Αν επιτυχία ενός πολιτικού είναι να τον θυμάσαι, τότε οπωσδήποτε ο Θόδωρος Πάγκαλος υπήρξε απόλυτα πετυχημένος πολιτικός. Απ’ την άλλη μεριά βέβαια, υπάρχουμε κι εμείς που βρίσκουμε προβληματική την αποκλειστικά ποσοτική σχέση μνήμης κι επιτυχίας. Όχι, πρέπει να υπάρχει και κριτήριο ποιοτικό: ποιοι σε θυμούνται, πώς σε θυμούνται, γιατί σε θυμούνται.

Ο Πάγκαλος λοιπόν, δεν θα μείνει στην ιστορία της χώρας ως μια τρομερά μορφωμένη κι ευφυής προσωπικότητα (που ήταν), αλλά μάλλον ως μια πλήρης προσωποποίηση της ταυτόχρονης παρακμής Ελλάδας και ΠΑΣΟΚ. Το πολιτικό εκτόπισμα που κατάφερε την ένταξη της διχοτομημένης Κύπρου στην Ε.Ε., μοιραία θα χαθεί κάτω απ’ τον αμφίσημο ρόλο στην υπόθεση Οτσαλάν, κάτω απ’ τη σημαία που «την πήρε ο άνεμος» στην κρίση των Ιμίων, κάτω απ’ την θρασύτητα του σπάνια ευθυνόφοβου: «τα φάγαμε όλοι μαζί».

Κρίμα; Είναι, ναι. Είναι για τον Πάγκαλο της νεολαίας Λαμπράκη. Για τον Πάγκαλο που (εγγονός παλιού δικτάτορα), έχασε την ιθαγένειά του από τη χούντα - τιμωρία γι’ αντιδικτατορική δράση. Είναι και για τον Πάγκαλο του Παρισιού και της παρέας με το Βασίλη Βασιλικό. Όμως η πολιτική είν’ ένα παιχνίδι που δεν χωράει μέσες οδούς: ή τζέντλεμαν θα είσαι, ή θα βουτήξεις στη λάσπη. Κι ο Πάγκαλος, μ’ όλες τις προοπτικές μιας ευγενούς διαδρομής, είχ’ ένα χαρακτήρα που αποζητούσε σύγκρουση. «Άγριο σπορ, δεν είναι μπάσκετ, είναι ράγκμπι!». Δικά του λόγια. Και στο ράγκμπι, λίγα μονάχα απαγορεύονται.

Αυτό που μένει στο εδώ και τώρα, μετά το κατευόδιο, είναι μια ερώτηση με δύσκολη απάντηση: Έχει η Ελλάδα σήμερα μες στη Βουλή της έναν Πάγκαλο; Κι ακόμα παραπέρα: Θέλει να έχει;

Θέλει, ναι. Θέλει τα κότσια, το πνευματικό εύρος και το εκτόπισμα ενός ανθρώπου ικανού να στιγματίσει τη συλλογική μνήμη. Δεν θέλει το θράσος, την εκ του ασφαλούς ανεμελιά, τον (επιτρέψτε μου) τσογλανισμό της παρηκμασμένης πολιτικής σκηνής που άξια εκπροσωπούσε ο Πάγκαλος. Μπορεί να ‘χει το ένα χωρίς το άλλο;

Μπορεί ή όχι, το σίγουρο είναι ένα: η Ελλάδα χρειάζεται πολιτικούς που αφήνουν ιστορία πίσω τους. Μα όχι για τους λάθος λόγους…