Πρώτα και κύρια, όσο η φράση μένει έτσι, λακωνική, χωρίς επεξηγήσεις, ας δούμε λίγο, τι έχει χώρο και μπορεί να περικλύσει; Σεβασμός στην άποψη. Ποια άποψη; Την όποια άποψη. Σεβασμός λοιπόν σε κάθε άποψη. Αν κι είναι τόσο προφανές που δεν σηκώνει τίποτα σπουδαία επιχειρήματα, για σκέψου: εσύ που το στηρίζεις κάτι τέτοιο, σέβεσαι αλήθεια κάθε άποψη;

Άποψη έχει ο Ερντογάν: πως το μισό Αιγαίο του ανήκει. Άποψη έχει ο Ντόναλντ Τραμπ: πως είναι δημοκρατικό δικαίωμα να κάνει ντου με οπαδούς στο Καπιτώλιο. Άποψη έχει ο Πούτιν: πως είναι πράξη ανθρωπισμού κι απελευθέρωσης, δυο χρόνια πόλεμος στην Ουκρανία. Κι άποψη έχει ο Βελόπουλος: όλες οι γκέισες είναι πόρνες, όλες οι Γιαπωνέζες γκέισες, κι άρα η Παναγία που εμφανίζεται με ρούχα του ανατέλλοντος ηλίου* είναι ντυμένη πόρνη και ντροπή μας. Το ‘χει ήδη κάνει κέρματα ο Κλιντ Ίστγουντ από χρόνια, αποστομωτικά και δίχως τα δικά μου φλύαρα παραδείγματα: “Οι απόψεις είναι σαν τις κωλοτρυπίδες, όλοι έχουν από μία”. Ψαγμένη-άψαχτη, διαβασμένη-αδιάβαστη, σκεπτόμενη-απερίσκεπτη, καθένας έχει από μια γνώμη. Αυτή κρατάει σπαθί κι αυτή σηκώνει ασπίδα του σε κάθε αντιπαράθεση. Η ερώτηση ωστόσο, παραλλαγμένη πια, μένει ακόμη αναπάντητη: Χρωστάω αλήθεια σεβασμό σε κάθε κωλοτρυπίδα;

Μα φυσικά και δεν χρωστώ, όπως κανένας δεν χρωστάει στη δική μου. Δικαίωμά σου να το κρίνεις τούτο το άρθρο, και να το κατατάξεις όπου θες: στα χρήσιμα ή στις μπαρούφες. Δικά μου τα επιχειρήματα, και θα κριθώ μαζί τους. Δικά σου τα κριτήρια, και θα κριθείς ανάλογα. Αλίμονο, αν κάθε γνώμη καθενός έχει το σεβασμό σου, αυτό θα πει πως σέβεσαι όποιον μιλάει για το εμβόλιο που θα χακάρει το DNA σου. Κι άρα δεν γίνεται να σέβεσαι αυτόν που, μιλώντας τη φωνή της επιστήμης του, σού εξηγεί γιατί αυτό δεν γίνεται. Άτοπο; Μπλέξιμο…

Μ’ απλά λόγια: σέβεσαι τον ηλίθιο κι άρα υποτιμάς όσα ο Ουμπέρτο Έκο είχε να πει για την επέλαση των ηλιθίων.  Και τελικά, με σεβασμό ανοίγεις πύλες σ’ αυτή την ante portas επέλαση που διεκδικεί να καταπνίξει στη βλακεία τους γίγαντες του πνεύματος. Εσύ της δίνεις αφορμή και της φουσκώνεις τα μυαλά, αφού θα στέκεται πια ίσα κι όμοια απέναντί τους.

Ζητάει άραγε η δημοκρατία ν’ ανοίξεις διάπλατα τις πύλες; Ζητά η ελευθερία την αποδοχή της κάθε γνώμης και της κάθε σαχλαμάρας; Ζητά η ισότητα την άκριτη ισοπέδωση της κάθε αξιολογικής τοποθέτησης; Όχι βέβαια. Ζητάνε κάτι ασύγκριτα πιο δύσκολο και πιο σπουδαίο, κάτι πραγματικά ουσιώδες: ζητάνε σεβασμό στο δικαίωμα.

Βλέπεις, είν’ εύκολο να πολεμάς για κάθε άποψη, αν σέβεσαι την κάθε άποψη. Δύσκολο είναι να παλεύεις για τη γνώμη αυτών που θεωρείς ανόητους, να υπεραμύνεσαι του δικαιώματος που έχει η βλακεία ν’ ακουστεί, κι ύστερα να την πολεμάς γιατί είναι τέτοια. Αυτό είναι που χρωστάς κι αυτό είναι που απαιτεί από σένα το πολίτευμα που υποστηρίζεις: ν’ αγωνίζεσαι για το δικαίωμα στην ψήφο, ακόμα κι όσων θεωρείς ανίκανους, επικίνδυνους ή απερίσκεπτους. Δεν τους χρωστάς όμως να πάψεις να τους θεωρείς ανίκανους κι απερίσκεπτους, τη γνώμη τους καμαρωτή ανοησία, την ψήφο τους μια προσβολή ή μια βλακεία.

Αυτό δεν είναι χρέος προς την ελευθερία. Είναι μια ελέω φόβου προδοσία της ίδιας σου της σκέψης.

Για το Θεό λοιπόν, τουλάχιστον στα βασικά να συμφωνήσουμε. Ο Τζήμερος έχει δικαίωμα να λέει δημόσια πως το flat tax θα σώσει το λαό, κι εγώ αντίστοιχα να ισχυρίζομαι πως είναι άσχετος κι ημιμαθής. Κι ο ελληνικός λαός έχει δικαίωμα να ψηφίζει μπλε, και ροζ, και πράσινο, και κόκκινο μ’ ο,τι κριτήρια θέλει, κι εσύ μπορείς ελεύθερα να τον αποκαλείς κοντόφθαλμο, αγνώμονα κι άξιο της μοίρας του. Το νου σου μοναχά σ’ αυτό: σοφός ή αχαΐρευτος, πρέπει να το μπορεί, και να μιλάει και να ψηφίζει. Πρέπει τ’ αποτελέσματα της ψήφου να τα δέχεσαι κι ας τα κρίνεις. Κι αυτό με νύχια και με δόντια να το υπερασπίζεσαι και να του το παρέχεις.

Δεν υπάρχει άλλωστε πιο μεγάλο παραμύθι απ’ την αξιωματική σοφία του λαού. Ένας λαός μπορεί να ‘ναι σοφός, όσο μπορεί και να ‘ναι βλάκας. Τι είναι από τα δυο κάθε φορά, το κρίνει η ιστορία. Όπως το κρίνει χωριστά κι ο κάθε άνθρωπος, διακριτή περίπτωση κι αιώνιο μέλος του λαού που σχολιάζει.