Είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε με τον χορευτή Πάνο Μαλακτό, που έτρεψε σε φυγή την ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, απλά και μόνο στη σκέψη της διαμαρτυρίας κατά της δικαστικής απόφασης που αποφυλάκισε τον Δημήτρη Λιγνάδη, παρότι κρίθηκε ένοχος για δύο βιασμούς. Μάλιστα κατάφεραν να γίνουν περίγελος από τις φωνές που ακούγονταν από το ακροατήριο «Πού είναι η Υπουργός να το δει αυτό;» και «Πού πήγαν; Γιατί έφυγαν;».

- Πάνο, καλησπέρα. Μας προκάλεσε μια πολύ ευχάριστη έκπληξη να δούμε έναν άνθρωπο μόνο του, ίσως απέναντι σε όλους, να επιστρέφει στη σκηνή με αυτό το πλακάτ που κρατούσες στα χέρια σου. Ποια ήταν τα συναισθήματά σου εκείνη τη στιγμή;

«Μου το λες τώρα και τώρα που το ξανακούω, συνειδητοποιώ τι έχω κάνει και συγκινούμαι. Η αλήθεια είναι πως μόλις βγήκα στη σκηνή, ήμουν φοβισμένος γιατί δεν ήξερα την αντίδραση από τους πολιτικούς, από το Φεστιβάλ, την ομάδα. Για τον κόσμο ήμουν σχεδόν σίγουρος πως η αντίδραση θα είναι η σωστή. Αλλά όταν βγήκα στη σκηνή και άνοιξα το πανό και άρχισαν όλοι να χειροκροτούν και να φωνάζουν "μπράβο", έτρεμα και προσπαθούσα να συγκρατηθώ να μην κλάψω. Ένιωσα… Δεν ήταν περηφάνια, δεν το έκανα για να ακούσω ένα μπράβο, για μένα ήταν αυτονόητο. Όταν έμαθα πως εκείνη η γυναίκα θα είναι στο κοινό (σ.σ. η Λίνα Μενδώνη), ήταν αυτονόητο, δεν μου πέρασε δεύτερη σκέψη. Είπα αυτό θα κάνω. Οι δεύτερες σκέψεις ήρθαν μετά με το Φεστιβάλ να προσπαθεί να με μεταπείσει, για να με προστατέψει κάπως, γιατί δεν ξέραμε ποιες θα είναι οι επιπτώσεις».

Την στιγμή που βγήκα πάνω στη σκηνή με το πανό, πλακάτ, όπως θέλετε πείτε το, έτρεμα, ήμουν φουλ συγκινημένος και με τους χορευτές να είναι στο πλάι και να με χειροκροτούν, πραγματικά ήταν απίστευτη στιγμή 

- Έχουμε την πληροφορία -και μας την επιβεβαίωσες- πως υπήρξε η κίνηση να αποθαρρυνθείς από το να προχωρήσεις. Πιστεύεις πως η κ. Μενδώνη και ο κ. Γιατρομανωλάκης έχουν τόσο μεγάλη δύναμη; Και θα έπρεπε να έχει κάποιος τόσο μεγάλη δύναμη στον χώρο του Πολιτισμού; Θα έπρεπε να τους φοβούνται οι καλλιτέχνες για τις επιπτώσεις στην καριέρα τους;

«Πιστεύω πως δεν θα έπρεπε να τους φοβούνται γιατί είμαστε πολύ περισσότεροι. Δεν πιστεύω πως υπάρχουν καλλιτέχνες που συμφωνούν με τη δουλειά που κάνει η Μενδώνη, πέρα από τον Λιγνάδη. Οπότε δεν πιστεύω πως πρέπει κανείς να φοβάται γιατί όλοι παλεύουμε για το ίδιο πράγμα, απλά πρέπει να γίνει η αρχή. Έχω ακούσει "θα χάσεις την δουλειά σου, δεν θα ξαναδουλέψεις ποτέ Ελλάδα, πρόσεχε τι κάνεις, είναι επικίνδυνο, μπλα μπλα μπλα…". Δεν το πιστεύω. Γενικά σαν άτομο δεν φοβάμαι και κανείς δεν πρέπει να φοβάται. Δηλαδή ποια είναι η Μενδώνη και ποιος είναι ο άλλος που δεν ξέρω καν το όνομά του (γέλια), χθες το έμαθα. Δεν ξέρω τι να πω, άτομα χωρίς αντίληψη, δεν έχουν καμία απολύτως δύναμη σε αυτόν τον κόσμο. Δεν είναι η μόρφωση. Άλλο η μόρφωση και άλλο να έχεις ευφυΐα. Δεν φοβάμαι κανέναν πραγματικά. Δεν έχω πολύ μεγάλη μόρφωση, αλλά δεν έχω κανέναν φόβο να πω αυτό που πιστεύω και θεωρώ σωστό. Πολλές φορές μπορεί να μη βρίσκω τα σωστά λόγια, όμως πάντα θα στηρίζω αυτό που θεωρώ σωστό».

Πραγματικά, δεν το περίμενα πως θα φύγουν. Γιατί πραγματικά είναι χαζό να φύγουν. Με αυτή την κίνησή τους δείχνουν ένοχοι.

- Ο καλλιτεχνικός χώρος είναι ο κατεξοχήν χώρος του ανθρωπισμού, είναι κάτι που πρέπει να το καταλάβουμε. Πώς ένας καλλιτέχνης, ένας χορευτής με ένα πανό, στάθηκε απέναντι σε δύο Υπουργούς και εκείνοι τράπηκαν σε φυγή; Αυτό σχολιάζουν οι περισσότεροι και αυτό δείχνει το πρόβλημα.

«Όταν το έμαθα ήμουν σε φάση "Τι ηλίθιο να φύγουν". Πραγματικά. Επειδή μίλησες για ανθρωπισμό και για πολιτισμό, είναι αυτό που λείπει στην Κύπρο, στην Ελλάδα είναι πολύ καλύτερα. Στην Κύπρο δεν υπάρχει καθόλου Παιδεία για τον πολιτισμό και για αυτό δεν υπάρχει κοινό στις τέχνες. Είναι πολύ πιο δύσκολο να καταλάβουν τα άτομα που δεν είναι από τον χώρο της τέχνης το πόσο σημαντικό είναι αυτό. Και είναι κρίμα. Ο κόσμος θα αλλάξει με το να διδάξουμε τα παιδιά Πολιτισμό. Δεν θα αλλάξει με τίποτα ο κόσμος με τα μυαλά της Μενδώνη. Υπάρχουν άτομα της ηλικίας μου και πιο μικρά με τα μυαλά της Μενδώνη. Δεν μπορείς να αλλάξεις κάποιον που είναι πολύ μεγάλος, αλλά μπορείς να αλλάξεις τα παιδιά. Να αρχίσεις από μικρή ηλικία. Από εκεί ξεκινάνε όλα. Αλλά πρέπει να παλέψεις για αυτό.
Αυτό που είχα στο μυαλό μου, έλεγα στα παιδιά (σ.σ. την ομάδα του) πως αν δεν το κάνω αυτό στο τέλος της παράστασης, δεν θέλω να το κάνω. Η παράσταση είναι δύο ώρες, ένα ταξίδι που δίνουμε την ψυχή μας. Τους λέω "δεν θέλω να δώσω την ψυχή μου για αυτή την γυναίκα και να κάθεται πρώτη σειρά στη μέση. Ή δεν θα κάνω την παράσταση ή θα κάνω αυτό που θέλω με το πανό". Αυτό σκεφτόμουν όλη τη μέρα, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης έκανα σκέψεις. "Είναι σωστό αυτό; Να το κάνεις ή να μην το κάνεις;". Αλλά σκεφτόμουν πως αυτή η γυναίκα είναι εκεί και αν δεν έκανα τίποτα, δεν θα μπορούσα να το αντέξω».

- Οι βιαστές τελικά ανήκουν στη φυλακή;

«Εννοείται (γέλια). Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο για τον Λιγνάδη, δεν έχει να κάνει μόνο για τους βιαστές. Πριν λίγο καιρό βγήκε η απόφαση για τον Ζακ. Πραγματικά δηλαδή τι στο καλό κάνει η Δικαιοσύνη; Δεν είναι μόνο για αυτό, γενικά είμαι θυμωμένος με την Δικαιοσύνη».

- Και ευχαριστούμε, γιατί εργάζεσαι κυρίως στο εξωτερικό, στην Ελλάδα έρχεσαι μόνο για παραστάσεις και όμως θεώρησες τόσο σημαντικό να ασχοληθείς με την Ελληνική Δικαιοσύνη και τα συγκεκριμένα προβλήματα.

«Μα δεν έχει σύνορα, είναι τρελό να είναι κάποιος ομοφυλόφιλος και να παλεύει για τα δικαιώματα των γκέι στο Βέλγιο και όχι σε όλο τον κόσμο. Δεν έχει να κάνει με σύνορα, υπάρχει παντού το ίδιο πρόβλημα. Όλες οι χώρες έχουν αυτά τα προβλήματα. Έχω και προσωπικές εμπειρίες στο Βέλγιο, με την Αστυνομία να μην κάνει απολύτως τίποτα».

Η αλήθεια είναι πως δεν είχα ιδέα αν κάποιος άλλος έχει βγάλει ανακοίνωση. Μόλις έμαθα πως η Μενδώνη θα είναι εδώ, δεν το σκέφτηκα ξανά
 
- Αυτά τα βλέπουμε σχεδόν καθημερινά στην Ελλάδα. Θέλεις μήπως να αφήσεις κάποιο μήνυμα για τους υπόλοιπους συναδέλφους σου; Να τονίσω πως παρότι τα σωματεία έχουν θετική στάση στο ζήτημα αυτό, είσαι ο πρώτος από τον χώρο του χορού που προβαίνει σε διαμαρτυρία. Όλες οι υπόλοιπες διαμαρτυρίες έλαβαν χώρα σε θέατρα. Θέλεις να αφήσεις ένα μήνυμα στους συναδέλφους σου, του χορού;

«Η αλήθεια είναι πως δεν είχα ιδέα αν κάποιος άλλος έχει βγάλει ανακοίνωση. Μόλις έμαθα πως η Μενδώνη θα είναι εδώ, δεν το σκέφτηκα ξανά. Χθες βράδυ έμαθα πως στην Μικρή Επίδαυρο διαβάστηκε κείμενο, μπράβο τους».

- Έκανες αυτή την κίνηση πριν μάθεις για την πρωτοβουλία του ΣΕΗ;

«Δεν ήξερα, καθόλου. Χθες βράδυ μου έστειλε μήνυμα ένας φίλος "μιλάνε όλοι για το σκηνικό της Επιδαύρου και αυτό που έχεις κάνει"».

- Ήταν δηλαδή μια ευτυχής συγκυρία, ότι…

«Ναι, και αν δεν κάνω λάθος η δική μας παράσταση τελείωσε πριν γίνει αυτό στη Μικρή Επίδαυρο και δεν ήταν με τον ίδιο τρόπο».

- Σωστά.

«Σου λέω, πραγματικά ελπίζω να συνεχιστεί σε κάθε παράσταση όπου εμφανίζονται άτομα από το Υπουργείο. Είναι αυτονόητο, δεν μπορούμε να βγαίνουμε στη σκηνή σαν να μη συνέβη απολύτως τίποτα. Η προσωπική μου δουλειά, οι δικές μου χορογραφίες, μιλάνε για όλα αυτά τα προβλήματα. Θα ήταν πολύ υποκριτικό να είναι η δουλειά μου αυτή και να βγω στη σκηνή σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Οπότε το μήνυμα σε όλους είναι να μην κλείνουν τα μάτια. Καταλαβαίνω πως τα πράγματα στην Ελλάδα είναι δύσκολα με τις δουλειές, με τα λεφτά, την επιβίωση, άτομα φοβούνται να μη χάσουν την δουλειά τους… Αλλά τι; Να συνεχίσουμε έτσι; Δεν θα αλλάξει ποτέ τίποτα. Δηλαδή οι καλλιτέχνες, οι πάντες που εργάζονται στον χώρο των τεχνών, από τεχνικούς, όποιος πληρώνεται από αυτά τα λεφτά, δεν πρέπει να κλείνει το στόμα του. Ελπίζω όλοι να συνεχίσουν».

- Έτσι όπως δημιουργήθηκε αυτή η συγκυρία, τόσο με την απόφαση του ΣΕΗ, όσο και την δική σου αυθόρμητη κίνηση που προηγήθηκε, σχολιάζεται πως κατά πάσα πιθανότητα η Υπουργός Πολιτισμού και ο Υφυπουργός δεν θα μπορούν να εμφανιστούν σε καμία παράσταση για όλο το καλοκαίρι. Είναι κάτι πολύ εντυπωσιακό.

«Τι να πω; Ναι. Να καταλάβεις, είναι άτομα στο διαδίκτυο που δεν έχουν ιδέα για την υπόθεση του Λιγνάδη και έγραφαν "ευχαριστώ πολύ για αυτό που έκανες". Το πρόβλημα είναι παντού. Δεν είναι μόνο στην Ελλάδα. It’s not just about Lignadis».

- Με έχεις καλύψει, δεν ξέρω αν θέλεις να πεις κάτι από την ψυχή σου, να ευχαριστήσεις κάποιον, να πεις κάτι στον κόσμο που σε στηρίζει στα social media.

«O κόσμος με ταγκάρει, μου στέλνουν ευχαριστώ, δεν καταλαβαίνουν πόσο σημαντικό είναι για εμένα, αυτό το μήνυμα που θα μου στείλουν να πουν ένα ευχαριστώ. Μου ήταν πολύ δύσκολο όλο αυτό».

- Και ίσως από το άγχος σου για τη διαμαρτυρία, να έχασες κάτι από την μαγεία της παράστασης.

«Εννοείται. Δεν ήμουνα εκεί. Για δύο ώρες ό,τι έκανα πάνω στη σκηνή το έκανα αυτόματα. Έχουμε κάνει την παράσταση 60 φορές. Δεν το απόλαυσα καθόλου. Είναι κρίμα, μα η αλήθεια είναι αυτή. Μόνο οι συγχορευτές μου μπορούν να ξέρουν, γιατί ένιωθαν την ενέργειά μου πάνω στην σκηνή».

Δεν θυμόμουν αν έκανα αυτό που έπρεπε να κάνω. Ήμουν τόσο φορτισμένος που έτρεμα καθ’ όλη τη διάρκεια την παράστασης. Από τα νεύρα, όχι από φόβο.

- Ευχαριστούμε πάρα πολύ.

«Και εγώ ευχαριστώ».


Στο αντίποδα αυτής της συνέντευξης, το Υπουργείο Πολιτισμού έβγαλε την εξής ανακοίνωση που απευθύνεται, όπως συνήθως, σε ιθαγενείς:

Το Υπουργείο Πολιτισμού είχε αποφασίσει να εμφανιστεί θεσμικά στο Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας. Αποχώρησαν γιατί ενημερώθηκαν πως θα υπάρξει διαμαρτυρία. Η διαμαρτυρία δεν είχε σχέση με το ΣΕΗ και τις συνυπογράφουσες ενώσεις, συνδικάτα και σωματεία μιας και δεν ήταν το κείμενο που διαβάζεται πλέον σε τόσα θέατρα. Ήταν ένα πανό με το αυτονόητο: «Οι βιαστές ανήκουν στη φυλακή».

Αυτό είναι μομφή κατά του Υπουργείου, μόνο αν φέρει την ευθύνη. Η Δικαιοσύνη τον άφησε ελεύθερο, σωστά κυρία Μενδώνη; Ο Πάνος Μαλακτός κατάγεται από την Κύπρο. Ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες, στο Βέλγιο. Είναι ακτιβιστής και χορευτής και φέρει την ευθύνη για τις πράξεις του. Δεν είναι υποχείριο του... ΣΥΡΙΖΑ Βελγίου. Είναι συμπολίτης μας και έχει την ελευθερία της γνώμης και της άποψης.

Η παρουσία της κυρίας Μενδώνη, όπως διαβάσατε, τον προέτρεψε να διαμαρτυρηθεί και η ίδια η αποφυλάκιση ενός καταδικασμένου βιαστή. Μη χρησιμοποιείτε τις δίκαιες διαμαρτυρίες για να κομματικοποιήσετε τα λάθη σας. Δεν βρέχει, σας φτύνουν οι χορευτές και οι ηθοποιοί. Παραιτηθείτε, κάντε και κάτι χρήσιμο στην καριέρα σας ως Υπουργός Πολιτισμού.