Ο φράχτης στον Έβρο είναι απάνθρωπος. Ο φράχτης στον Έβρο είναι απαραίτητος. Ο φράχτης στον Έβρο μας απομονώνει. Ο φράχτης στον Έβρο μας προστατεύει. Ο φράχτης στον Έβρο είναι έγκλημα. Ο φράχτης στον Έβρο είναι ανάγκη. Ο φράχτης στον Έβρο είν’ ένα θαύμα ή έν’ αμάρτημα, κι η διαφορά βρίσκεται στη γωνία απ’ την οποία τον κοιτάς. Γι’ αυτό ας αφήσουμε για λίγο τον ίδιο το φράχτη.

Ποιον κόσμο θα ‘θελα; Τον κόσμο των ελεύθερων συνόρων και των ανθρώπων που μπορούν να κερδίζουν όνειρα χωρίς να ποντάρουν τη ζωή τους. Ποιον κόσμο έχω; Τον κόσμο της προσφυγικής εργαλειοποίησης, των pushback, της δύσης που θερίζει κάθε ελπίδα απ’ την ανατολή, κι ύστερα μ’ αλαζονεία τη σιχαίνεται και δικαιολογημένα τη φοβάται. Αυτό είναι το πρόβλημα κι αυτή θα ‘πρεπε να ‘ναι η συζήτηση. Όμως σε τούτη την κουβέντα πάντα μπαίνει φράχτης. Χωρίς συζήτηση!

Τι κατάφερε χθες το ευρωκοινοβούλιο; Κατάφερε να φανεί υπέρμαχος των ευρωπαϊκών αρχών: του ανθρωπισμού, της ελευθερίας, των δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Κατάφερε να σταματήσει την εξάπλωση ενός φράχτη γι’ ανθρώπους, μιας περίφραξης για ζωές και για ψυχούλες. Καλά δεν έκανε; Ναι, μόνο που το ‘κανε πάνω σε ξένες πλάτες.

Οι ροές, τα καραβάνια, το ανθρώπινο ποτάμι που κάθε τόσο χτυπάει την πόρτα της Ελλάδας (άρα και της Ευρώπης;), δεν έρχονται προφανώς για να ζήσουν στον παράδεισό μας με την εξαιρετική ποιότητα ζωής. Έρχονται με σκοπό ν’ αγγίξουν τον καπιταλιστικό πολιτισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κι όχι να στοιβαχτούν στην αποθήκη με τα κιονόκρανα, στο σύνορο της ανατολικής άκρης. Άμα ζητάει λοιπόν τόσο πολύ να υπερασπιστεί τα ιδεώδη της η Ένωση των Παριζιάνων και των Βερολινέζων, γιατί δεν ανοίγει τα χέρια; Γιατί δεν ανοίγει την αγκαλιά της να δεχτεί αυτές τις ροές; Γιατί δεν υποδέχεται τους ανθρώπους που φτωχοποιεί, διαγράφοντας μονοκοντυλιά κάθε συζήτηση για φράχτες, αυλόγυρους και κονσερτίνες;

Μα πολύ απλά γιατί η Ευρώπη έχει ιδεώδη μέχρι ν’ αναγκαστεί να γίνει φιλόξενη. Μέχρι ν’ αναγκαστεί ν’ ανοίξει το σαλόνι της. Έχει τη μεγαλοψυχία που ταΐζει ξεροκόμματα στους πεινασμένους, όμως αρνείται να τους φέρει στο τραπέζι της. Γιατί κατά βάθος (κι ίσως, δηλαδή, όχι και τόσο), απολαμβάνει την υπεροχή κι απορρίπτει κάθε συμπόνοια που θα φέρει πραγματική αλλαγή στο status quo του σήμερα. Τα δύο πρόσωπα της Ένωσης κουβαλούν με διαφορετική στάση, περίπου την ίδια απανθρωπιά: ένας σκληρός καπιταλιστής που δεν χαρίζει ευκαιρίες, και μια φιλάνθρωπη “Αντουανέτα” που ακκίζεται να μοιράζει πενταροδεκάρες σε κατώτερους φτωχούς.

Το ερώτημα λοιπόν, δεν είναι αν πρέπει να επεκταθεί ο φράχτης. Το ερώτημα είναι γιατί συζητάμε για το φράχτη. Γιατί δεν ανοίγουμε για τα καλά την κουβέντα περί των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων για το διαμοιρασμό προσφύγων και μεταναστών. Γιατί δεν φέρνουμε την Ευρώπη προ των ευθυνών της, αλλά της δίνουμε το δικαίωμα να πουλάει φιλευσπλαχνία με το αριστερό, ενώ με το δεξί μαζεύει τα ρέστα κάθε χώρας του ανατολικού και νότιου κόσμου. Τέλος πάντων, γιατί δεν την αναγκάζουμε να εξηγήσει εκείνη στους ευαίσθητους πολίτες της (και ναι, υπάρχουν τέτοιοι κι είναι αρκετοί), τους λόγους που αρνείται τη βοήθεια, την υποδοχή, το άσυλο, τους λόγους που δημιουργεί φτωχούς και ταΐζει την τρομοκρατία. Την ίδια τρομοκρατία που τόσο πολύ φοβάται.

Όσο αυτά δεν πέφτουν στο τραπέζι των καλοβολεμένων ευρωβουλευτών, λύση δεν βρίσκεται. Κι όσο για το φράχτη, ναι, δεν τον θέλω. Δεν ξέρω όμως αν μπορώ να μην τον έχω. Και συμφωνώ με το Νίκο Φίλη που προτείνει παράθυρα, γκισέ, φυλάκια για αίτηση ασύλου. Σ’ αυτό δεν χωράει συζήτηση: κάθε άνθρωπος πρέπει να ‘χει δικαίωμα στο άσυλο. Κάθε αίτηση οφείλεις να την εξετάζεις. Αν φτάσαμε, τελειώνοντας το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα, να χτίζουμε καινούρια τείχη μεσαιωνικά, ας το παραδεχτούμε: αποτύχαμε!

Όμως και φράχτες με γκισέ για να ζητάει το άσυλο κανείς σαν εισιτήριο θεάτρου, ε, δεν το λες κι ακριβώς επιτυχία…