«Ο συντηρητικός πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατηγορείται ότι κάνει τα "στραβά μάτια" με την ελπίδα να κρατήσει ψηφοφόρους στο στρατόπεδό του», αναφέρει σε άρθρο του, το περιοδικό Politico, αναδεικνύοντας την επικίνδυνη κατάσταση που έχει δημιουργήσει στην Ελλάδα η "κανονικοποίηση" της νεοναζιστικής ρητορικής.

Διαβάστε ολόκληρο το ρεπορτάζ του POLITICO:

Τον Οκτώβριο του 2020, η ηγεσία του νεοναζιστικού κόμματος της Χρυσής Αυγής καταδικάστηκαν σε μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, συμβάλλοντας στην εξάλειψη μιας πολυετούς ανόδου του ριζοσπαστικού, βίαιου υπερ-εθνικισμού. Αλλά μόλις ένα χρόνο αργότερα, η βιαιότητα -και οι εξτρεμιστικές απόψεις- έχουν επανεμφανιστεί.

Στη Θεσσαλονίκη, οι μαυροφορεμένοι νεαροί έχουν οργανώσει αρκετές επιθέσεις τις τελευταίες εβδομάδες εναντίον φοιτητών και ακτιβιστών, στέλνοντας δύο άτομα στο νοσοκομείο και δεκάδες μαθητές εγκλωβισμένους στις τάξεις. Τα βίντεο έδειχναν αρκετούς από τους επιτιθέμενους να χαιρετούν ναζιστικά.

Στην Αθήνα, μέλη μιας αντιφασιστικής ομάδας δέχθηκαν επίθεση νωρίτερα αυτόν τον μήνα με σιδερένια ραβδιά και μαχαίρια, με τουλάχιστον τρία άτομα τραυματισμένα. Ένας ύποπτος συνελήφθη αφού αναγνωρίστηκε από τατουάζ με σβάστικα.

Σε όλη τη χώρα, υπερεθνικιστικές και θρησκευτικές ομάδες έχουν ενταχθεί σε διαδηλωτές κατά των εμβολίων σε συγκεντρώσεις που αυξάνονται, οδηγώντας συχνά σε συγκρούσεις με την αστυνομία.

Η βία στο δρόμο και η ανοικτή υποστήριξη των νεοναζί είναι μια αυξητική τάση που έχει ανησυχήσει τις αρχές, ενώ παρατηρητές προειδοποιούν ότι ενώ το ρεύμα των ριζοσπαστικών, ακροδεξιών απόψεων στην Ελλάδα μπορεί να έχει αδρανήσει για λίγο, δεν έφυγε ποτέ.

Οι ηγέτες της Χρυσής Αυγής εξακολουθούν να καλλιεργούν κοινό από τη φυλακή, ενώ νέα ακροδεξιά κόμματα κερδίζουν έδαφος.

Οι παρατηρητές λένε ότι μετριοπαθείς παραλλαγές αυτών των εξτρεμιστικών απόψεων εισχωρούν σε πιο κυρίαρχη και καθημερινή ρητορική, επισημαίνοντας μια πρόσφατη ανοιχτή επιστολή νομικών, ακαδημαϊκών και στρατιωτικών προσώπων που θρηνούν για τη διάβρωση της εθνικής ταυτότητας της Ελλάδας και κατηγορούν, εν μέρει, την εστίαση στην ισότητα των LGBTQ+.

Εν τω μεταξύ, ο συντηρητικός πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατηγορείται ότι κάνει τα «στραβά μάτια» με την ελπίδα να κρατήσει ψηφοφόρους στο στρατόπεδό του.

«Υπάρχει μια υπερ-συντηρητική Δεξιά στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Κεντρική Μακεδονία, που υποστηρίζεται ιδεολογικά και τρέφεται από την εκκλησία και εμπλέκεται στα μεγάλα ζητήματα της πολιτικής σκηνής», δήλωσε ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας στη βόρεια Ελλάδα, με αναφορά στη βόρεια ελληνική περιοχή.

Ο Μαραντζίδης χαρακτήρισε αυτές τις δυνάμεις «τροχοπέδη σε κάθε μεταρρύθμιση προς μια σύγχρονη ευρωπαϊκή φιλελεύθερη δημοκρατία που είναι σύμφωνη με τις αξίες του διαφωτισμού».

Εξακολουθεί να έχει επιρροή

Η Χρυσή Αυγή ιδρύθηκε το 1993, προερχόμενη από μια μικρή αίρεση υποστηρικτών του Αδόλφου Χίτλερ, τα μέλη της οποίας ήταν γνωστά για τη βία κατά των μειονοτήτων, των μεταναστών και των αριστερών.

Για χρόνια, το κόμμα μετά βίας καταγραφόταν στον εκλογικό χάρτη.

Στη συνέχεια, η οικονομική κρίση του 2008 έπληξε την Ελλάδα. Μέχρι το 2012, η ​​Χρυσή Αυγή είχε γίνει το τρίτο πιο δημοφιλές κόμμα στο κοινοβούλιο της χώρας.

Ωστόσο, το «πικ» του κόμματος ήταν βραχύβιο.

Στις εκλογές του 2019, η Χρυσή Αυγή απέτυχε να ξεπεράσει το όριο του 3% που απαιτείται για την είσοδο στο κοινοβούλιο. Τον περασμένο Οκτώβριο, μετά από πενταετή δίκη, οι ηγέτες της Χρυσής Αυγής κρίθηκαν ένοχοι ως εγκληματική οργάνωση.

Ενώ το κόμμα σίγησε σχετικά δημοσίως, μερικοί από τους ηγέτες του άρχισαν να βρίσκουν τρόπους να μεταδώσουν το μήνυμά τους από τη φυλακή.

Ο πρώην βουλευτής Ηλίας Κασιδιάρης δημιούργησε ένα νέο πολιτικό κόμμα με το όνομα «Έλληνες για την Πατρίδα» και κατάφερε να οργανώσει συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες. Οι προσπάθειές του τράβηξαν τελικά την προσοχή της γενικής γραμματέα αντεγκληματικής πολιτικής της Ελλάδας, Σοφίας Νικολάου, η οποία είπε στους διαχειριστές των φυλακών ότι ο Κασιδιάρης δεν πρέπει να επιτρέπεται να χρησιμοποιεί το τηλέφωνο της φυλακής για να κάνει πολιτικές δηλώσεις «που φτάνουν μέχρι την υποκίνηση μίσους».

Αυτό το μίσος έχει παρατηρηθεί σε πολλά μέρη σε όλη τη χώρα πρόσφατα, ειδικά στη βόρεια Ελλάδα, όπου ένα μίγμα υπερ-εθνικιστικών, θρησκευτικών και ακροδεξιών ομάδων είναι παραδοσιακά πιο δημοφιλές.

Μετά τις επιθέσεις εναντίον φοιτητών και ακτιβιστών στη Θεσσαλονίκη, μια νεανική πτέρυγα της Χρυσής Αυγής εξέδωσε ανακοίνωση συγχαίροντας τους δράστες της επίθεσης και εκφράζοντας την υποστήριξη της. Ομοίως, οι επιθέσεις στην Αθήνα έφεραν στο νου παρελθόντα περιστατικά από υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι η κυβέρνηση αναγνώρισε ότι η χώρα είχε «αναζωπύρωση παράνομων δραστηριοτήτων… στην ακροδεξιά από μιμητές ή παραρτήματα της Χρυσής Αυγής, οι οποίοι προφανώς επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν την ανασφάλεια που προκαλείται από την πανδημία και η ευρεία διάδοση των θεωριών συνωμοσίας».

Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου διέταξε εισαγγελείς στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη να διεξάγουν πιο εμπεριστατωμένες έρευνες σε ακροδεξιές τσέπες, επιδιώκοντας να σπάσουν τις νεοσύστατες οργανώσεις με νεοναζιστικές και ρατσιστικές ιδεολογίες.

Έτσι, τη στιγμή που οι αντιφασίστες οργάνωναν συγκεντρώσεις για τον εορτασμό ενός έτους από τις ποινές φυλάκισης της Χρυσής Αυγής, διαμαρτύρονταν επίσης για πιθανή αναζωπύρωση της ακροδεξιάς.

Νέες ακροδεξιές προσωπικότητες 

Εν μέσω της μειωμένης επιρροής της Χρυσής Αυγής, εμφανίστηκε μια νέα «σοδειά» φιλοδοξιών ακροδεξιών ηγετών, συχνά χρησιμοποιώντας ρατσιστική, ξενοφοβική, μισογυνιστική ή ομοφοβική ρητορική.

Στο ελληνικό κοινοβούλιο, η Ελληνική Λύση αντικατέστησε τη Χρυσή Αυγή ως το πιο διαδεδομένο ακροδεξιό κόμμα, προωθώντας μια σειρά από σκληρές αντι-μεταναστευτικές προτάσεις και εθνικιστική ρητορική.

Ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία, μια ομάδα ημι-δημόσιων προσώπων ενώθηκαν για να εκφράσουν την αγωνία για την κατάσταση της δομής της ελληνικής οικογένειας, το ποσοστό γεννήσεων, την πρόσφατη εισαγωγή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία και την ώθηση για ισότητα ΛΟΑΤΚΙ+. Η ανοιχτή επιστολή, που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο, έφερε τις υπογραφές 160 ατόμων από ακαδημαϊκούς, δικαστικούς και στρατιωτικούς κύκλους.

Πολλοί αναλυτές είδαν τη δήλωση ως ένα βήμα προς τη δημιουργία ενός νέου ακροδεξιού πολιτικού κόμματος.

«Είναι μια ένωση ακραίων υπερ-εθνικιστών, υπερσυντηρητικών», δήλωσε ο Γιώργος Παγουλάτος, επικεφαλής του think tank του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (Eliamep), και καθηγητής στην Αθήνα και τη Μπριζ.

Η ομάδα, πρόσθεσε, θαυμάζει ηγέτες όπως ο Ουγγαρός Βίκτορ Ορμπάν, ο οποίος προωθεί τη «χριστιανική» ταυτότητα της Ουγγαρίας και διαφωνεί με τους Ευρωπαίους ηγέτες για τους ισχυρισμούς για δημοκρατική οπισθοδρόμηση και μέτρα που έχει υιοθετήσει με στόχο τους μετανάστες και τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.

Και, όπως είπε ο Παγουλάτος, αυτοί οι ακροδεξιοί «έχουν έναν σαφή εχθρό: τη Φιλελεύθερη Ευρώπη».

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η ομάδα είναι κατακερματισμένη, είπε ο Παγουλάτος, με «πολλές προσωπικότητες που βλέπουν τον εαυτό τους ως μικρούς Φύρερ γύρω από τους οποίους οι υπόλοιποι μπορούν να ενωθούν».

Η κυβέρνηση είναι "μαλακή" με την ακροδεξιά

Οι αριστεροί πολιτικοί στην Ελλάδα δείχνουν το δάχτυλο προς τον Μητσοτάκη, τον πρωθυπουργό, υποστηρίζοντας ότι διστάζει να καταπολεμήσει τον εξτρεμισμό και κινδυνεύει να αποξενώσει τους δεξιούς ψηφοφόρους.

Ο φόβος του Μητσοτάκη, λένε, είναι ότι μια εξερχόμενη ακροδεξιά δύναμη θα μπορούσε να τραβήξει κρίσιμες ψήφους από το κυβερνών κόμμα, τη Νέα Δημοκρατία.

«Μας κυβερνά ένας πρωθυπουργός που ανησυχεί συνεχώς για το πώς να διατηρήσει το ακροδεξιό κοινό, από το οποίο ψαρεύει ψήφους», δήλωσε πρόσφατα στο κοινοβούλιο ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος ηγείται του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ο Μητσοτάκης, ο οποίος ήταν επίσης παρών, απάντησε: «Όποιος υπερβεί τα όρια θα ξέρει ότι δεν έχει θέση στην κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας».

Περιστασιακά, η Νέα Δημοκρατία έχει λάβει μέτρα για να αστυνομεύσει τις τάξεις της.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, έδιωξε από την κυβερνητική κοινοβουλευτική ομάδα τον βουλευτή Κωνσταντίνο Μπογδάνο, πρώην τηλεπαρουσιαστή που είναι γνωστός για την εμπρηστική ρητορική του, αφού καυτηρίασε το Ελληνικό Κομμουνιστικό Κόμμα κατά τη διάρκεια συζήτησης στο κοινοβούλιο για άσχετο θέμα.

Σε ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα, ο Μπογδάνος πρότεινε στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ντέιβιντ Σασόλι να πάρει Αφγανούς πρόσφυγες στο σπίτι του, αφού ο ηγέτης της Ε.Ε. κάλεσε τις χώρες να προσφέρουν άσυλο σε διωκόμενους Αφγανούς.

Πολλοί όμως υποστηρίζουν ότι η τιμωρία ήρθε πολύ αργά και ότι ο Μπογδάνος δεν έπρεπε να είχε καν συμπεριληφθεί στον εκλογικό κατάλογο του κόμματος, καθώς οι απόψεις του ήταν πολύ γνωστές στη χώρα.

Και λίγο μετά την διαγραφή του Μπογδάνου, ο Γιώργος Γεραπετρίτης, στενός συνεργάτης του Μητσοτάκη, διευκρίνισε ότι ο βουλευτής δεν είχε αποβληθεί από το ίδιο το κόμμα, αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο επιστροφής στην κοινοβουλευτική ομάδα στο μέλλον.

Άλλοι επικριτές επισημαίνουν ότι τρεις από τους κορυφαίους υπουργούς στο σημερινό Υπουργικό Συμβούλιο Μητσοτάκη προέρχονται επίσης από το εθνικιστικό κόμμα ΛΑ.Ο.Σ.

«Το θέμα δεν είναι να αντικατασταθεί μια εγκληματική Χρυσή Αυγή με μια νομοταγή Χρυσή Αυγή», δήλωσε ο Μαραντζίδης, καθηγητής πολιτικών επιστημών. «Στο όνομα της ενσωμάτωσης της ακροδεξιάς στη Νέα Δημοκρατία, κινδυνεύουμε να κάνουμε κυρίαρχη την ακροδεξιά ατζέντα», υποστήριξε.

«Σε μια τέτοια περίπτωση θα έχουμε καταλύσει τις βασικές αξίες μιας σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας και κινδυνεύουμε να ανοίξουμε την πίσω πόρτα σε κάθε είδους δεξιό λαϊκισμό και εξτρεμισμό».