ΓΡΑΦΕΙ Ο ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΣΑΠΗΣ*

Για την πλειοψηφία των πιο φιλόδοξων φοιτητών, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν για πάντα ένα όνειρο. Τα εξωφρενικά δίδακτρα, το ακριβό κόστος ζωής αλλά και η μεγάλη απόσταση είναι λίγοι από τους λόγους που τα πανεπιστήμια της Αμερικής απευθύνονται σε λίγες μόνο Ελληνικές οικογένειες.

Η τελευταία πτήση που αγόρασα για να γυρίσω στις ΗΠΑ κόστισε λίγο παραπάνω από τις μηνιαίες απολαβές του μέσου Έλληνα εργαζόμενου και αυτό εξηγεί γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων συμφοιτητών μου είναι γόνοι εύπορων οικογενειών.

Ναι αλλά τι γίνεται με τις υποτροφίες; Εκείνο το παιδί από την επαρχία που το δέχτηκε το Χάρβαρντ; Οι εξαιρέσεις υπάρχουν, γίνονται συχνά γνωστές ως “success stories” (ψοφάμε να ακούμε ότι Ελληνικό κατσαβίδι βιδώνει το διαστημόπλοιο της ΝΑΣΑ – τόσο ματαιόδοξος λαός) και υπάρχουν για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Λιγότερο από το 1% όλων των φοιτητών στις ΗΠΑ παίρνουν πλήρεις υποτροφίες και μαντέψτε πόσοι από αυτούς είναι Έλληνες – όχι πολλοί.

Γιατί λοιπόν ο πρωθυπουργός αποφάσισε να παρουσιάσει ως «νέο που γύρισε από την Αμερική για να δουλέψει στην Ελλάδα» τον γιο ενός βιομήχανου που ήρθε να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση;

Για δύο λόγους, ο ένας στατιστικός και ο άλλος πολιτικός.

Ο στατιστικός είναι ότι δεν βρίσκεις εύκολα Έλληνες που αποφοίτησαν από Αμερικανικά πανεπιστήμια και γύρισαν στην Ελλάδα επειδή πρωθυπουργός είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο πολιτικός είναι ότι οι Έλληνες απόφοιτοι πανεπιστημίων των ΗΠΑ δεν έχουν την όρεξη ή τον χρόνο να πλέξουν το εγκώμιο ενός πρωθυπουργού του οποίου το κόμμα τους ανάγκασε να φύγουν από την χώρα τους.

Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε πως οι λόγοι για τους οποίους γυρνάει κάποιος στην Ελλάδα μετά από σπουδές στην Αμερική μπορεί να είναι πολλοί. Δεν είναι λίγοι αυτοί που είτε αποτυγχάνουν να βρουν δουλειά, να λάβουν την απαραίτητη βίζα ή ακόμα και να προσαρμοστούν στην ταχύρρυθμη ζωή της Αμερικής.

Αναμφισβήτητα λοιπόν υπάρχει κόσμος που γυρνάει από το εξωτερικό, κανείς όμως δεν γυρνάει επειδή η αγορά εργασίας της Ελλάδας ανταγωνίζεται πλέον αυτή της Αμερικής –μάταιες ελπίδες τέτοιες ας μη καταδεχτούμε.

Η συνειδητή απόφαση να γυρίσει κάποιος στον τόπο που αγαπάει ακόμα και αν αυτό προϋποθέτει θυσίες (τουλάχιστον οικονομικές), δεν αποτελεί επιτυχία καμίας κυβέρνησης.

Ο απόλυτος αριθμός των φοιτητών που σπούδασαν στις ΗΠΑ και γύρισαν στην Ελλάδα -χωρίς να βασιστούν στην οικονομική ευμάρεια των γονέων τους- είναι μια ασήμαντη στατιστική.

Ο αριθμός όμως των οικονομικά ασθενέστερων νέων που θα μπορούσαν να φοιτήσουν σε κορυφαία πανεπιστήμια, αν τους το επέτρεπε το κοινωνικοοικονομικό μας σύστημα, είναι αυτός που έχει πραγματική σημασία. Και ο αριθμός είναι αρκετά μεγάλος για να στηρίζουμε πολιτικούς που απέκλεισαν από την παιδεία δεκάδες χιλιάδες νέους. 

Όταν πέθανε ο Αινστάιν, ο εγκέφαλός του διατηρήθηκε σε ένα διάλυμα φορμαλδεΰδης και δόθηκε στον Stephen Jay Gould για να τον εξετάσει. Αφού τον εξέτασε, ο Αμερικανός βιολόγος αποφάνθηκε: «Με ενδιαφέρει λιγότερο το βάρος και οι περιελίξεις του εγκεφάλου του Αϊνστάιν σε σχέση με την βεβαιότητα ότι άνθρωποι με το ίδιο ταλέντο ζήσαν και πεθάναν σε βαμβακοχώραφα και εργοστάσια».

* Ο Σπύρος Κασάπης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Είναι κάτοχος προπτυχιακού και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στον τομέα των Μηχανολόγων Αεροναυπηγών από το Πολυτεχνείο του Worcester, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στον τομέα των Μηχανολόγων Ναυπηγών και υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.