Στο ρεπορτάζ για τις συνθήκες κράτησης είδαμε αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα από δύο ΜΚΟ και επικοινωνήσαμε με τρεις διαφορετικές πηγές εκ των οποίων η μια με τον Δημήτρη Χούλη της Human Rights Legal Project αποτελεί συνέντευξη που μπορείτε να διαβάσετε μετά το ρεπορτάζ. Πληροφορίες αντλήσαμε και από το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου προς επιβεβαίωση άλλων πληροφοριών που σας παραθέτουμε.

Το ναυάγιο της Πύλου και το τέλος των pushbacks

Το φονικό ναυάγιο της Πύλου που συνέβη στις 14 Ιουνίου του 2023 με 82 νεκρούς και περίπου 550 αγνοούμενους, ναυάγιο με συμμετοχή -και πιθανή υπαιτιότητα- ομάδας των ειδικών δυνάμεων του Ελληνικού Λιμενικού, σήμανε και το τέλος των επίσημων και παράνομων pushbacks (που ακόμα διερευνά η εισαγγελία), με τις επαναπροωθήσεις πλέον να είναι περίπου 1 για κάθε 13 σκάφη που φτάνουν στην Ελλάδα.

Μέσα σε περίπου 3 εβδομάδες, οι αφίξεις σύμφωνα με το Aegean Boat Report ξεπερνούν τις 2.000, ξεπερνώντας την χωρητικότητα του στρατόπεδου συγκεντρώσεως κατά 1.000 άτομα. Για να ανταπεξέλθουν άνοιξαν το ΠΡΟΚΕΚΑ (Προαναχωρητικό Κέντρο Κράτησης Αλλοδαπών) που σύμφωνα με το υπουργείο έχει δυνατότητα «φιλοξενίας» 960 ατόμων. Όμως ουσιαστικά δεν αφορά την απέλαση των ατόμων, αλλά κανονική κράτηση.

 Ταυτόχρονα 800 άτομα μετακινήθηκαν στην ενδοχώρα. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν κάνουμε λόγο για υπεράριθμο πληθυσμό κατά 1.000 άτομα. Ποσοστό που αναμένεται όμως να ξεπεραστεί μέσα στην εβδομάδα που διανύουμε και οι δυνάμεις του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου δεν επαρκούν και αναμένεται τα πράγματα να χειροτερέψουν. Περίπου 1.000 άτομα κατέφθασαν στην Ελλάδα με 30 βάρκες μόνο το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε. Τον Αύγουστο καταγράφησαν 5.300 αφίξεις μόνο από το Aegean Boat Report και τις πρώτες 12 ημέρες του Σεπτέμβρη 4.200 ψυχές. Τα άνω στατιστικά σε αυτή την παράγραφο, υπογραμμίζουμε πως αφορούν όλα τα νησιά, με πρώτες σε ροές την Σάμο και την Λέσβο.

Στις 15 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με εθελοντές της Σάμου στην ΚΕΔ βρίσκονταν 3.206 άτομα, την ώρα που η χωρητικότητα είναι 2.040. Την εβδομάδα 8 με 15 Σεπτεμβρίου αφίχθησαν 582 άτομα και αναχώρησαν 26. Την πρώτη Αυγούστου ο πληθυσμός ήταν 588 άτομα.

Η καταγραφή

Οφείλουμε να αναφέρουμε πως η καταγραφή γίνεται ελάχιστες ημέρες την εβδομάδα με αποτέλεσμα να χειροτερεύουν οι συνθήκες κράτησης καθώς οι μη καταγεγραμμένοι πρόσφυγες και μετανάστες δεν έχουν το δικαίωμα να βγουν εκτός δομής. Και πάλι η ατάκα που ακούσαμε ήταν «μπάχαλο» και από αυτά που καταλάβαμε είναι πως πρόκειται για ένα βαθιά προβληματικό σύστημα καταγραφής με πρακτικά εμπόδια και ηλεκτρονικούς περιορισμούς. Το σύστημα κρασάρει ή δεν υπάρχουν διαθέσιμοι εργαζόμενοι για την καταγραφή, καθώς αναγκάζονται να καλύψουν άλλα πόστα. Ο ρυθμός έκδοσης πράσινων καρτών στα άτομα με προσφυγικό προφίλ είναι πολύ μικρός και η διαδικασία πρέπει να επιταχυνθεί για να επιτευχθεί αποσυμπίεση της δομής και να αποφευχθεί σοβαρή ανθρωπιστική κρίση.

Το πρόβλημα με το νερό

Ποτέ δεν υπήρχε σταθερή παροχή τρεχούμενου νερού στην ΚΕΔ Σάμου. Πλέον εξαιτίας του υπερπληθυσμού και παρότι τα κονδύλια είναι ευρωπαϊκά, οι έγκλειστοι έχουν δικαίωμα μόνο για δύο μπουκάλια νερό την ημέρα. Οι συνθήκες υγιεινής είναι κάκιστες και σκεφτείτε πως τα 5/6 των προσφύγων και μεταναστών έχουν αφιχθεί από την 1^η Αυγούστου και έπειτα. Οι πληροφορίες για «απαξιωτικές για την ανθρώπινη υπόσταση πρακτικές ορθοστασίας» έχουν βάση, καθώς όλοι οι έγκλειστοι περιμένουν στις ουρές για τα πάντα, όμως αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Οριακά δεν τις χαρακτηρίζουμε βασανιστήριο. Παλαιότερα πάντως κάθε κρατούμενος είχε δικαίωμα για 6 μπουκάλια νερό και αυτό δείχνει πολύ κακή προετοιμασία από πλευράς Κυβέρνησης να υποδεχθεί τις νέες αφίξεις. Αντίστοιχες ελλείψεις παρουσιάζονται με τον ρουχισμό και με τα παπούτσια. Στην φωτογραφία που ακολουθεί το νερό προορίζεται προς χρήση.

Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη


Μόνιμος γιατρός δεν υπάρχει στην ΚΕΔ Σάμου και οι ανάγκες αντιμετωπίζονται σποραδικά με στρατιωτικούς γιατρούς ή ενίοτε από το νοσοκομείο Σάμου. Το ίδιο ισχύει με τους νοσηλευτές και υπάρχει πρόβλημα με τις βαριές ευαλωτότητες καθώς και με χρόνιες ασθένιες όπως ο διαβήτης. Τα παραπεμπτικά για το νοσοκομείο συνήθως αργούν πολύ περισσότερο από όσο θα έπρεπε. Για να δείτε πως οι συνθήκες μοιάζουν με το γνωστό «κολαστήριο», σε αρρώστους με μεταδιδόμενα νοσήματα, δίνουν κούτες αντί για κουβέρτες στην πιο «Ελλάδα 2023» φωτογραφία που έπεσε στα χέρια μας...

Οι εργαζόμενοι

Η δομή είναι υποστελεχωμένη και η τακτική είναι μια μερίδα εργαζομένων να δραστηριοποιούνται στην δομή με Συμβάσεις Ορισμένου Χρόνου που ανανεώνονται αντί να γίνονται Αορίστου Χρόνου, παρότι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Ουσιαστικά βρίσκονται υπό πολιτική ομηρία, εκλογές πέρασαν και εκλογές έρχονται (πελατειακό κράτος σε όλο του το μεγαλείο) και περιμένουμε το ζήτημα να λυθεί με έναν τρόπο που να σέβεται τα δικαιώματα των εργαζομένων. Υπάρχουν παραβάσεις βασικών εργασιακών δικαιωμάτων όπως με τις υπερωρίες και την εργασία το Σαββατοκύριακο. Πρόσφατα πέρασε εγκύκλιος για τις υπερωρίες όμως δεν γίνεται πάντα σεβαστή. Ακόμη έχουμε προβλήματα δικαιοδοσίας ανάμεσα στην Αστυνομία και την Διοίκηση. Αυτό που θα λέγαμε επιτελικό μπάχαλο.  

Ο ρυθμός ροών προσφύγων και μεταναστών

Τις προσεχείς ημέρες η Σάμος αναμένεται να ξεπεράσει την Λέσβο σε πληθυσμό προσφύγων που κρατούνται. Την ίδια στιγμή με τις δομές κράτησης στην ενδοχώρα να φιλοξενούν πλημμυροπαθείς, θα γίνει ακόμα πιο δύσκολο να μεταφερθούν πρόσφυγες και μετανάστες στην ενδοχώρα, με το ενδεχόμενο να τους παρατήσουν στο πρώτο λιμάνι να επιβιώσουν να είναι κάτι περισσότερο από ορατό. Εξαιτίας της βύθισης του δουλεμπορικού στην Πύλο, η Ελλάδα με τους προβολείς στραμμένους πάνω της, σταμάτησε –αλλά δεν εκμηδένισε- τις επαναπροωθήσεις σε πολύ μεγάλο βαθμό με αποτέλεσμα το πρόβλημα πλέον του υπερπληθυσμού στα στρατόπεδα συγκέντρωσης να είναι κάτι περισσότερο από ορατό.

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η Ολλανδή Δημοσιογράφος Ingeborg Beugel ρωτούσε τον Έλληνα πρωθυπουργό για τα pushbacks, με τον πρωθυπουργό να εκνευρίζεται και να ρωτά «Have you been to Samos?», λαμβάνοντας την απάντηση «Yes, I have been to Samos». Με τον πρωθυπουργό να ανταπαντά με στόμφο  «No, you have not been to Samos!».

O υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης, επισκέφθηκε την Σάμο εν μέσω συνεχιζόμενης αύξησης των μεταναστευτικών ροών δηλώνοντας πως όλα είναι υπό έλεγχο. Το ρεπορτάζ μας δείχνει πως έχει χαθεί ο έλεγχος και μας κάνει να απορούμε αν όντως ο υπουργός βρέθηκε στην Σάμο!

Η συνέντευξη με τον Δημήτρη Χούλη

Έχουμε μαζί μας τον Δημήτρη Χούλη, δικηγόρο και συνεργαζόμενο με την Human Rights Legal Project.

2020: Καλησπέρα Δημήτρη.
Καλησπέρα.

2020: Θέλεις να μας πεις ποια είναι η κατάσταση στην Ελεγχόμενη Δομή της Σάμου την δεδομένη στιγμή;

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε μέσα και από τις τρεις επισκέψεις που έχω κάνει και φωτογραφίες που έχω στα χέρια μου, αυτή την στιγμή η κατάσταση στην νέα πολυδιαφημισμένη και πανάκριβη δομή είναι εκτός ελέγχου, οι συνθήκες αυτή την στιγμή είναι συνθήκες κράτησης και όχι υποδοχής. De facto κράτησης.

Είναι συνθήκες απάνθρωπες, συνθήκες που υποβιβάζουν τον άνθρωπο και σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτές που διαφήμιζαν. Υπάρχει έλλειψη σε προσωπικό, έλλειψη σε νερό, τεράστιο πρόβλημα με το νερό, δεν υπάρχουν γιατροί, δεν υπάρχουν φάρμακα, δεν υπάρχει χώρος να μείνουν.
Συνολικά η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου.

2020: Έχουμε υπ’ όψιν μας, πως από το ναυάγιο της Πύλου και έπειτα, η Ελλάδα έχει δείξει να μετριάζει την πολιτική των pushbacks. Παρότι συνεχίζονται και υπάρχουν καταγραφές και στοιχεία για επαναπροωθήσεις, όπου αυτό οδηγεί σε μια μεγαλύτερη συγκέντρωση ανθρώπων. Συγκέντρωση… Συγκέντρωση μιας και μιλάμε για στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων, τόσο στην Λέσβο όσο και στην Σάμο. Αν είναι εκτός ελέγχου η κατάσταση τι περιμένουμε τις επόμενες δύο εβδομάδες;

Έχουμε ακόμα έξι εβδομάδες καλοκαιρίας, καθώς τόσο ο Σεπτέμβρης όσο και ο Οκτώβρης είναι καλοί μήνες. Οπότε θα έρχονται βάρκες όπως έρχονται και τώρα. Ταυτόχρονα δεν σταμάτησαν να έρχονται βάρκες ακόμα και με κακό καιρό. Είχαμε ναυάγια ακόμα και με παγετό, μέσα στον Γενάρη. Αυτό σημαίνει πως θα συνεχίσουν οι ροές και όσο δεν υπάρχει το προσωπικό για να διαχειριστεί αυτές τις δομές, θα υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα.
Μετά το ναυάγιο της Πύλου, όντως έχει φανεί να σταματούν οι επαναπροωθήσεις τουλάχιστον όσο αναφορά το Αιγαίο και όσο αφορά τα ξεκάθαρα περάσματα. Όμως συνεχίζονται κανονικά τα interceptions, οι αποτροπές στην συνοριακή γραμμή.
Ο φόβος τους είναι κυρίως η εικόνα, οπότε όταν βρίσκονται ξεκάθαρα στα ελληνικά ύδατα κάνουν διασώσεις τις οποίες και διαφημίζουν.
Εμφανίζεται το πρόβλημα της πολιτικής των μηδενικών αφίξεων που ήταν πολιτική της Κυβέρνησης Μητσοτάκη υπό τον Μηταράκη, προκειμένου να χαροποιήσουν το ακροδεξιό κοινό τους, ήθελαν τις αφίξεις να είναι μηδενικές. Όμως οι άνθρωποι πρέπει να μετακινηθούν, είναι συγκεκριμένος αριθμός και θα μετακινηθούν. Όταν σταματά το δόγμα των μηδενικών αφίξεων αμέσως έχουμε συσσωρευμένες ροές, γιατί δεν έχουμε στρόφιγγα αποσυμπίεσης, όπως όταν επέτρεπαν την εξέταση των αιτήσεων σε όσους πατούν έδαφος. Δηλαδή να μην γίνονται επαναπροωθήσεις από το έδαφος στα νησιά, που ήταν άγριες επαναπροωθήσεις. Έχουμε ταυτόχρονα την συμφωνία της Ευρώπης με την Τυνησία, αντίστοιχη με αυτή της Τουρκίας, οπότε το πέρασμα από την Τυνησία έχει κλείσει. Τα δουλεμπορικά κυκλώματα, όσο και οι άνθρωποι που μετακινούνται μόνοι τους, βλέπουν πως ο δρόμος είναι ανοιχτός χωρίς τις επαναπροωθήσεις. Όλα αυτά μαζί έχουν φέρει έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων στα απέναντι παράλια, έρχονται καθημερινά, μοιάζει λίγο με το 2015, καθώς κάθε μέρα βγαίνουν βάρκες στην Σάμο, ελεύθερες, χωρίς να μπορούν να παρακολουθήσουν τις κινήσεις.

Η κατάσταση θα χειροτερεύει και αν συνεχίσουν να κρύβουν το πρόβλημα, όπως όταν ήρθε ο υπουργός (σ.σ. Δ. Καιρίδης και είπε πως η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη, την ώρα που όλοι όσοι ασχολούμαστε ή εργαζόμαστε πάνω στο προσφυγικό γνωρίζουμε πως η κατάσταση δεν είναι διαχειρίσιμη. Αν λοιπόν συνεχίζουν να κρύβουν το πρόβλημα η κατάσταση θα γίνει πολύ άσχημη για τους ανθρώπους που ζουν σε αυτές τις συνθήκες και την τοπική κοινωνία, καθώς θα υπάρξουν εντάσεις, πρόβλημα με τα νοσοκομεία και άλλα.

2020: Ο υπουργός επισκέφθηκε την δομή την Πέμπτη και υποσχέθηκε πως θα προχωρήσει η άμεση αποσυμφόρηση της δομής και η επιτάχυνση των διαδικασιών καταγραφής. Η εικόνα που έχουμε είναι πως δεν έχουν καταγραφεί περίπου 2.200 άνθρωποι εξαιτίας προβλήματος στο σύστημα, όπου μέχρι να καταγραφούν κρατούνται σε άλλα σημεία.

Πρέπει να προχωρήσει η καταγραφή, γιατί κρατούνται παράνομα γιατί δεν τους έχει δοθεί κάποια προσωποποιημένη απόφαση για την κράτησή τους. Αλλά αυτά που είπε ο κύριος υπουργός μοιάζουν περισσότερο με λόγια του αέρα και καθησυχαστικά λόγια, παρά μια πραγματικότητα. Μια σωστή ανάλυση του προβλήματος. Δεν ξέρω αν θα φέρουν προσωπικό ή πώς σκοπεύουν να το διαχειριστούν, αλλά πρέπει να προσλάβουν προσωπικό για να βοηθήσει την κατάσταση. Ταυτόχρονα μαθαίνουμε πως όσους έχουν εδώ για ένα ή ενάμιση χρόνο, τους «ανοίγουν τις κάρτες» που λέμε, δηλαδή τους επιτρέπουν να μετακινηθούν στην ενδοχώρα. Είναι ένα κόλπο που είχαν ξανακάνει πριν ανοίξει το καινούριο καμπ και μεταφέρουν τον πληθυσμό από το παλιό στο νέο καμπ, προκειμένου να τους μοιράσουν και για να μπορούν να τους ελέγξουν, γιατί δεν μπορούσαν να βρίσκονται στην νέα δομή 5.000 και 6.000 άτομα. Αφήνουν λοιπόν κόσμο να φύγει στην ενδοχώρα. Θυμάστε το 21-22 πόσοι άνθρωποι βρέθηκαν στις πλατείες; Το ίδιο θα κάνουν και τώρα. Θα αφήσουν πολύ κόσμο που βρίσκονταν για καιρό εδώ να φύγουν, προς την ενδοχώρα με την ελπίδα πως θα βρουν κάποιον διακινητή με την ελπίδα να τους πάει στην Ευρώπη.

Να φύγει το πρόβλημα σε εισαγωγικά από εμάς και να πάει στην επόμενη χώρα. Αυτές θα είναι οι τεχνικές αποσυμπίεσης του προβλήματος, αλλά με τόσες αφίξεις αν δεν γίνεται καταγραφή γρήγορα, το πρόβλημα του υπερπληθυσμού στα καμπ δεν λύνεται. Επίσης, ενώ μας είχαν πει πως για τους Σύρους και τους Αφγανούς η Τουρκία είναι μια ασφαλής χώρα, μαθαίνω πως για αυτούς τους ανθρώπους αναμένεται να βγει μια οδηγία να λύνεται πιο γρήγορα το προσφυγικό. Γιατί είναι ξεκάθαρο πως πολίτες από την Συρία, το Αφγανιστάν, το Σουδάν, την Υεμένη, την Ερυθραία και άλλη μια κατηγορία ανθρώπων οι Γεζίντι, έχουν προσφυγικό προφίλ. Κατά την γνώση μου υπάρχει μια προς στιγμήν κρυφή οδηγία αυτοί οι άνθρωποι να εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα. Με διάφορες τέτοιες τεχνικές προσπαθούν να αποσυμφορήσουν τα κέντρα, όμως αν δεν έρθει προσωπικό να δουλέψει και αν  το πολυδιαφημισμένο καμπ δεν έχει νερό, φάρμακα, νερό, προσωπικό, γιατρούς, μιλάμε για ανθρωπιστική κρίση για ακόμα μια φορά.  

2020: Δηλαδή μιλάμε πως η Ελλάδα πριμοδοτεί τους εγχώριους διακινητές ώστε αυτοί οι πρόσφυγες να πάνε σε τρίτες χώρες. Κατά μια έννοια είμαστε και εμείς κράτος-δουλέμπορος.

Ουσιαστικά αυτό θα γίνει. Είχε ξαναγίνει. Δηλαδή αυτοί που είχαν μείνει για 1 και ενάμιση χρόνια στην Σάμο και εν τέλει έφυγαν, κρατήθηκαν σε νησιά για να μην μπορούν να φύγουν προς την Ευρώπη. Ήταν άνθρωποι χωρίς επίσημο προσφυγικό προφίλ. Δηλαδή προέρχονταν από χώρες όπως η Σιέρα Λεόνε, το Κογκό, χώρες που είναι πιο δύσκολο να στοιχειοθετηθεί το προσφυγικό προφίλ, ανεξάρτητα αν δεν είχαν επιλογή ως προς το να φύγουν από την χώρα τους. Αυτοί οι άνθρωποι βρισκόντουσαν πολύ καιρό εδώ και ξαφνικά μια μέρα ενώ δεν υπήρχε η παραμικρή ελπίδα, τους είδαμε να φεύγουν. Χαιρετάνε φίλους και γνωστούς και πήγαν στην Καβάλα και την Αθήνα. Αυτό δείχνει πως ελπίζουν στα κυκλώματα που εκδίδουν πλαστά έγγραφα προκειμένου να φύγουν από εδώ. Στο παρελθόν σε τέτοια κυκλώματα υπήρχαν και αστυνομικοί, γιατί συνήθως ή πάντα χρειάζεται η τεχνογνωσία (σ.σ. Έχουμε μετρήσει σε αντίστοιχα ρεπορτάζ δεκάδες συλλήψεις αστυνομικών). Θα πάνε στην Αθήνα, να τους δοθούν τα χαρτιά να ταξιδέψουν στην Ευρώπη Με λίγα λόγια περιμένουν να δοθούν πλαστά χαρτιά χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία του Ασύλου. Ουσιαστικά παράνομα.

2020: Δημήτρη έχεις εικόνα με τι ρυθμό προχωρά η διαδικασία ασύλου και πράσινης κάρτας για όσους έχουν προσφυγικό προφίλ;

Εδώ ήταν κάτι που δεν περίμεναν, πως θα χρειάζονταν χώρο στο καμπ για να στεγάσουν και άλλους ανθρώπους, ήταν σε λογική «εντάξει παιδιά πάμε αργά» με άτομα που ήταν σε προσφυγικό καθεστώς να περιμένουν 6 και 8 μήνες να πάρουν το διαβατήριό τους. Τυπικά εκεί ουσιαστικά τελειώνει η ταλαιπωρία τους. Με γραφειοκρατία μεν αλλά «καλώς ήρθατε στην Ευρώπη». Εκεί κάπου χάνουμε την επαφή, αλλά ξέρουμε πως υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν πολύ καιρό μέχρι να πάρουν το διαβατήριό τους.

2020: Έχω μια εικόνα ότι για αρχή οι άνθρωποι που δεν έχουν καταγραφεί δεν μπορούν να πάνε στο Βαθύ στα Free Shops ώστε να μπορέσουν να πάρουν είδη πρώτης ανάγκης.

Οι πολύ καινούριοι όχι. Όσοι έχουν λιγότερες από 25 ημέρες, μπορεί και παραπάνω. Δεν τους αφήνουν. Επειδή όμως όλο αυτό το μεγάλο κύμα έχει ξεκινήσει από τα μέσα Αυγούστου, δεν έχουμε εικόνα πως θα συμπεριφερθούν σε όσους έχουν πάνω από 25 ημέρες στην δομή και αν θα βγουν έξω. Ακόμα έχουμε καταγγελίες πως αφήνουν μια γυναίκα να βγει, αλλά έναν άντρα δεν τον αφήνουν. Σύμφωνα με την δική μου οπτική αυτό το κάνουν, προκειμένου να μην είναι ορατοί πολλοί άντρες από τις δομές στο Βαθύ (σ.σ. Επειδή οι ρατσιστές θα ενοχληθούν περισσότερο με την παρουσία ανδρών προσφύγων). Οι καταγγελίες προέρχονται από ζευγάρια προσφύγων με παιδιά όπου έχουμε τις μαρτυρίες πως επιτρέπουν ευκολότερα στις γυναίκες με τα παιδιά να βγαίνουν από το καμπ. Προσπαθούν ουσιαστικά να περιορίσουν την ορατότητα και την παρουσία ανδρών.

2020: Έχω μια καταγγελία, πως δεν υπάρχουν αρκετά ρούχα και παπούτσια για όλες τις νέες αφίξεις. Δεν ξέρω αν μπορείς να το επιβεβαιώσεις και φορούν τα ίδια ρούχα 1 μήνα.

Δεν είμαι μέσα ώστε να έχω σαφή εικόνα, αλλά έχουμε φωτογραφίες από ανθρώπους και αναφορές από το προσωπικό με άτομα που βγαίνουν από το ναυάγιο και μένουν με τα βρεγμένα ρούχα. Κυρίως δεν είχαν ανδρικά ρούχα. Στην αρχή το αρνήθηκαν, μετά το παραδέχτηκαν και ζήτησαν βοήθεια από οργανώσεις, όμως πάντα ανεπίσημα. Γιατί θέλουν να φαίνεται συνέχεια πως όλα είναι υπό έλεγχο. Δεν είναι υπό έλεγχο, αλλά…

2020: Έχουμε ακούσει κάποιες ανησυχητικές πληροφορίες για τις ουρές. Έχουμε ακούσει πως οι ουρές για το φαγητό είναι πάρα πολύ μεγάλες, όπου για παράδειγμα κάποιος μπορεί να πάρει ένα κρουασάν στις 9 το πρωί και να παραμείνει στην ουρά για να πάρει μεσημεριανό, μέχρι τις 3-4 ή τις 5 το απόγευμα. Πάντα σε μια ουρά.

Εγώ ήμουν την Πέμπτη που ήταν και ο υπουργός. Οι ουρές όντως υπάρχουν, δεν έχω ακριβείς πληροφορίες για τις ώρες αναμονής. Αλλά αυτό δεν μου κάνει εντύπωση, είναι κλασσικό φαινόμενο όπου αυτοί οι άνθρωποι ζούσαν μόνιμα σε μια ουρά: Ουρά για το φαγητό, ουρά για το νερό, ουρά για τον γιατρό, ουρά για την καταγραφή, ουρά για την συνέντευξη… Δεν θα μου έκανε καθόλου εντύπωση αν ισχύουν αυτές οι ώρες αναμονής. Επίσης πριν 4-5 μέρες έχουμε ακούσει πως υπήρχε ζήτημα με την διανομή του φαγητού. Ακόμα και να το πετάνε στην μέση και όποιος προλάβει.

2020: Αυτό επιβεβαιώνεται και από άλλη πηγή μας. Μπορεί να συνέβαινε κάποιος να φάει δύο φορές φαγητό, σε άλλες περιπτώσεις να έτρωγαν όλοι από μια φορά αλλά και πάλι να μην έφτανε για όλους, δεν είναι προσωποποιημένη η διανομή φαγητού αλλά τυχαία.

Είναι χειρότερα αν την διανομή φαγητού την κάνει η Αστυνομία. Ήταν σχεδόν σαδιστική. Όποιος προλάβει, που ο πιο δυνατός θα προλάβει. Παρότι υπό κανονικές συνθήκες οι άνθρωποι εκεί φροντίζουν τους πιο αδύναμους, σε ακραίες περιπτώσεις όπως αυτή, υπάρχει και το φαινόμενο της επιβολής. Όταν πεινάς και είσαι σε φάση επιβίωσης δεν είναι πάντα εύκολο να σκεφτείς τον συνάνθρωπό σου -υποθέτω και ελπίζω να μην χρειαστεί να το μάθω- αλλά υπάρχουν οι αναφορές πως το πετούσαν και όποιος προλάβει. Υπάρχει το φαινόμενο με τις ουρές, αλλά πάνω κάτω θα πάρουν όλοι, αυτό όμως δημιουργεί άλλα προβλήματα.

2020: Ουσιαστικά έχουμε κάποιους συναθρώπους μας, με προσφυγικό ή μεταναστευτικό προφίλ, δεν έχει σημασία, οι οποίοι έχουν μπει σε καθεστώς επιβίωσης, απελπισίας και εγκλεισμού. Ποιο είναι το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που ένας άνθρωπος είναι κλεισμένος στην δομή από το παλιό κέντρο μέχρι το νέο;

Έχουμε περίπτωση αυτή την στιγμή που βρίσκεται στην Σάμο από το 2020. Καθώς και άλλες παραπλήσιες χρονολογίες.

2020: Σίγουρα πιστεύω πως σε ένα βαθμό πως όσο οι άνθρωποι παραμένουν σε καθεστώς επιβίωσης και εγκλεισμού, όσο παρατείνεται αυτή η κατάσταση ανθρωπιστικής κρίσης θα βλέπουμε τον σχηματισμό μικρών συμμοριών με βάση την εθνικότητα, κάτι το ιδιαίτερα προβληματικό για τις πιο ευάλωτες ομάδες. Τι εικόνα έχεις;

Το ίδιο είχε δημιουργηθεί και στο προηγούμενο καμπ; Υπήρχαν συμμορίες, πωλούσαν ρεύμα και υπήρχε εκμετάλλευση του αδυνάτου. Εδώ είναι δυσκολότερο επειδή έχουμε ελεγχόμενη δομή. Δεν υπάρχουν μαχαίρια, όπως στις άλλες συμμορίες στην παλιά δομή, εδώ είναι δύσκολο. Όσο υπάρχει μια ανεξέλεγκτη κατάσταση, το ένστικτο της επιβίωσης θα επικρατήσει. Σε κάθε περίπτωση είναι επικίνδυνο. Είναι λάθος από εμάς να έχουμε στον ίδιο χώρο ανθρώπους διαφορετικών φυλών, εθνοτήτων και θρησκειών που μπορούν εύκολα να τσακωθούν. Υποτίθεται το νέο καμπ είχε ζώνες με διαχωρισμό ανά έθνος, φυλή ή χώρα. Στην κατάσταση που βρισκόμαστε αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Σε προηγούμενες περιπτώσεις είχαμε δει πως είχαν μαζί τα θύματα παρενόχλησης και τους κακοποιητές τους. Βιαστές και βιασμένες. Δεν υπήρχε κάποιος έλεγχος σε αυτό.

Αυτή την στιγμή που η κατάσταση είναι όπως είναι έχουμε ασυνόδευτα ανήλικα κλεισμένα στην Σάμο στον γενικό πληθυσμό με ενηλίκους. Πολλά τέτοια φαινόμενα, έχουμε δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε να υπάρχουν άσχημα περιστατικά. 

2020: Οι πληροφορίες μας λένε πως στον γενικό πληθυσμό έχουμε τουλάχιστον 18 καταγεγραμμένους ανηλίκους στον γενικό πληθυσμό. Έχετε διαφορετικές πληροφορίες;

Οι πληροφορίες είναι δύσκολο να βγουν προς τα έξω. Είναι δύσκολο να το μάθουμε. Αν δεν βρουν το τηλέφωνό μας και να μας ενημερώσουν, δεν είναι εύκολο. Πριν από 10 μέρες είχαμε ενημέρωση για περίπου 200 ασυνόδευτα ανήλικα στον πληθυσμό. Συνολικά, όχι να διαβιώνουν με τον γενικό πληθυσμό. Όταν δεν έχει γίνει η καταγραφή, για να δουν ποιος είναι ασυνόδευτος ανήλικος, πέρα από τα παιδιά που είναι 6 ή 7 ετών, είναι πολύ πιθανό ένα παιδί που δεν φαίνεται αλλά είναι 15-16, παραμένει ανήλικος παραμένει ασυνόδευτος και να βρίσκεται εκεί με τον γενικό πληθυσμό.

2020: Είναι κάτι που αντί επιλόγου πιστεύεις πως είναι σημαντικό να ειπωθεί και δεν σε ρώτησα;

Εκτός του γεγονότος πως έχουμε μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση που κρύβεται, γίνεται τεράστια προσπάθεια να κρυφτεί, θέλω να πω υπερηφανευόμενος για το μέρος μου, ότι αυτά που ζει η Σάμος τόσα χρόνια είναι δύσκολες καταστάσεις. Έχουμε δει 100 και 150 άτομα να πηγαίνουν στην ενδοχώρα και να γίνονται διαδηλώσεις εναντίον τους, να τους αποκλείουν στο ξενοδοχείο, να γίνονται επεισόδια. Εδώ γενικά προσπαθούμε όλα αυτά τα χρόνια και δεν έχουμε αντίστοιχα ζητήματα. Αλλά θα γίνουν. Γιατί πάλι γεμίζει το νησί με ρητορική μίσους, κάθε μέρα έχει στις τοπικές ειδήσεις αναφορά πως έφτασαν 100 άνθρωποι και βλέπεις στα σχόλια να γράφουν «Τι περιμένετε να γίνει, να σας κατακτήσουνε;» και καταλαβαίνετε τι κλίμα δημιουργείται.

Χωρίς να αποκρύπτω πως και εμείς έχουμε το κομμάτι της ακροδεξιάς που μας αναλογεί. Εννοείται πως όταν πάνε οι άνθρωποι στο νοσοκομείο μπας και τους εξετάσει ένας γιατρός  «αρχίζουν τα δεν υπάρχουν νοσοκομεία για τους Έλληνες αλλά είναι μόνο για τους “λάθρο”» και θα υπάρξει κοινωνική έκρηξη σε συνδυασμό με την έντονη φτώχεια που έρχεται φέτος τον χειμώνα. Αλλά που θέλω να πω είναι πως πρέπει να αναδείξουμε το πρόβλημα όσο είναι νωρίς. Πριν διαρραγεί η κοινωνική συνοχή και στην Σάμο όπως σε όλη την Ελλάδα και να δείξουμε αλληλεγγύη τόσο στον τοπικό πληθυσμό, αλλά κυρίως στους ανθρώπους αυτούς. Να έχουμε τα απαραίτητα και να απαιτήσουμε να έχουν τα απαραίτητα και γρήγορα να φύγουν από αυτό το στρατόπεδο συγκέντρωσης και να πάνε κάπου καλύτερα.

2020: Ευχαριστούμε για το μήνυμα και την συνέντευξη. Ευχόμαστε τα καλύτερα και πιστεύουμε πως οι άνθρωποι της Σάμου που έχουν ένα πιο δημοκρατικό και αλληλέγγυο προφίλ, να κλείσουν τα αυτιά τους στις κραυγές μίσους, έχουμε προεκλογική περίοδο και ξέρουμε πως θα εργαλειοποιηθεί από κάποιους αυτό.

Ήδη συμβαίνουν, έχει ξεκινήσει.

2020: Και να πιστέψουμε πως θα κερδίσει η ανθρωπιά.

Μακάρι. Αμήν! (γέλια και από τους δύο)

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας