Ανεξάρτητα του μεγέθους μιας εκλογικής νίκης ή του βαθμού απόκλισης της τελικής κατανομής των ψήφων από την προσδοκώμενη, το εκάστοτε εκλογικό αποτέλεσμα δεν προσφέρεται για την ερμηνεία της εκλογικής συμπεριφοράς, δηλαδή των ατομικών επιλογών ψήφου ή των διαθέσεων των ψηφοφόρων ένα­ντι των κομμάτων, των πολιτικών και της πολιτικής.

Το εκλογικό αποτέλεσμα δεν μαρτυρά τίποτε περισσότερο από τα επιμέρους αθροίσματα πολιτών ενός κράτους (ή, καλύτερα, όσων από αυτούς επέλεξαν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα) που εξέφρασαν την προτίμησή τους για καθένα από τα ανταγωνιζόμενα κόμμα­τα.

Κατά συνέπεια, ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ δημοσιογράφων και πολιτι­κών περί της ορθής ανάγνωσης του μηνύματος κάθε εκλογής είναι μάλλον μά­ταιος, καθώς αυτό μπορεί να προσεγγιστεί μόνο κατόπιν συστηματικής μελέτης ατομικών δεδομένων και ελέγχου της ισχύος κλασικών μοντέλων εκλογικής συ­μπεριφοράς στην εκάστοτε περίπτωση.

Αμφισβητώντας την αντίληψη του παθητικού εκλογικού σώματος και, κυρί­ως, διαπιστώνοντας την κρίση των κομματικών ταυτίσεων, μάλλον πρέπει να κοιτάξουμε τον ενεργητικό ρόλο του σύγχρονου ψηφοφόρου στην εκάστοτε εκλογική αναμέτρηση.

Υπάρχουν προσεγγίσεις που ερμηνεύουν την εκλογική επιλογή στη βάση υποκειμενικών αξιολογήσεων της οικονομικής κατάστασης είτε της χώρας είτε των ιδίων των ατόμων, αλλά και των προσωπικών γνωρισμάτων των πολιτικών αρχηγών.

Οι ψηφοφόροι επιδιώκουν να μεγιστοποιή­σουν τα οφέλη τους επιλέγοντας το κόμμα που προβλέπουν ότι θα βελτιώσει εί­τε την προσωπική οικονομική κατάστασή τους είτε την οικονομική θέση της χώρας στηριζόμενοι σε παρελθούσες εμπειρίες διακυβέρνησης από το ένα ή το άλλο κόμμα.

Τώρα, και αφού έχουν περάσει δύο μέρες από την ιστορική νίκη της Νέας Δημοκρατίας, μετά από μια τετραετία «τραγωδία», θα τολμήσω να σκιαγραφήσω μια γενικευμένη εικόνα του εκλογικού αποτελέσματος.

Στις φετινές εκλογές επικράτησε το γνωστό κυρ-παντελίδικο, ελληνικό τσιτάτο «αφού το κακό δεν έχει βρει το δικό μου σπίτι, δεν με νοιάζει αν πεθάνει η κατσίκα του γείτονα». Το παιδί του ενδεχομένως δεν σκοτώθηκε στα Τέμπη, ούτε έφαγε ξύλο σε καμία πορεία. Πιθανότατα έχει και μια δουλίτσα. Η κόρη του δεν έχει πέσει θύμα βιασμού και είναι καλή φοιτήτρια.

Οι παρακολουθήσεις δεν είναι δικό του πρόβλημα και ο φράχτης στον Έβρο είναι καλή ιδέα, γιατί φτάνει με τους μετανάστες. Από υγεία σφύζει. Με τα δικαστήρια δεν έχει μπλεξίματα και με τις τράπεζες ίσως και να τα χει καλά, ίσως και όχι, αλλά δεν έχει σημασία γιατί ο κ. Μητσοτάκης έχει υποσχεθεί λεφτά.

Στο μεταξύ, δεν είναι μόνο το σοκαριστικό ποσοστό που έλαβε η ΝΔ, αλλά και η άνοδος τους ΠΑΣΟΚ, ένδειξη ότι ο κόσμος την βαρέθηκε την πρόοδο και την αλλαγή. Την δοκίμασε για μια τετραετία και τον κούρασε, γιατί βγήκε από την βόλεψη του. Επομένως, προτίμησε να επανεκλέξει τους παλιούς του γνώριμους και να επιστρέψει αργά αργά στην προμνημονιακή και μνημονιακή κανονικότητα που έχει γνωρίσει από την ορθή και την ανάποδη.

Βέβαια, οι καρεκλοκένταυροι είναι γόνοι σπουδαίων πολιτικών οικογενειών, πράγμα που τους δίνει αίγλη, παρότι έχουν άμεση σχέση με το βαθύ κράτος, την κουλτούρα της μίζας και των απευθείας αναθέσεων. Το όνομα τους δίνει κύρος και αυτόματα αξιοπιστία, ότι αυτοί θα είναι καλύτεροι, πιο ισχυροί και αποτελεσματικοί από έναν πολιτικό μηχανικό, μια δικηγόρο, ένα οικονομολόγο.

Τόσα χρόνια εφαρμόζεται το «δόγμα του σοκ», η πολιτική στρατηγική που εκμεταλλεύεται κρίσεις για να επιβάλει πολιτικές που συστηματικά διευρύνουν την ανισότητα, πλουτίζουν τις ελίτ και υπονομεύουν την εργατική τάξη. Αλλά κανένας δεν θέλει να το αντιληφθεί, γιατί όλοι θέλουμε να γίνουμε πλούσιοι, οπότε θα κάνουμε τα στραβά μάτια στις παρανομίες, ελπίζοντας πως μια μέρα θα φάμε τίποτα και εμείς. Είναι ακριβώς η αντίληψη που έχουν οι Αμερικανοί: νομίζουν όλοι ότι ανήκουν στην μεσαία τάξη, για να θεωρούν εαυτούς καλύτερους από όσους ανήκουν σε κατώτερες οικονομικές τάξεις, όταν στην πραγματικότητα στην Αμερική υπάρχουν μόνο πλούσιοι και εργάτες.

Η κοινωνία μας βρωμάει, δεν έχει ταξική συνείδηση και δεν πρόκειται να αποκτήσει όσο επιλέγει να βολεύεται και να ψηφίζει τιμωρητικά, ψηφίζοντας για παράδειγμα Νέα Δημοκρατία ως αντίδραση στην πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ ή ψηφίζοντας πρώην μέλη της ΕΠΕΝ γιατί δεν συμπαθεί τον Πολάκη.

Σιγά σιγά γινόμαστε οπαδοί ενός καθεστωτικού μοντέλου διακυβέρνησης, πάσχουμε όλοι από το σύνδρομο της Στοκχόλμης. Και έτσι φτάνουμε σε μια «φάρσα» που δεν ξέρουμε πως θα καταλήξει.