μια νέα συνθήκη πολιτισμού, βασισμένη στον αλληλοσεβασμό και τη δίψα τους για επικοινωνία σε ένα ανώτερο επίπεδο. Από τότε κατάλαβα ότι αυτή η «Μαρία» είναι κάποια «ενήλικη». Δεν κάνει αυτό που κάνει για να αναδείξει τον εαυτό της. Mοιάζει περισσότερο με το σαλπιγκτή που δίνει το σύνθημα στους στρατιώτες να ξεχυθούν στο πεδίο της μάχης, όπου στη συνέχεια όλοι μαζί αγωνίζονται και κερδίζουν κάτι κοινό για όλους, στην περίπτωση της Μαρίας και του κοινού της, την καλλιτεχνική μέθεξη, άλλοτε μέσω της κατάνυξης κι άλλοτε με ξεσπάσματα χαράς.

Στη συνέχεια, η Μαρία Παπαγεωργίου ωρίμασε κι άλλο. Πάτησε ακόμα πιο γερά τα πόδια της στη σκηνή και στη δισκογραφία. Έγραψε τη δική της ιστορία στον «Σταυρό του Νότου» κάνοντας για καιρό τις Δευτέρες να μοιάζουν με Σάββατα, συνέπραξε στη σκηνή με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, τον Χρήστο Θηβαίο και με άλλους. «Αλληλογράφησε» με τον Μίκη Θεοδωράκη, αφήνοντας στο χρόνο ένα ξεχωριστό άλμπουμ. Ανοίχτηκε σε προσωπικό επίπεδο γράφοντας ένα βιβλίο για τις κρίσεις πανικού της, «ξορκίζοντάς» τες και βοηθώντας και άλλους να κάνουν το ίδιο. Έχει δημόσιο λόγο και ρόλο στα καλλιτεχνικά και όχι μόνο πράγματα. Και το κυριότερο, εξακολούθησε με όλα αυτά να παράγει συνθήκες πολιτισμού, με την πάντα καλή αισθητική και τις «ενήλικες» επιλογές της, που προσελκύουν κάθε φορά και περισσότερους.

Μέσα στα χρόνια γίναμε φίλοι. Δουλέψαμε και μαζί, μιλήσαμε και μιλάμε για τις ανησυχίες μας, τα όνειρά μας, πάνω απ’ όλα γελάσαμε και γελάμε πολύ. Ούτε για μια στιγμή δεν ένιωσα να «απομυθοποιείται» στα μάτια μου. Κάθε φορά, άλλωστε, που εκείνη βρίσκεται επάνω στη σκηνή και εγώ ανάμεσα στο κοινό, εκείνη είναι πάντα ο σαλπιγκτής και εγώ ένας από τους πολλούς στρατιώτες της, που ριχνόμαστε όλοι μαζί στη μάχη της, που ταυτόχρονα είναι και δική μας.

Δεν γνωρίζω πόσο μαζικός μπορεί να γίνει ο καλλιτεχνικός πολιτισμός της σε αυτούς τους βίαιους καιρούς. Ούτε αν (και πότε θα) θεωρείται πλέον «διάσημη», «καταξιωμένη» και «καθιερωμένη» στη συνείδηση των πολλών ή των ειδικών. Το μόνο σίγουρο είναι πως η Μαρία έχει πάψει από καιρό να είναι «το κορίτσι από τα Γρεβενά», όπως την αποκαλούν ίσως ακόμη κάποιοι που την έχουν δει ή ακούσει -κάπου, κάπως, κάποτε- τυχαία, χωρίς να έχουν έρθει ποτέ σε άμεση επαφή με όλο αυτό που κάνει. Για την ακρίβεια, η Μαρία Παπαγεωργίου αυτό το «κορίτσι» δεν ήταν ποτέ.

* Φωτογραφία: Γιώργος Αλεξανδράκης