«Έρχονται τα Χριστούγεννα και δεν ξέρω πού θα μείνω. Τρέμω και εγώ και τα παιδιά μου… Όποιος με ακούει, θέλω να με καταλάβετε, δεν είμαι καλά, χρειάζομαι βοήθεια, δεν ξέρω τι άλλο να κάνω» η άνεργη μητέρα μιλάει με φωνή που σπάει, στον ΑΝΤ-1. Μία από τους χιλιάδες δανειολήπτες που σήμερα ο πρωθυπουργός αποκάλεσε… «μικρή εξαίρεση».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου -από την Πάτρα όπου πραγματοποιεί προεκλογική περιοδεία- με αφορμή την καταδρομική επίθεση στο σπίτι της Ιωάννας Κολοβού, είπε ότι είναι εξαιρετικά δυσάρεστο να χάνει ένας άνθρωπος το σπίτι του σε πλειστηριασμό και στη συνέχεια χαρακτήρισε μικρή εξαίρεση, τους 12.252 που είχαν προγραμματιστεί για το γ΄ τρίμηνο του 2022. «Η πολιτική της κυβέρνησης, προσφέρει πάρα πολλές δυνατότητες για να περισώσουν τις περιουσίες τους» υποστήριξε και «οι πλειστηριασμοί είναι μια μικρή εξαίρεση».

Δεν παρέλειψε να εξαπολύσει επίθεση στον Αλέξη Τσίπρα με αφορμή την επίσκεψη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο σπίτι τη χαμηλοσυνταξιούχου δημοσιογράφου, υπονοώντας ότι για το κύμα κατά πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας που βρίσκεται σε εξέλιξη, φταίει η αξιωματική αντιπολίτευση και ότι κάποιοι προσπαθούν να ξαναζωντανέψουν το κίνημα «δεν πληρώνω».

Μια μικρή εξαίρεση

Η δικηγόρος της άνεργης μητέρας, Κατερίνα Φραγκάκη, εξηγεί  ότι το χρέος είναι 54.000 ευρώ. Αφορά ένα σπίτι 70 τετραγωνικών μέτρων που αγόρασε το 2006 για 210.000 χιλιάδες ευρώ, για το οποίο είχε πάρει δάνειο 60.000 ευρώ. Η δικηγόρος επικοινώνησε με τη δικηγόρο του fund και της πρότεινε να δοθεί έστω η δυνατότητα στην μητέρα να μισθώσει το ίδιο της το σπίτι και να παραμείνει μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς. «Όχι, θα πρέπει να φύγει μέχρι τέλος Νοεμβρίου από το ακίνητο. Εκτός αν παραιτηθείτε από την ανακοπή που καταθέσατε μετά την κατακυρωτική έκθεση, τότε θα μείνει μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς» ήταν η απάντηση.

Κυβερνητικά ψέματα και τρομακτικές αλήθειες   

• Πάνω από 7 εκατομμύρια οφειλέτες απειλούνται με οικονομική καταστροφή. Τα σπίτια που είναι προς πλειστηριασμό ανέρχονται στις 700.000.
• Διαδικασίες εξπρές των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών για ποσά ακόμη και της τάξεως των 10.000€.
• Ιστοσελίδες αγγελιών ακίνητων από εταιρείες real estate που διαχειρίζονται χαρτοφυλάκια ακίνητων σε συνεργασία με εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, καταχωρούν την αγγελία του ακινήτου. Εκεί βλέπουμε ακίνητα σε λαϊκές συνοικίες της χώρας να ρευστοποιούνται. Οι παλαιότεροι πλειστηριασμοί αφορούσαν αποκλειστικά μεγάλους οφειλέτες με ακίνητα υψηλής αξίας.
• Μεγάλο μέρος των ακινήτων που αγοράζονται από τους πλειστηριασμούς που επισπεύδων είναι εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων, καταλήγουν στα χαρτοφυλάκια funds που έχουν κάποια σχέση «συνεργασίας». οικονομική δυναμική των συμπολιτών μας περιορίζεται μέρα με τη μέρα.

Η κανονικότητα της ΝΔ

Άδωνις Γεωργιάδης: Ο υπουργός Ανάπτυξης μιλώντας σε εκδήλωση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου τον Φεβρουάριο του 2020: «Απόλυτη προστασία της πρώτης κατοικίας δεν υπάρχει σε καμία προηγμένη οικονομία, και ούτε πρέπει να υπάρχει. Είναι και ζημία για την οικονομία να υπάρχει, ούτε πρέπει να υπάρχει».

Στο μεταξύ η «προηγμένη οικονομία», σε αριθμούς και στοιχεία:

EUROSTAT:

• Το ποσοστό παιδιών και ενηλίκων στην Ελλάδα που ήταν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού για το 2021, έφτασε και ξεπέρασε το 30%.
• Το 36,9% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.

ΚΕΠΕ

• Σύμφωνα με το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, ο μέσος μηνιαίος μισθός στον ιδιωτικό τομέα έχει υποχωρήσει κατά 24,4% τη δεκαετία 2009-2019.

ΓΣΕΒΕΕ

• Για 4 στα 10 νοικοκυριά ο μισθός ή η σύνταξη εξανεμίζεται μέχρι τις 19 του μήνα.
• 3 στα 10 νοικοκυριά δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις το 2022.
• Αύξηση φέτος του κόστους στέγασης κατά 35% συγκριτικά με τον Μάιο του 2021, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ενοίκια κατοικιών, ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης και στερεά καύσιμα.

Προστασία της κύριας κατοικίας: κάντο όπως η Ισπανία

Το 2013 φθάνει στο ευρωκοινοβούλιο ένα ψήφισμα που φέρει τις υπογραφές 1.5 εκατομμυρίου πολιτών. Το πηγαίνει η Ada Colau, επικεφαλής του κινήματος PAH (Platforma de Afectados por la Hipoteca) που υπερασπίζεται τους πολίτες που χάνουν ή κινδυνεύουν να χάσουν το υποθηκευμένο σπίτι τους μέσω πλειστηριασμού στην Ισπανία. Τα προηγούμενα 6 χρόνια περισσότεροι από 350.000 πολίτες είχαν υποστεί έξωση στη χώρα της και είδαν τα σπίτια τους να καταλήγουν στην ιδιοκτησία των τραπεζών. Οι εικόνες με τον πυροσβέστη που είχε αρνηθεί να σπάσει την πόρτα της ηλικιωμένης σε ένα διαμέρισμα στη Βαρκελώνη, προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία της έξωσης, κάνουν τότε, το γύρο του κόσμου.

Στην Ελλάδα τότε είναι σε ισχύ ο νόμος 3869/2010, γνωστός και ως νόμος Κατσέλη, σύμφωνα με τον οποίο από τη διαδικασία του πλειστηριασμού διασώζεται η κύρια ή μοναδική κατοικία του δανειολήπτη. Το ακατάσχετο για μεμονωμένο δανειολήπτη είναι 300.000 ευρώ και για ζευγάρι με 2 παιδιά είναι 450.000 ευρώ. Η ελληνική κυβέρνηση (κυβέρνηση Σαμαρά) διατείνεται πως η τρόικα πιέζει για άρση της απαγόρευσης πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Τότε, όλοι, από τον πρωθυπουργό μέχρι τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και τον υπουργό οικονομικών είναι κάθετοι, στην Ελλάδα δεν μπορεί να αντέξει ένα τέτοιο μέτρο. Το  κίνημα της PAH που η κυβέρνηση της Ισπανίας είχε χαρακτηρίσει «τρομοκρατική οργάνωση»  παίρνει το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πολιτών από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Σήμερα που βρισκόμαστε εμείς πίσω από τις σπασμένες πόρτες των σπιτιών μας, οι  Ισπανοί παγώνουν επιτόκια και δόσεις με ένα νέο πακέτο για την προστασία των δανειοληπτών στεγαστικών δανείων με χαμηλότερα εισοδήματα. Σύμφωνα με το Bloomberg οι Ισπανοί υπουργοί θα εγκρίνουν μέτρα που βοηθούν περισσότερα από 1 εκατομμύριο νοικοκυριά, παίρνοντας τα παρακάτω μέτρα:

• Χαμηλότερα επιτόκια κατά τη διάρκεια πενταετούς περιόδου χάριτος για ευάλωτες οικογένειες που κερδίζουν λιγότερα από 25.200 ευρώ και ευκαιρία δεύτερης αναδιάρθρωσης χρέους.
• Περίοδος χάριτος δύο ετών, με ευνοϊκότερο επιτόκιο και παράταση έως και επτά έτη της διάρκειας του δανείου.
• Τα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης με εισόδημα κάτω των 29.400 ευρώ ετησίως, μπορούν να παγώσουν τις μηνιαίες πληρωμές και να παρατείνουν την περίοδο απόσβεσης έως και επτά χρόνια.

Τι συμβαίνει εδώ; Η κρίσιμη απόφαση του Αρείου Πάγου

Η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου (ΑΠ 822/2022) δεν επιτρέπει πλειστηριασμούς ακινήτων από εταιρείες διαχείρισης δανείων, εάν τα ακίνητα αυτά περιλαμβάνονται ως εγγυήσεις σε δάνεια που έχουν τακτοποιηθεί και έχουν μεταβιβαστεί σε fund του εξωτερικού. Δηλαδή οι δανειολήπτες θα έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στη δικαιοσύνη και να ακυρώνουν πλειστηριασμούς που διενεργούνται από εταιρείες διαχείρισης (servicers) και όχι από τράπεζες.

Η απόφαση, αυτή όμως μπορεί να προκαλέσει απώλειες πάνω από 30-35 δισ. ευρώ, καθώς ένα σημαντικό τμήμα των εγγυήσεων του προγράμματος «Ηρακλής» κινδυνεύει με κατάρρευση.

Προσοχή στο κενό μεταξύ… Αρείου πάγου και πλειστηριασμού

Έτσι οι θεσμοί (τους θυμάστε;) ήρθαν και μας ζήτησαν να μην «παγώσουν» οι πλειστηριασμοί. Η 1η μεταπρογραμματική εποπτεία έγινε, ο υπουργός οικονομικών πανηγύρισε και η ΕΕ στην Έκθεση που δημοσίευσε η Κομισιόν εκπέμπει σήμα κινδύνου για το νομικό κενό που έχει οδηγήσει στο «πάγωμα» των πλειστηριασμών και γενικά των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης από τους Servicers. Οι πρόσφατες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα μπορούσαν να αποδιοργανώσουν τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, τονίζει η Κομισιόν, αναφερόμενη στις διαφορετικές αποφάσεις τμημάτων του Αρείου Πάγου για το κατά πόσον οι εταιρείες διαχείρισης νομιμοποιούνται να εκπροσωπούν τα οχήματα ειδικού σκοπού (SPVs) στα οποία έχουν μεταβιβαστεί κόκκινα δάνεια και να προχωρούν για λογαριασμό τους σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης. Σε άλλο σημείο η Έκθεση της Κομισιόν προβληματίζεται για το υψηλό ποσοστό άγονων πλειστηριασμών και σημειώνει ότι το γ΄τρίμηνο του 2022 διενεργήθηκε το 75% των προγραμματισμένων 12.252 πλειστηριασμών και το 25% ανεστάλη, με ένα αμελητέο αριθμό πλειστηριασμών να ακυρώνεται για διαδικαστικούς λόγους. Ωστόσο, περίπου το 75% των πλειστηριασμών που διενεργήθηκαν κατέληξαν άγονοι και μόλις το 25% ολοκληρώθηκαν επιτυχώς. Το ποσοστό των άγονων πλειστηριασμών θα παραμείνει ανησυχητικά υψηλό, αναφέρει η Κομισιόν και μας λέει ότι για αυτό ευθύνονται:

• η έλλειψη παροχής πληροφόρησης σχετικά με τα επόμενα βήματα του πλειστηριασμού, καθώς και οι καθυστερήσεις στην κτηματογράφηση.
• η μη αποτελεσματική διαδικασία έξωσης μετά τον πλειστηριασμό.
• η ανεπαρκής χρηματοδότηση για πιθανούς ενδιαφερόμενους αγοραστές σε δημοπρασίες.
• η συνολικά χαμηλή ζήτηση για ορισμένα περιουσιακά στοιχεία.

Όμως ως θετική εξέλιξη για τους πλειστηριασμούς που διενεργούνται επιτυχώς, η Έκθεση επισημαίνει το αυξανόμενο μερίδιο 60% μεταβιβαζόμενων ακινήτων. Αν δεν το καταλάβαμε όλοι μέχρι τώρα, τα παραπάνω, να τα μεταφράσω: Μην αγχώνεστε, θα κοιμόμαστε με τα παράθυρα ανοιχτά και τα πόρτες σπασμένες.