Το Ερωτηματολόγιο του Συγγραφέα

Είναι ο μετρ του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα και όχι μόνο. Θυμάμαι κάποτε ήμασταν στον ίδιο χώρο και από την τζαμαρία τον κοίταζε μια παρέα γυναικών. Μπήκαν μέσα και ρώτησαν τον υπεύθυνο αν ήταν ο Πέτρος Μάρκαρης. Σε λίγο ήρθαν κοντά του. Ήταν Ισπανίδες τουρίστριες και φανατικές αναγνώστριες του. Την ίδια απήχηση έχει και στις άλλες πολλές χώρες που μεταφράζονται τα βιβλία του. Η δουλειά του στα ελληνικά γράμματα δεν χώρα στον πρόλογο μιας συνέντευξης. 

Το Ερωτηματολόγιο του Συγγραφέα
ΠΡΟΒΟΛΗ

Της Κυριακής Μπεϊόγλου

Πήρα πρόσφατα στα χέρια μου τον Φάουστ(Κείμενα) του Γκαίτε, για πρώτη φορά μεταφρασμένο στα ελληνικά ολόκληρο το έργο από τον Πέτρο Μάρκαρη κι έτσι είναι ο καλεσμένος της Δευτέρας στο «Ερωτηματολόγιο του συγγραφέα».

-«Εκείνο π΄αντιτίθεται στο μηδέν, το κάτι…» λέει ο Δρ. Φάουστ. Ποιο βλέπετε να αντιτίθεται στο δυστοπικό σήμερα;

Τίποτα άλλο, εκτός από τα εμβόλια. Κατά τα άλλα η δυστοπία κυριαρχεί και στην πανδημία και στην πολιτική. Αντί να αναζητούμε το «κάτι», που αντιτίθεται στο μηδέν, αναγάγουμε συχνά το μηδέν σε κάτι. Νομίζω πως περισσότερο από τη ρήση του Φάουστ θα μας ταίριαζε ο στίχος του Σολωμού: ολίγο φως και μακρινό σε μέγα σκότος κι έρμο.

-Το αίμα είναι ένας χυμός σπανίας ποιότητος; (από τον «Φάουστ)

Ο στίχος δεν ανήκει στον Φάουστ, αλλά στον Μεφιστοφελή, δηλαδή στο πνεύμα του κακού, στον σατανά. Και μόνο αυτό αρκεί για να κάνει τη ρήση αμφίρροπη και δισυπόστατη. Αρκεί ένα βλέμμα στην ανθρώπινη ιστορία.

-Ο Γκαίτε είπε επίσης «πρέπει να είσαι κάτι, προτού γίνεις κάτι». Ένας συγγραφέας τι πρέπει να είναι πριν γίνει;

Περισσότερο από το «να είναι» ισχύει, νομίζω, το «να έχει». «Να έχει πάντα ανοιχτά και άγρυπνα τα μάτια της ψυχής του», όπως λέει ο Σολωμός.

-Και ένας πολιτικός;
Να είναι οδοιπόρος της μέσης οδού. Η μέση οδός είναι ο δρόμος του διαλόγου, των επιχειρημάτων, των αμοιβαίων υποχωρήσεων και του συμβιβασμού.

-Τι θα έλεγε ο αστυνόμος Χαρίτος για την βία της αστυνομίας όπως την είδαμε τις τελευταίες μέρες;

Θα την καταδίκαζε απερίφραστα, αλλά δε θα ήταν ο μόνος. Υπάρχουν πολλοί αστυνομικοί στα Σώματα Ασφαλείας, που αντιτίθενται στη βία. Το πρόβλημα είναι ότι δε βγαίνουν να την καταδικάσουν, είτε από ένα αίσθημα – λανθασμένης – αλληλεγγύης, είτε από τον φόβο του διχασμού.

-Ο εμφύλιος ακόμα ζει κι αυτός μας οδηγεί;

Ζει, αλλά όχι επειδή είναι ζωντανές οι μνήμες του εμφυλίου. Αυτές επιβιώνουν μόνο στις μνήμες κάποιων υπερήλικων. Ο εμφύλιος ζει ακόμα, επειδή είμαστε ένας λαός του ύψους ή του βάθους. Αγνοούμε ή απορρίπτουμε αυτό που είπα παραπάνω: τη μέση οδό. Εμείς οι Έλληνες θεωρούμε τον συμβιβασμό στην καλύτερη περίπτωση ήττα, στην χειρότερη προδοσία. Κάποιος που σκέφτεται διαφορετικά δεν είναι για μας κάποιος που διαφωνεί μαζί μας, επειδή έχει άλλη άποψη, αλλά ο αντίπαλος.

-Ποια βεβαιότητά σας άλλαξε μετά την πανδημία;

Δεν άλλαξε κάποια βεβαιότητα μου. Αντίθετα η πανδημία ενίσχυσε τη βεβαιότητα μου, η οποία πηγάζει από ένα ποίημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, το «Όλα αλλάζουν»:


Όλα αλλάζουν
Να ξαναρχίσεις
Μπορείς και με την τελευταία σου πνοή.
Μα ότι έγινε, έγινε
Και το νερό που έριξες στο κρασί σου
Δεν μπορείς να το ξαναβγάλεις.
Ότι έγινε, έγινε
Το νερό που έριξες στο κρασί σου
Δεν μπορείς να το ξαναβγάλεις,
Όλα όμως αλλάζουν
Να ξαναρχίσεις
Μπορείς και με την τελευταία σου πνοή.

-Ποιον άνθρωπο των γραμμάτων σκέφτεστε τελευταία;

Σκέφτομαι πολύ τους δυο εκδότες μου που έχασα. Τον Φίλιππο Βλάχο και τον Σάμη Γαβριηλίδη. Τώρα, στην πανδημία, είναι σαν να μου λείπουν τα δυο εμβόλια που στήριζαν τη συγγραφική μου ύπαρξη.

-Ποια είναι η δική σας ιδέα της τέλειας ευτυχίας;

Η ροή των ιδεών που με καθίζει στο γραφείο και με σπρώχνει να γράφω. Επειδή, όμως, είμαι ένας συγγραφέας που ασχολείται με τα κοινωνικά γεγονότα τη στιγμή που συμβαίνουν, η δική μου τέλεια ευτυχία βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση με τη δυστοπία της κοινωνίας.

-Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος;

Να στερέψω από ιδέες.

-Ποια είναι η ψυχική σας διάθεση τώρα;

Να βγω το βράδυ από το σπίτι και να συναντήσω τους φίλους μου. Η μέρα μου δεν έχει αλλάξει στην πανδημία. Συνεχίζω το ίδιο καθημερινό ωράριο. Εκείνο που άλλαξε είναι το βράδυ. Η βραδινή κλεισούρα έχει μετατραπεί σε μαρτύριο.

-Ποια θεωρείτε ως την πιο υπερεκτιμημένη αρετή του σύγχρονου κόσμου μας;

Μακάρι να είχαμε κοινωνικοπολιτικές αρετές, έστω και υπερεκτιμημένες. Τα μόνα υπερεκτιμημένα στην εποχή μας είναι το χρήμα και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

-Σε ποιες περιπτώσεις λέτε ψέμματα;
Και το ρωτάτε αυτό σε έναν συγγραφέα; Όλη η συγγραφική κατασκευή είναι ένα ψέμα, που κατασκευάζεται για να χωρέσει αλήθειες.

-Τι βλέπετε κάθε μέρα από το παράθυρο σας;

Τον πεζόδρομο της Αγίας Ζώνης στην Κυψέλη και τις κυρίες που βγάζουν βόλτα τα σκυλάκια τους. Καμιά φορά σκέφτομαι πως, αν ο Τσέχωφ είχε περάσει από την Αγίας Ζώνης, θα είχε αλλάξει το όνομα του πολύ γνωστού διηγήματος του από «Η Κυρία με το Σκυλάκι» σε «Οι Κυρίες με τα Σκυλάκια».

-Τι θα θέλατε να βλέπετε;
Αυτά που βλέπω. Είναι για μένα χαρά να ζω στην Αγίας Ζώνης, που ακόμα είναι γειτονιά.

-Υπάρχει κάτι που δεν κάνατε στη ζωή σας και το έχετε μετανιώσει ;

Πόσες σελίδες μου διαθέτετε ακόμα, για να καταγράψω όσα δεν έκανα και το έχω μετανιώσει; Θα σας πω μόνο αυτό: η μετάνοια για κάτι που δεν έκανα είναι ταυτόχρονα και ένα μαστίγωμα για να κάνω κάτι άλλο.

-Ήταν έμπνευση η παράλυση για σας η πανδημία;
Ευτυχώς ήταν έμπνευση, έστω και αν ντρέπομαι που το λέω. Έγραψα τέσσερα διηγήματα και ένα μυθιστόρημα με θέμα την πανδημία.

-Αν σας το επέτρεπαν με ποιους θα θέλατε να ήσασταν απόψε το βράδυ;
Με την κόρη μου, την επιμελήτρια και αδελφική φίλη μου Βάσω Κυριαζάκου και τον εκδότη μου Φοίβο Βλάχο, τον γιό του Φίλιππου Βλάχου.

-Τι γράφετε τώρα;

Το μυθιστόρημα για την πανδημία.

-Τι διαβάσατε τελευταία;

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ.

-Κύριε Μάρκαρη η ομορφιά μπορεί αλήθεια να σώσει τον κόσμο;

Η ομορφιά είναι υποκειμενική και το υποκειμενικό σπάνια αλλάζει τον κόσμο. Η μόνη περίπτωση για να αλλάξει η ομορφιά τον κόσμο είναι να συντάσσεται και να συμπορεύεται με τη δημιουργική σκέψη.

 

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ