Της Κυριακής Μπεϊόγλου

Το σύνθημα που έδωσε το αρχικό «Ζ» στον τίτλο ενός εμβληματικού βιβλίου της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας του, είναι σήμερα καλεσμένος στο «ερωτηματολόγιο του συγγραφέα». Ο Βασίλης Βασιλικός. Πριν λίγες μέρες υπερασπίστηκε το δικαίωμα να έχουν όλοι την ίδια αντιμετώπιση από τον νόμο: Το αναφαίρετο δικαίωμα όλων στην ίση μεταχείριση, ακόμα και ένας τρομοκράτης. Για την στάση του αυτή, μια μερίδα της αντιπολίτευσης, στην γενέθλια πόλη του την Καβάλα, εισηγείται να αλλάξει όνομα η Δημοτική Βιβλιοθήκη που φέρει το όνομα του και στην οποία έχει χαρίσει πάνω από 15.000 βιβλία. Θα έλεγε κανείς πως γυρίζουμε πίσω ολοταχώς, στην εποχή των διώξεων, στην τιμωρητική πρακτική κατά της ελεύθερης γνώμης. Είναι λυπηρό, μα στην πραγματικότητα είναι επικίνδυνο. Καθώς, κάτω από τον καθωσπρεπισμό μιας κοινωνίας, οποιασδήποτε επαρχιακής πόλης, ελλοχεύει ο κίνδυνος αναχρονιστικών και ακροδεξιών στοιχείων. Ο Βασίλης Βασιλικός δεν χάνει τίποτα από το διεθνώς αναγνωρισμένο έργο του, η ελευθερία της άποψης όμως δέχεται ένα πλήγμα ακόμα.
«Είχα πει όταν δόθηκε το όνομά μου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας ότι αυτή η τιμή, να της δώσουν το όνομά μου, για μένα ήταν ισάξια με ένα Νόμπελ. Κι αν ένα Νόμπελ δεν μπορούν να το πάρουν πίσω, αυτόν τον τιμητικό τίτλο μπορούν να τον αφαιρέσουν. Εγώ πάντως είμαι υπερήφανος που πλούτισα τη Δημοτική Βιβλιοθήκη με χιλιάδες βιβλία Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών», δηλώνει. Δεν ξέρω αν θα αλλάξει όνομα η βιβλιοθήκη, αλλά αυτό για το οποίο είμαι σίγουρη είναι πως ο Βασίλης Βασιλικός θα κατέχει πάντα ένα κομμάτι αθανασίας στη συλλογική συνείδηση ενός λαού που αγωνίστηκε για να φέρει την δημοκρατία και την ελευθερία στη χώρα του.

-Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος για το αύριο;

«Το αύριο σαν αύριο να μη μοιάζει.»

-«Ζει» ακόμα ο Λαμπράκης ή τον ξεχάσαμε;

Σαν τον Ματτεότι στην Ιταλία που τον δολοφόνησαν οι φασίστες εξακολουθεί να «ζει».

-Ποιο χαρακτηριστικό του Μιμή Δεσποτίδη τον έκανε τόσο ιδιαίτερο;

Το ότι ποτέ δεν μιλούσε για τον εαυτό του ούτε για ό,τι τράβηξε στις εξορίες και στις φυλακές. Έβλεπε μπροστά, ποτέ πίσω. 

-Ποια θεωρείται την πιο υπερεκτιμημένη αρετή;

Αυτή που συμπληρώνεται με την «και τόλμη η ελευθερία».

-Πότε και σε ποιο βιβλίο αισθανόσασταν πως γράφετε την μεγαλύτερη αλήθεια σας;

Σε αυτά που κυρίως λέω ψέματα.

-Ποια θεωρείτε πως είναι η μεγαλύτερη δυστυχία του σύγχρονου ανθρώπου;

Αυτή που καταντά στις μέρες να γίνει άνθρωπος τήλε, δηλ. μακρινός.

-Ποιο από τα πράγματα σας θεωρείται τον μεγαλύτερο θησαυρό;

Δεν είναι «πράγμα» η αγάπη, αλλά θησαυρός είναι.

-Δημοκρατία για όλους ή όχι;

Δημοκρατία και για όλες.

-Ποιος είναι ήρωας βιβλίου είναι ο ήρωάς σας;

Η «κατσαρίδα» στην «Μεταμόρφωση» του Κάφκα.

-Ποιοι είναι οι ήρωες σας στην καθημερινή ζωή;

Οι ηρωϊκοί ανώνυμοι.

-Για τι έχετε μετανιώσει περισσότερο;

Για την ψηφιακή πλέον ύπαρξη μας.

-Υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε στον εαυτό σας αν μπορούσατε;

Είναι αργά πλέον.

-Γιατί να πάει κάποιος στην Καβάλα;

Για να δει τα καπνομάγαζα που γίναν πολιτιστικοί χώροι.

-Ποια είναι η ψυχική σας διάθεση τώρα;

Down, όπως όλων μας.

-Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμά σας;

Ότι δεν έκανα κανένα.

-Ποιο σύνθημα σκέφτεστε περισσότερο μέσα στην πανδημία;

Το κλείσε-άνοιξε, άνοιξε κλείσε, σα να παίζεις ακορντεόν με ένα χέρι.

-Ποιος φίλος που έχει «φύγει» σας λείπει περισσότερο;

Δεν είναι ένας. Είναι δυστυχώς πολλοί.

-Ποιον στίχο ποιήματος σκέφτεστε συχνά;

«Εψές είδα στον ύπνο μου/ ένα βαθύ ποτάμι./Θεός να μη κάμει/να γίνει αληθινό».) Βιζυηνός.

-Υπάρχει ένα μυστικό για μια ευτυχισμένη ζωή;

Το να μη ψάχνεις την ευτυχία.