O συναισθηματικός καπιταλισμός και η εργαλειοποίηση των social media

«Ο καπιταλισμός θα διαχειριστεί κάθε μορφή κεφαλαίου, εν προκειμένω το ψυχολογικό κεφάλαιο», γράφει η Eva Illouz στο βιβλίο της «Ψυχρή τρυφερότητα».

O συναισθηματικός καπιταλισμός και η εργαλειοποίηση των social media
ΠΡΟΒΟΛΗ

Ο καπιταλισμός, έχει τον τρόπο να περνάει στην βαθύτερη σκέψη του ανθρώπου και την ουσία του, αναπαράγοντας μοντέλα και πρότυπα που οδηγούν με ακρίβεια σε νευρώσεις και ψυχικές διαταραχές.
Το καταφέρνει μέσω των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, του ρατσισμού, των πλασματικών υψηλών απαιτήσεων, του υλισμού. Πρόκειται για ένα σύστημα ενάντια στη φύση του ανθρώπου.
Ο εσωτερικός και ο εξωτερικός μας κόσμος αλληλεπιδρούν και αντί να τους ξεχωρίζουμε και να τους εξετάζουμε μεμονωμένα, θα έπρεπε να τους ευθυγραμμίζουμε. Δεν νοείται ένα σύγχρονο σύστημα να αντιμετωπίζει την ανθρώπινη ύπαρξη ως πρωτόγονο ανθρώπινο μοντέλο.

Η εργαλειοποίηση των social media 

Το σημαντικότερο και ανέξοδο όπλο του καπιταλιστικού συστήματος στην επιρροή της ανθρώπινης ψυχής, είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χειραγωγώντας την ψυχική διάθεση και οδηγώντας σε ψυχικό αποπροσανατολισμό από απανωτά και ασαφή ερεθίσματα, ο χρήστης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια ανεξέλεγκτη και μη διαχειρίσιμη δίνη. Αυτήν ακριβώς καλείται να αποσαφηνίσει, χάνοντας όμως παράλληλα το μέτρο μεταξύ αλήθειας και ψέματος.

Όλα πλέον τείνουν στην εκμετάλλευση του ατομικού συναισθήματος και την υποβάθμιση της λογικής του. Τα Μέσα παρουσιάζουν κατά κύριο λόγο ειδήσεις, οι οποίες προκαλούν φόβο, οργή, απογοήτευση, ντροπή καθιστώντας χρήστες, τηλεθεατές και αναγνώστες, πολιτικά εργαλεία. Ενισχύοντας συντηρητικές και αναχρονιστικές ιδέες, δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερη πόλωση και φανατισμό
Οι πολίτες με αυτόν τον τρόπο στερούνται με βίαιο τρόπο της σκέψης «out of the box», γιατί γνωρίζουν οτι θα έρθουν αντιμέτωποι με μια βαθιά συντηρητική κοινωνία η οποία δεν θα μπορέσει, όχι απλά να υποστηρίξει, αλλά έστω να ακούσει μια νέα ιδέα. Κάτι το οποίο στέρησε -και σε βάθος χρόνου θα αποκλείσει εντελώς- τη δημιουργία ελεύθερων επιλογών και οδήγησε στην ακραία πόλωση και την επιλογή «στρατοπέδου».

Ο εξαναγκασμός στην χειραγωγούμενη ενδοσκόπηση

Σε όλη αυτή την επιτηδευμένα δυσλειτουργική πραγματικότητα, η ανάγκη του ανθρώπου για ενδοσκόπηση, θα περάσει και πάλι από τα χέρια του καπιταλιστικού συστήματος.

Θα πλασαριστεί ως μόδα και θα οδηγήσει ανθρώπους που είτε δεν είναι έτοιμοι, είτε απλά δεν θέλουν ακόμα να μπουν σε μια τόσο προσωπική διαδικασία. Επειδή αυτό θα πραγματοποιηθεί εκβιαστικά, θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Παράλληλα με τις προϋπάρχουσες τακτικές και πρακτικές, το στίγμα των ψυχικών διαταραχών ενισχύεται.

Στον αντίποδα, έχουμε τους ανθρώπους που αποφάσισαν να μιλήσουν, να βρουν τη δύναμη να πάψουν να φοβούνται. Στην κοινωνική αντιμετώπιση που δέχτηκαν, εντοπίζουμε πάλι τις συνέπειες του καπιταλισμού στο συναίσθημα. Έχοντας από καιρό αναπτύξει στον κάθε ένα το αίσθημα της καχυποψίας και του συντηρητισμού, τον οδηγεί να κρίνει κάνοντας προβολές των προβλημάτων του, τα οποία δεν μπόρεσε ποτέ να εκφράσει. Τα θύματα καθιστούνται δακτυλοδεικτούμενα.

Ο φαύλος κύκλος της κατασκευασμένης εικόνας μας

Είμαστε αντιμέτωποι με μια βαθιά κοινωνική παθογένεια φαύλου κύκλου, η οποία δεν θα εκλείψει, παρά μόνο αν αποκατασταθεί η Παιδεία και πάψει η δαιμονοποίηση του ψυχικού κόσμου.

Αν το κοιτάξουμε ακόμα πιο εξατομικευμένα, οι ανθρωποι μπαίνουν στην διαδικασία της ενδοσκόπησης και μέσω αυτής επιλέγουν ποια στοιχεία τους θα προβάλουν σε δημόσια θέα μέσω των social media. Προκειμένου να εξυπηρετήσουν το φάσμα των ρόλων που κάθε περίσταση απαιτεί, καταργούν τον πυρήνα και επικεντρώνονται στην εικόνα.

Η εικόνα, μέσα σε αυτό το ανταγωνιστικό πεδίο ύπαρξης, γίνεται διαδικτυακό νόμισμα συναλλαγής.

Η ελευθερία, ο έρωτας, η ηρεμία, ψηφιοποιούνται. Από ανώτερες ιδέες, γίνονται συμβολικές λέξεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και απομακρύνουν τον χρήστη από την βιωματική εμπειρία αυτών και την υπέροχη διαδικασία, αλλά και διεργασία που φέρουν.

Η πάλη ανάμεσα στο εγώ και το εμείς, με νικητή το εμείς, είναι πλέον μόνο μια ψηφιακή ιδέα που αναπαράγεται προκειμένου να υποδείξει ένα φαινομενικά ανιδιοτελές πρόσωπο, ενω στην ουσία υποδηλώνει το αντίθετο.

Πλέον πρόκειται για έναν πεινασμένο εγωισμό που προσπαθεί να προσελκύσει και να τραφεί από πολλά «εμείς», ζητώντας την επιβεβαίωση για το φαντασιακό μεν, ιδανικό δε, κοινωνικό πρόσωπο που έχει κατασκευάσει. Μια διαδικασία απομάκρυνσης από τον εαυτό, το συναίσθημα, τους άλλους , αλλά εξαιρετικής χειραγώγησης.

Κάθε ένας γίνεται φορέας συναισθηματικού καπιταλισμού, όταν εργαλειοποιεί τους γύρω του για να του αποφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα συναισθηματικά κεφάλαια για να καλύψει αυτή την κενότητα και την απόσταση από την εσωτερική αναζήτηση.

Η ουσία του ανθρώπου και των ανθρώπινων σχέσεων, είναι πολύ μακριά από τέτοιου είδους δυσλειτουργικά, μη ανθρωποκεντρικά μοντέλα.

Η κοινωνία πρέπει να λειτουργεί θεραπευτικά και όχι καταστροφικά για το κοινωνικό σύνολο. Όσο απομακρυνόμαστε από αυτό, τόσο θα δυσχεραίνει η επιβίωση.

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ