Πάγια τακτική στις σχέσεις εξουσίας η μετάθεση των ευθυνών στα θύματα

Τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας κατασκευάζουν μια πραγματικότητα, ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρεμβαίνουν καίρια στην κατασκευή της ατομικής και κοινωνικής εμπειρίας. Μέσω της συμμετοχικής εμπειρίας, όπως ορίστηκε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και από τα μέσα επικοινωνίας στο διαδίκτυο, το άτομο διαχειρίζεται, ενίοτε με μεγαλύτερη ευελιξία, την πολυπλοκότητα της ταυτότητας καθώς επίσης και ατομικά και συλλογικά τραύματα. Η ετικέτα #metoo επιτρέπει και στη χώρα μας, με την καθοριστική συμβολή και των παραδοσιακών μέσων, μια αναδρομική επαναδιαχείριση του τραύματος και της τραυματικής μνήμης.

Πάγια τακτική στις σχέσεις εξουσίας η μετάθεση των ευθυνών στα θύματα
ΠΡΟΒΟΛΗ

ΓΡΑΦΕΙ Η *ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΑΖΗ

Ωστόσο η δημόσια έκθεση του τραύματος συχνά θεωρείται απειλητική ή έστω με αρνητική επιρροή για μέρος της κοινωνίας καθώς προκαλεί ανακατατάξεις και συγκρούσεις σε ομάδες και άτομα αναφοράς. Η δημοσιοποίηση του τραύματος, οδηγεί στην επούλωση της εμπειρίας των θυμάτων μέσω συγκινήσεων αλλά και ρήξεων. Εξάλλου η ατομική και κοινωνική θεραπεία δεν μπορεί να επιτευχθεί με τρόπο άλλο πλην της αναγνώρισης του τραύματος και επεξεργασίας των συγκρούσεων που επιφέρει η δημοσιοποίηση.
Στο πλαίσιο αυτό γίνεται αντιληπτός και ο ομοφοβικός, ο ρατσιστικός, ο λόγος που στρέφεται ενάντια στο φύλο, ένας κυρίαρχος έως σήμερα λόγος, κατά τον οποίο το τραύμα ερμηνεύεται άλλοτε ως μια μη φυσιολογικότητα, άλλοτε ως αποτέλεσμα διαφορετικότητας, άλλοτε ως αποτέλεσμα μιας μη ηθικής/κανονικής/χρηστής διαχείρισης του φύλου και της σεξουαλικότητας, άλλοτε ως απειλή για την κοινωνική σταθερότητα σίγουρα πάντως μέσω της προσπάθειας αποκλεισμού του τραυματισμένου.


Γιατί τώρα;


Τα παραπάνω εξάλλου απαντούν με σαφήνεια στην ερώτηση, που τίθεται επανειλημμένως και με καχυποψία, ως μια ακόμη προσπάθεια κλονισμού της αξιοπιστίας της μαρτυρίας, του «γιατί τώρα»: τώρα, γιατί το τραύμα καθώς «μιλιέται» προκειμένου να επεξεργαστεί, αφενός αποτελεί μια επίπονη διαδικασία για το θύμα, αφετέρου όμως εκθέτει στο δημόσιο λόγο ό,τι ο θύτης επιμελώς αποκρύπτει στον ιδιωτικό και άρα δημιουργεί αναστατώσεις και συγκρούσεις. Και είναι αυτή ακριβώς η αρνητική επιρροή, αυτός ακριβώς ο κυρίαρχος λόγος των παραδοσιακών ως επί το πλείστον Μέσων, αυτή η κυρίαρχη κοινωνική αναπαράσταση με τα οποία πρέπει να αντιπαλέψουν με σθένος και γενναιότητα τα θύματα και αυτή είναι εντέλει η πιο ανασταλτική, η πιο επώδυνη αλλά και ουσιαστική μάχη: η μάχη για την ατομική και κοινωνική αλλαγή.
Η μετάθεση συνεπώς των ευθυνών στα θύματα δεν καταδεικνύει τίποτε περισσότερο πλην της αμηχανίας και των αρνητικών συναισθημάτων που προκαλεί η κοινωνική ρήξη και εν τέλει η αλλαγή από την επεξεργασία του τραύματος. Πρόκειται για πάγιες τακτικές που συναντούμε με διάφορες μεταμφιέσεις στις σχέσεις εξουσίας αλλά και στις έμφυλες σχέσεις.


*Η Αγγελική Γαζή είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

 

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ