Ο δικηγόρος Χάρης Λαδής*, πέρυσι στις 24 Ιανουαρίου, βρισκόταν μέσα σε ένα από τα τέσσερα τρένα που ακινητοποιήθηκαν στη Λιβαδειά. Ξεκίνησε από τότε με τους συνεργάτες του έναν τεράστιο αγώνα. Η εμπειρία του με την εταιρεία είναι η χειρότερη.

«Δεν βρίσκαμε νομικό τμήμα για να απευθυνθούμε για την παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την προσφερόμενη αποζημίωση των 1.000 ευρώ. Υπάρχει η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) που εξέδωσε ένα πρώτο πόρισμα-καταπέλτη και ξέρετε ποια ήταν η βασική θέση της Hellenic Train; Ότι εξαιρούνται από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών, βάσει εξαιρέσεων που εισάγουν από το 2009 υπουργικές αποφάσεις».

-Θα μας πείτε τι είχε συμβεί πέρυσι;

«Επέλεξα να μη χρησιμοποιήσω αεροπλάνο, θεωρώντας ότι μπορεί να είχε προβλήματα στην πρόσβαση λόγω επικείμενης χιονόπτωσης. Ξεκινώ με 200 συνεπιβάτες με την αμαξοστοιχία και στο ύψος της Λιβαδειάς ακινητοποιείται. Αρχίζει το πρόβλημα ενημέρωσης. Δεν υπάρχει καμία ενημέρωση. Με την πάροδο του χρόνου, κάποια στιγμή κόβεται το ρεύμα και αρχίζει και πέφτει η θερμοκρασία δραστικά, φτάνοντας προς το βράδυ να είναι λίγους βαθμούς πάνω από το μηδέν. Είμαστε συνολικά από τις 2 το μεσημέρι μέχρι τις 12 το βράδυ, χωρίς καμία ενημέρωση. Προσέχω πάντοτε τα λόγια μου και ως νομικός θέλω να είναι μετρημένα και τεκμηριωμένα. Δεν υπήρχε καθόλου, λοιπόν, ενημέρωση και όπως θα σας εξηγήσω στη συνέχεια, προσδιορίστηκε αυτό με το πόρισμα της ΡΑΣ και το πρόστιμο των 300.000 ευρώ που υπεβλήθη στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ.

Κάποια στιγμή μας λένε ότι θα έρθει ένας συρμός για να ρυμουλκήσει την αμαξοστοιχία. Και πιστεύουμε ότι τέλος πάντων, έστω και με μια μεγάλη καθυστέρηση, το ταξίδι μας θα έχει ένα αίσιο τέλος, με ταλαιπωρία, αλλά τέλος. Αυτός ο συρμός αργεί, δεν έρχεται. Μετακινούμαστε ελαφρά. Αρχίζει η αμαξοστοιχία να μετακινείται για 1-2 χιλιόμετρα και ξανασταματάει. Αναζητώ την υπεύθυνη της αμαξοστοιχίας και τη ρωτάω, δίνοντάς της τα στοιχεία μου, σε ποιο τηλέφωνο στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ πρέπει να επικοινωνήσω, γιατί υπάρχουν ποινικές ευθύνες. Και μου απαντάει αυτή η κυρία, «όσο τους βρίσκετε εσείς άλλο τόσο τους βρίσκω και εγώ!». Εκεί κατάλαβα ότι είμαστε σε αυτό που λένε έλεος του Θεού. Δηλαδή, αν δεν υπάρχει επικοινωνία με τα κεντρικά σε μία τέτοια κατάσταση, πόσο απροστάτευτοι είμαστε; Είχαμε τελικά πολλή τύχη, παραπάνω τύχη από όλους αυτούς τους ανθρώπους που τους σκέφτομαι και δεν το χωράει το μυαλό μου».

Έχει βαλτώσει μία προκαταρκτική εξέταση στην Εισαγγελία Λιβαδειάς εδώ και ένα χρόνο μετά τη μήνυσή μας. Υπάρχουν πραγματογνωμοσύνες που δεν τις γνωρίζουμε ακόμα, που ίσως θα μας είχαν βοηθήσει να μην φτάναμε ως εδώ… Όταν τρακάρουν 2 τρένα πρέπει να περιμένουμε 30 νεκρούς για να υπάρξει διερεύνηση αιτίων;

-Τι ακολουθεί;

«Συνεχίζοντας, ειδοποιώ και την αστυνομία της Λιβαδειάς. Παίρνω από το κινητό μου τηλέφωνο με τα στοιχεία μου, τους λέω ότι είμαστε εδώ και ότι δεν υπάρχει καθόλου ενημέρωση. Σας ενημερώνω, τους λέω, επειδή καταγράφεται η συνομιλία μας, ότι αυτή τη στιγμή εκτελούνται και κακουργηματικές πράξεις και συγκεκριμένα διατάραξη της ασφάλειας των συγκοινωνιών του άρθρου 291 ΠΚ. Και μήπως θα θέλατε να ενημερώσετε και τον Εισαγγελέα της Λιβαδειάς; Γιατί όταν έχουμε 200 παθόντες από κακουργηματική πράξη επ’ αυτοφώρω, μήπως υπάρχει κάποια διάθεση να κινηθεί και η Δικαιοσύνη; Μετά από κάποια ώρα ξαναπαίρνω τηλέφωνο και τους λέω ότι δεν έχει γίνει τίποτα. Ο κόσμος πεινάει και κρυώνει. Είμαστε απελπισμένοι. Και όπως μιλάμε, γίνεται η σύγκρουση των τρένων, έρχεται σε σταματημένο συρμό που είμαστε εμείς να τρακάρει ο συρμός που ερχόταν από πίσω δήθεν να μας ρυμουλκύσει. Ο κόσμος πέφτει κάτω, γυαλιά αίματα. Αυτή τη στιγμή τα βλέπουμε σε πολλαπλάσιο τραγικό βαθμό, αλλά δεν αποτελεί μακρινό παρελθόν, αυτό που σας περιγράφω. Ήταν μόλις πριν έναν χρόνο…».

-Ακούω τον πρωθυπουργό της χώρας που λέει ότι τα αίτια θα διερευνηθούν με τη μεγαλύτερη ένταση για να μην ξανασυμβεί. Τι λέτε;

«Εύχομαι να έχει βάση αυτό που λέει. Θέλω να διερευνηθούν τα αίτια και μακάρι. Απλά ποιος διερεύνησε τα άλλα; Έχει βαλτώσει μία προκαταρκτική εξέταση στην Εισαγγελία Λιβαδειάς εδώ και ένα χρόνο μετά τη μήνυσή μας. Υπάρχουν πραγματογνωμοσύνες που δεν τις γνωρίζουμε ακόμα, που ίσως θα μας είχαν βοηθήσει να μην φτάναμε ως εδώ… Όταν τρακάρουν 2 τρένα πρέπει να περιμένουμε 30 νεκρούς για να υπάρξει διερεύνηση αιτίων;».

-Συνεχίστε τη διήγησή σας.

«Στο τρένο πέρυσι υπήρχε μια στωικότητα αναντίστοιχη με τις συνθήκες. Προφανώς σκέφτονται, καταλαβαίνουν ότι πρέπει εδώ να σωθούμε ότι είναι μια κατάσταση επιβίωσης. Κατά τις 12 τελικά ο συρμός ρυμουλκείται και φτάνει στο Λιανοκλάδι. Μας πηγαίνουν σε κάποια ξενοδοχεία που έχει κλείσει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ και μάλιστα θυμάμαι χαρακτηριστικά -και ντρέπομαι που σας το λέω, αλλά η παραγγελία είναι σαφής. Μόνο διανυκτέρευση χωρίς πρωινό. Δηλαδή δεν άξιζαν αυτοί οι άνθρωποι που είχανε υποστεί 10 ώρες τέτοια ταλαιπωρία ένα καφέ το πρωί; Ένα σάντουιτς το βράδυ; Την εντολή την έχει δώσει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Είναι μια λεπτομέρεια πολύ χαρακτηριστική της περιφρόνησης».

-Μία λεπτομέρεια μεγάλης σημασίας...

«Η κεντρική έννοια είναι περιφρόνηση της αξιοπρέπειας, της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας, όπως και των δικαιωμάτων του πολίτη και του μεταφερόμενου. Αυτή είναι η κεντρική έννοια».

-Και καταφεύγετε στη Δικαιοσύνη.

«Στη συνέχεια εμείς μετά από όλο αυτό καταθέσαμε μια μηνυτήρια αναφορά, ενώπιον της αρμόδιας Εισαγγελίας Πρωτοδικών Λιβαδειάς. Παράλληλα συλλέξαμε πολλά αποδεικτικά στοιχεία, με τα οποία εφοδιάσαμε και τη ΡΑΣ, την Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων. Που διερεύνησε το συμβάν γρήγορα και έφτασε σε ένα πρώτο πόρισμα, ενώ αναμένεται και δεύτερο από μέρα σε μέρα σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας που δεν είχαν ληφθεί τότε. Τραγική συγκυρία...»

Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕ ΣΤΟ ΕΞΩΔΙΚΟ

«Είναι χαρακτηριστικό αυτής της περιφρόνησης που σας περιγράφω αυτό που συνέβη κάποια στιγμή, μετά από έναν ενάμιση περίπου μήνα, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ έβγαλε μια αναγγελία για αποζημίωση 1.000 ευρώ σε κάθε επιβάτη.

Οι εντολείς μας είχαν απορίες και προσπαθώ να επικοινωνήσω με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Δεν υπάρχει τηλέφωνο επικοινωνίας. Δεν υπάρχει νομικό τμήμα στην εταιρεία προσβάσιμο. Είναι συναλλακτικά εντελώς προβληματικό και ενδεικτικό της συνολικής προσέγγισης της εταιρείας. Και επειδή πρέπει να απαντηθούν τα ερωτήματα, στέλνω εξώδικο. Και το προσυπογράφουν περίπου 100 εντολείς. Αν μη τι άλλο οποιοσδήποτε πρέπει άμεσα να απαντήσει έστω με ένα mail, με κάποιο τρόπο να δείξει ότι σέβεται αυτούς τους ανθρώπους. Σας πληροφορώ ότι ποτέ κανείς δεν επικοινώνησε μαζί μου. Αυτή είναι μια αντιμετώπιση που μπορείς να τις συναντήσεις σε μια πολύ μικρή εταιρεία αλλά όταν είναι η εταιρεία του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας είναι ανυπόφορα απαξιωτικό».

-Στις 20 Δεκέμβρη 22 δημοσιοποιείται από τη ΡΑΣ το πόρισμα κατά της ΤΡΑΙΝΟΣΕ;

«Ναι και είναι πραγματικός καταπέλτης ως προς κάποια ζητήματα, με τα οποία καταπιάνεται. Και μάλιστα είναι το πρώτο μέρος, όπως μας έχουν ενημερώσει, γιατί συμπτωματικά αναμένεται δεύτερο πόρισμα από μέρα σε μέρα που θα αφορά τις συνθήκες ασφαλείας τότε. Εκεί η ΡΑΣ, έχοντας λάβει ένα πλουσιότατο αποδεικτικό υλικό, τις απόψεις της Hellenic Train, τις καταθέσεις μαρτύρων, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ παραβιάζει μία σειρά διατάξεων του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1371/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου που προβλέπει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών και των σιδηροδρομικών εταιρειών της επιβάλλει ένα πρώτο πρόστιμο 300.000 ευρώ».

-Τι θέση έχει η εταιρεία;

«Η νομική άποψη της ΤΡΑΙΝΟΣΕ σε αυτήν τη διαδικασία ήταν ότι αφενός τήρησε όλες τις διατάξεις. Αλλά και ότι, ούτως ή άλλως, εξαιρείται από την εφαρμογή αυτού του κανονισμού».

-Για ποιον λόγο;

«Γιατί στη χώρα μας το 2009, δύο χρόνια μετά τη θέσπιση του εν λόγω κανονισμού, εκδίδεται μια απόφαση του Υπουργείου Μεταφορών που εξαιρεί την Ελλάδα από σειρά διατάξεων του κανονισμού με πενταετή διάρκεια. Το 2014 παρατείνεται μία πρώτη φορά για άλλα 5 χρόνια, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2019 που παρατείνεται για άλλα 5 χρόνια. Εξαιρείται λοιπόν από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών των σιδηροδρομικών σταθμών, λαμβάνοντας υπόψη, όπως γράφει η εξαίρεση, «την ιδιαιτερότητα της ελληνικής σιδηροδρομικής αγοράς, όπως διαμορφώνεται από τις λειτουργικές συνθήκες του σιδηροδρομικού δικτύου της»! Διαβάστε σήμερα αυτές τις έννοιες, πόσο τραγικές ακούγονται: Η «ιδιαιτερότητα της ελληνικής σιδηροδρομικής αγοράς», οι «λειτουργικές συνθήκες του δικτύου»…».

-Αφορά και την ασφάλεια αυτό;

«Όχι, αφορά το σκέλος της παροχής ενημέρωσης, την ευθύνη για καθυστερήσεις, αποζημιώσεις, τα πρότυπα ποιότητας των υπηρεσιών κ.λπ. Κρίθηκε ότι αυτή η υπουργική απόφαση είναι ανυπόστατη εξαιτίας μη τήρησης τυπικών προϋποθέσεων. Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ υποστήριξε ότι απαλλάσσεται από αυτές τις υποχρεώσεις βάσει αυτών των υπουργικών αποφάσεων. Και ερωτώ εγώ, επανερχόμενος στην πρώτη λέξη αυτή που σας είπα, την κομβική, την περιφρόνηση. Εξαιρείσαι τι σημαίνει; Ότι στον άνθρωπο που είναι εγκλωβισμένος 10 ώρες δεν πηγαίνεις ένα σάντουιτς, νερά και χυμούς, οτιδήποτε; Επειδή εξαιρείσαι;».

-Είναι μια λεπτομέρεια του συνόλου της διαχείρισης, σωστά;

«Φυσικά και μακάρι όλη αυτή η κατάσταση να είχε μείνει εκεί, στην παροχή προμηθειών, στην επικοινωνία. Εμείς θα συνεχίσουμε τις κινήσεις μας με την κατάθεση αγωγών, με την υποστήριξή της, γιατί στόχος μας είναι να αναδειχθούν οι αξιόποινες πράξεις, και σε κακουργηματικό επίπεδο, και να βρεθούν οι υπαίτιοι. Αλλά δυστυχώς μας βαραίνει τώρα όλους μας και εδώ και στο γραφείο και παντού σε όλη την Ελλάδα, αυτό το σημερινό. Γιατί βλέπεις ότι δεν βελτιώνεται τίποτα. Πρώτη φορά στη ζωή μου βρίσκομαι μπροστά σε μία τέτοια προδιαγεγραμμένη τραγωδία».

Όταν υπάρχουν αυτές οι καταγγελίες από τους ίδιους τους εργαζομένους την ίδια μέρα, είναι σαφές ότι δεν είναι το ανθρώπινο σφάλμα ενός μεμονωμένου σταθμάρχη. Είναι η απόλυτη απουσία μέτρων ασφαλείας που θα προστατεύσουν και από το ανθρώπινο σφάλμα

-Έχουμε σωρεία ανακοινώσεων που καταγγέλλουν ότι είχαν ενημερώσει…

«Αν θεωρήσουμε ότι πράγματι υπάρχουν τέτοια έγγραφα, μιλάμε πλέον για κακουργηματικές κατά συρροή πράξεις. Είναι ο ενδεχόμενος δόλος, όπως διδάσκεται στα πανεπιστήμια. Ελπίζουμε να αποδοθούν πραγματικά οι ευθύνες - όχι για τίποτε άλλο, αλλά γιατί βλέπουμε ότι οι τραγωδίες σε αυτή τη χώρα δεν έχουν τέλος…».

-Είναι δυνατόν να περιορίζεται η ευθύνη σε ένα ανθρώπινο λάθος;

«Αυτό το ανέφερα και το πρωί στο Mega σε μια παρέμβαση που μου ζήτησαν να κάνω. Πριν από εμένα, άκουγα ένα ρεπορτάζ που ο συνεργάτης τους είχε εντοπίσει μια άλλη σύγκρουση αμαξοστοιχίας πριν από 50 χρόνια, το 1972 και έλεγε ότι, έτσι όπως και τότε που μάλωσαν μεταξύ τους οι σταθμάρχες, έτσι και τώρα ένας άλλος σταθμάρχης μπέρδεψε τις ράγες. Αυτό είναι η απόλυτη συνταγή της αβελτηρίας αυτής της κοινωνίας: Βρίσκουμε κάθε φορά μία «ώρα στραβή», ότι ο ένας μάλωσε, ο άλλος κοιμήθηκε. Υπάρχουνε φυσικά όλα αυτά, αλλά ο προσωπικός παράγοντας επενεργεί επί ενός εδάφους δομημένης ασφαλείας. Εδώ έχουμε καταγγελίες, δεν υπάρχει σηματοδότηση, δεν υπάρχει τηλεδιοίκηση, ήδη από τους ίδιους τους εργαζόμενους στον ΟΣΕ που θρηνούν νεκρούς συναδέλφους τους. Όταν υπάρχουν αυτές οι καταγγελίες από τους ίδιους τους εργαζομένους την ίδια μέρα, είναι σαφές ότι δεν είναι το ανθρώπινο σφάλμα ενός μεμονωμένου σταθμάρχη. Είναι η απόλυτη απουσία μέτρων ασφαλείας που θα προστατεύσουν και από το ανθρώπινο σφάλμα. Έπρεπε πολύ νωρίτερα να έχουν δώσει προσοχή σε αυτές τις φωνές. Αλλά το πόσο σημασία δίνουν, αν δεν χυθεί ποταμός αίματος, το είδαμε καλά στην δική μας περίπτωση και τη διαχείριση της Εισαγγελίας Λιβαδειάς…»

-Τι άλλο να περιμένουμε;

«Ο απλός πολίτης, με την κοινωνική του πρόσληψη της πραγματικότητας, μπορεί να καταλάβει ότι αυτή η εταιρεία δεν έχει φροντίσει με τόσο όγκο μεταφορών τη λήψη μίνιμουμ μέτρων ασφαλείας. Ο απλός μεταφορέας που έχει ένα βανάκι και μεταφέρει 2 ανθρώπους, αν δεν έχει γίνει σέρβις στο βαν δεν μετακινείται, γιατί είναι στο συνεργείο. Φανταστείτε κάτι, θα σας πω αυτό και θα κλείσω. Έχουμε εδώ πέρα έναν πόνο που ξεχειλίζει, πόνο που κανείς μας δεν μπορεί να τον φανταστεί. Καθένας σκέφτεται τα παιδιά του, τα παιδιά των άλλων, δεν το χωράει ο νους.

Σκεφτείτε όμως και την επόμενη μέρα για αυτήν τη χώρα, που o σιδηρόδρομος πλέον μετατρέπεται σε ένα απολύτως μη ασφαλές μέσον στο μυαλό του πολίτη. Τι επιλογές έχει; Θα αναγκαστεί να καταφύγει στο αυτοκίνητο; Θα πάρει αεροπλάνο, για το οποίο δεν διαθέτει ενδεχομένως την οικονομική άνεση; Συρρικνώνεται η ελευθερία κίνησης με αυτήν την εγκληματική αμέλεια. Δεν μιλάμε για πολυτέλεια - μιλάμε για την ανάγκη μετακίνησης. Αν δεν τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι και δεν αλλάξουν κάποια πράγματα, δυστυχώς θα είμαστε (για άλλη μια φορά) αυτό που λέει ο λαός: Άξιοι της μοίρας μας».

*O Χάρης Λαδής γεννήθηκε στον Πειραιά. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 1995 και από το 1998 ασκεί μαχόμενη δικηγορία με μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης, ιδίως στο χώρο του ποινικού δικαίου.

Η ενασχόλησή του με την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και με το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο τον οδήγησαν στη συμμετοχή στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Διεθνούς Δικαίου και Διπλωματικών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Αυτή τη στιγμή συνδυάζει την εργασία του με την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής στο Διεθνές Δίκαιο με θέμα την επιτάχυνση της απονομής ποινικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα με τη συμβολή του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Είναι δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω και επιτετραμμένος συνήγορος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης.

Συνεργάζεται με τις πρεσβείες της Ισπανίας, της Χιλής και της Γερμανίας.

Είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων και της Ελληνικής Εταιρείας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων.

Μιλάει αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά και ισπανικά.

E-mail: