Η συνδικαλίστρια ήταν τότε γραμματέας του Σωματείου Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού - ΠEΚΟΠ. Εργαζόταν στην ΟΙΚΟΜΕΤ, εταιρεία καθαρισμού και ενοικίασης εργατών, που είχε αναλάβει τον καθαρισμό των σταθμών του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου Αθηνών - Πειραιώς. Είχε επανειλημμένως προχωρήσει σε καταγγελίες και παρεμβάσεις για σειρά αυθαιρεσιών της εργοδοσίας, με αποτέλεσμα να δέχεται απειλές για δύο χρόνια. Παρότι είχε ενημερώσει τους εργοδότες της για τις απειλές και ζητούσε αλλαγή βάρδιας -από νυχτερινή να γίνει πρωινή, το αίτημά της δεν ικανοποιήθηκε. Η συνέχεια γνωστή. Οι δράστες της δολοφονικής επίθεσης δεν εντοπίστηκαν ποτέ. Στα ελληνικά δικαστήρια η υπόθεση που συγκλόνισε τόσο την κοινωνία, έχει κλείσει, τόσο η ποινική όσο και η εργατική, χωρίς να έχει έρθει η δικαίωση για την πρώην ευρωβουλευτή. Τώρα δικάζεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπου το ελληνικό κράτος καλείται να απολογηθεί για το μη εντοπισμό των δραστών.

Με όρους Μεσαίωνα

Είναι κοινό μυστικό, ο τρόπος που λειτουργεί η μεσαιωνική φάμπρικα σε νοσοκομεία, δημόσιους οργανισμούς και πανεπιστήμια. Ο εργολάβος παίρνει τη δουλειά προσφέροντας φθηνό «πακέτο». Από κει και πέρα, κάνει ό,τι θέλει: Ανασφάλιστη εργασία, εικονικές συμβάσεις, ψεύτικες βεβαιώσεις, πολύμηνες καθυστερήσεις πληρωμών, κλεμμένα ένσημα, δώρα, επιδόματα και υπερωρίες, άθλιες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας, εικονικές αποζημιώσεις. Κι όταν κάποιοι καταγγείλουν τις παραβάσεις, αντιμετωπίζουν τρομοκρατία και εκδικητικές απολύσεις. Όλα στη σκιά του Δημοσίου που νοικιάζει τους εργαζομένους, γνωρίζει πολύ καλά -και ανέχεται- τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουν.

Όλα τα παραπάνω είναι γνωστά. Τα καρτέλ των εργολάβων είναι παλιά ιστορία. Οι πρώτοι μεγάλοι εργολάβοι στον καθαρισμό και τη σίτιση μπήκαν στις ΔΕΚΟ τη δεκαετία του '80 και άλωσαν το Δημόσιο, στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Έκτοτε το πάρτι διαφθοράς καλά κρατεί και παρά τους αγώνες των εργαζομένων στην καθαριότητα, τη σίτιση και τη φύλαξη στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, η κυβέρνηση της Ν.Δ. κλείνει το μάτι στους εργολάβους.

Καθαρίστρια στον "Άγιο Σάββα": Οι νεοδημοκράτες διοικητές θέλουν να επαναφέρουν την ασυδοσία των εργολαβιών

Η συζήτηση με την εργαζόμενη στην καθαριότητα του «Αγίου Σάββα» επιβεβαιώνει όλα όσα ξέρουμε, και φωτίζει άλλα που δεν ξέρουμε. «Μας χαρακτηρίζουν ως ενοικιαζόμενους όταν είμαστε σε εργολάβους και έτσι επίσημα το νοσοκομείο λέει δεν είσαι εργαζόμενός μου. Ενώ ξέρουν τι συμβαίνει. Σε τι συνθήκες δουλεύουμε».

Η ίδια εργάζεται από το 2017 στον «Άγιο Σάββα», μέσω ΑΣΕΠ. Από το 2010, όμως, δουλεύει στους εργολάβους. «Πριν μπω στον “Άγιο Σάββα” δούλευα με συνεργεία, εργολάβους κοινώς. Η πρώτη μου δουλειά ήταν στην εταιρεία ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ Α.Ε. στο “251 ΓΝΑ”. Μου είχαν πει όταν πήγα ότι θα είμαι 2-3 μήνες απλήρωτη και με είχαν 7 μήνες χωρίς χρήματα. Τότε αυτή η εταιρεία είχε τον “Άγιο Σάββα”, το “Νίμιτς” και το “251”. Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ Α.Ε. σήμερα δεν υφίσταται με αυτό το όνομα, έχει αλλάξει δυο φορές, λόγω μη καταβολής μισθών (στους εργαζόμενούς της στο “Νίμιτς” έδωσε επιταγές οι οποίες δεν είχαν αντίκρισμα), μη ασφαλιστικής ενημερότητας κ.λπ. Διαμαρτυρόμαστε, λοιπόν, για τα δεδουλευμένα και έρχεται ο διευθυντής προσωπικού και λέει: “Όποιας της αρέσει, όποιας δεν της αρέσει να σηκωθεί να φύγει, έχω χιλιάδες αιτήσεις”».

H ίδια δεν πτοείται. «Κάνω αμέσως καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας και επίσχεση εργασίας. Με καλούν να μου πουν ότι θα μου δώσουν επιταγή του μήνα, για να αποσύρω την καταγγελία. Ζητάω επιταγή ημέρας και την παίρνω. Εκείνη την εποχή η Επιθεώρηση σε προστάτευε έξι μήνες. Δεν με διώκουν, σταματώ εγώ κάποια στιγμή». Οι συνθήκες που δουλεύει είναι απάνθρωπες και κακοπληρωμένες. «Η δουλειά εκεί ήταν 6ήμερο, 7ωρο και τα χρήματα -με δύο Κυριακές μέσα- 620 ευρώ. Έπειτα από δύο χρόνια -το 2005- πιάνω δουλειά στη ΦΑΣΜΑ Α.Ε., που εκείνη την εποχή είχε 13-14 νοσοκομεία. Τώρα έχει χάσει κάποια που μπήκαν με ΑΣΕΠ, αλλά έχει ακόμα αρκετά -μεταξύ αυτών το “Γεννηματάς”. Ξεκινάω να δουλεύω στο “Λαϊκό” με χρήματα 550 κλειστά. Αυτό σημαίνει ότι συμπεριλαμβάνουν τα πάντα: υπερωρίες, Κυριακές κ.λπ. Πάλι 6ήμερο και 7ωρο».

Σε μια διαμάχη με την προϊσταμένη για υπερωρία την παραπέμπουν στα γραφεία του εργολάβου στην Καλλιθέα και τη μετακινούν τιμωρητικά στο «Γεννηματάς». «Εκεί ξεκινούν τα ίδια παρατράγουδα, τέσσερις μήνες απλήρωτοι. Μαζευόμαστε και αποφασίζουμε την επόμενη μέρα να κάνουμε καταγγελία και επίσχεση. Κάποια όμως το λέει. Μας μαζεύουν και μας λένε ότι προσπαθούν για την πληρωμή μας, αλλά πρέπει να πάρουν την επιταγή από το νοσοκομείο. Μας ζητούν να υπογράψουμε ότι έχουμε πληρωθεί για να πάνε τα αποδεικτικά στο διοικητή του “Γεννηματάς” ώστε να δώσει τα χρήματα».

Υπογράφουν όλες, εκτός από εκείνη. Ο ιδιοκτήτης της εταιρείας την καλεί στο γραφείο του και την απειλεί. «”Να υπογράψεις γιατί οι υπόλοιπες δεν θα πληρωθούν”. Έτσι υπογράφω με την υποσημείωση: Με κάθε επιφύλαξη, παντός νόμιμου δικαιώματός μου». Την επόμενη μέρα είχα δικαστικό κλητήρα στο σπίτι μου. Απόλυση. Εξόφληση και αποζημίωση. Πάω στον Βασίλη Κεκερή -τον τότε διοικητή του “Γεννηματάς” - και τον ενημερώνω. Πάω στην Επιθεώρηση και με συμβουλεύουν να πάω δικαστικώς. Το κάνω μαζί με δύο ακόμα».

Ο ιδιοκτήτης, που δεν περίμενε ότι θα πληρώσουν δικηγόρους, παρουσιάζει πλαστές συμβάσεις που αναφέρουν ότι είναι πενθήμερες. «Έχουμε όμως μάρτυρες που λένε εξαήμερο και εκείνος άλλες εργαζόμενες που ψευδορκούν ότι δεν δουλέψαμε ποτέ Σαββατοκύριακα. Αλλά εμείς δουλεύαμε στα Χειρουργεία. Γίνεται να μη δουλεύαμε Σαββατοκύριακο; Ποιος τα καθάριζε; Και με εφημερίες; Βγαίνει μια απόφαση που μας αναγνώριζε ότι δουλεύαμε Κυριακές και θα έπρεπε να παίρνουμε ένα ρεπό. Αφού δεν μας το έδινε, μας έβγαλε ένα ποσό για αυτό, που έπρεπε να μας το καταβάλει. Αυτή ήταν η απόφαση. Κάνει αμέσως έφεση, κάνουμε και εμείς. Θα εκδικαστεί στις 5 Μαΐου 2023».

Μένει χωρίς δουλειά, δουλεύει περιστασιακά, μέχρι που βγάζει ο «Άγιος Σάββας» την προκήρυξη. Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
«Προσπαθούν να σπάσουν τους εργολάβους και γίνονται προκηρύξεις σε αρκετά νοσοκομεία στη χώρα. Μέσα σε αυτά είναι και το “Γεννηματάς”  που γίνεται κανονικά η προκήρυξη και ακυρώνεται κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ο Ζάχος, που έχει τη ΦΑΣΜΑ, αποκαλούσε το νοσοκομείο Γεννηματάς: “η ναυαρχίδα μου”».

Με την πρόσληψή της μέσω ΑΣΕΠ οι συνθήκες εργασίας βελτιώνονται. «Καλύτερα χρήματα, παίρνουμε το ανθυγιεινό επίδομα, τηρούνται τα ρεπό μας. Ωστόσο, πέφτουμε σε προϊσταμένους που συνεχίζουν να δουλεύουν με το γνωστό τρόπο, οι μηχανισμοί που τρώνε από το δημόσιο σύστημα υγείας δουλεύουν μια χαρά. Τότε ήταν διοικητής ο Γιώργος Δενδραμής, ΠΑΣΟΚ ο ίδιος. Για να είμαι ειλικρινής, δεν ήταν εκδικητικός, υπήρχε κάποια αξιοπρέπεια».

Αλλάζει η κυβέρνηση και τη διοίκηση του νοσοκομείου αναλαμβάνει η Όλγα Μπαλαούρα. «Στην πρώτη συνάντηση μαζί της, δηλώνουμε με σαφήνεια ότι δεν θα επιτρέψουμε να μπουν εργολάβοι στο νοσοκομείο μας». Εκείνη τους απαντά ότι υπάρχουν και καλοί εργολάβοι. Δήλωση που ταιριάζει με την εικόνα σε όλη την Ελλάδα, αφού διαπιστώνουμε ότι σε πολλά νοσοκομεία και πανεπιστήμια που είχαν ΑΣΕΠ, έληξαν οι συμβάσεις και αμέσως ανέλαβαν εργολάβοι. Η δική τους σύμβαση λήγει στις 17 Ιουλίου.
Περιμένουν επόμενη προκήρυξη; Ή να παραδοθεί πάλι σε εργολάβους το νοσοκομείο;

«Πιστεύουμε ότι θα δοθεί ένας μήνας παράτασης λόγω καλοκαιριού μέχρι να κάνει το διαγωνισμό για εργολαβία. Όχι ότι θα το δεχτούμε. Για να γίνει η δεύτερη προκήρυξη κάναμε 24ωρες επαναλαμβανόμενες απεργίες, το καλοκαίρι του ‘19».

Οι συνθήκες με την τωρινή διοίκηση έχουν αγριέψει. «Ο Χρήστος Φασιανός -αντιπρόεδρος, αναπληρωτής διοικητής και υπεύθυνος για την καθαριότητα- παρακολουθεί ποιοι παίρνουμε μέρος στις συνελεύσεις του Συλλόγου. Υπάρχει εκφοβισμός, αλλά εμείς συνεχίζουμε. Στις αρχές της πανδημίας δεν είχαμε καν μέτρα προστασίας, τίποτα. Έπειτα από παρεμβάσεις του Σωματείου ξεκίνησαν να μας δίνουν».

Όσο για το μέλλον; «Αρκετοί διοικητές της Ν.Δ. δεν πρόκειται να βγάλουν προκήρυξη, ώστε να γίνουν οι προσλήψεις βάσει της μοριοδότησης, της εμπειρίας κ.λπ. Θέλουν να επαναφέρουν τους εργολάβους».

Το νομικό πλαίσιο

Το 2019, μόλις δηλαδή ανέλαβε τη διακυβέρνηση, η ΝΔ ανακοίνωσε την επιστροφή των εργολάβων σε όσα νοσοκομεία έκαναν προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ. Η εγκύκλιος με αριθμό πρωτοκόλλου 271 προς τις διοικήσεις των Υγειονομικών Περιφερειών που υπέγραψε ο υφυπουργός Υγείας, Βασίλης Κοντοζαμάνης ήταν σαφής: «Οι εποπτευόμενοι φορείς του υπουργείου Υγείας δύνανται να επιλέγουν έναν από τους εναλλακτικούς τρόπους κάλυψης των υπηρεσιών καθαριότητας, φύλαξης, εστίασης και σίτισης με γνώμονα το δημοσιονομικό όφελος».

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχουν αποφανθεί υπέρ της οριστικής εξόδου των εργολάβων από τα νοσοκομεία, ενώ υπάρχει σχετική νομοθεσία (4613/2019) για να προχωρήσουν τα δημόσια νοσοκομεία σε συμβάσεις με εργαζομένους. Επικουρικά η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) έχει επανειλημμένως θέσει στους υπουργούς Υγείας το θέμα.