Γράφει ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης*

Οι επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου επιφύλασσαν δυσάρεστες εκπλήξεις. Μια από αυτές είναι ότι κατάφεραν να εκπροσωπηθούν στη Βουλή τρία κόμματα τα οποία βρίσκονται δεξιά της Ν.Δ., εκ των οποίων το ένα έχει σαφή σύνδεση με τον ναζισμό και το άλλο υποτίθεται ότι εκπροσωπεί την ορθοδοξία, αλλά στην πραγματικότητα είναι η χειρότερη εκδοχή της θρησκοληψίας. Η κάλπη, ωστόσο, γέννησε και ένα παράδοξο. Αντί να φθαρεί η κυβέρνηση, όπως ήταν αναμενόμενο, υπέστη τεράστια ήττα η αξιωματική αντιπολίτευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στη δυσκολότερη θέση από την εποχή της συγκρότησής του, χάνοντας ένα μεγάλο μέρος των κεντρώων ψηφοφόρων του, οι οποίοι μετακινήθηκαν προς τη Ν.Δ.

Ο Αλέξης Τσίπρας το βράδυ των εκλογών έκανε μια πρώτη επιλογή να μην παραιτηθεί. Στη δήλωσή του μίλησε για έναν δημιουργικό ιστορικό κύκλο, ο οποίος έκλεισε, και έθεσε τον εαυτό του στην κρίση των μελών του κόμματός του. Τρεις μέρες μετά, αιφνιδιαστικά εγκατέλειψε την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ. Τι μεσολάβησε γνωρίζει μόνον ο ίδιος. Διαπίστωσε ότι η κρίση στο κόμμα του είναι αξεπέραστη ή αποφάσισε πράγματι να ανοίξει τον δρόμο σε μια ασαφή ιδεολογικά και αόρατη υπαρξιακά ομάδα στελεχών, την οποία αποκάλεσε «νέο κύμα»; Γεγονός πάντως παραμένει ότι η παραίτησή του απογοήτευσε μεγάλο μέρος των υποστηρικτών του, αφού περίμεναν ότι θα είναι και πάλι υποψήφιος. Από την ώρα που ο συνεκτικός ρόλος του Αλέξη Τσίπρα θα εκλείψει, οι εξελίξεις μπορεί να γίνουν απρόβλεπτες.

Μετά την ανακοίνωση της παραίτησης, οι εσωκομματικοί μηχανισμοί έπιασαν δουλειά σαν έτοιμοι από καιρό. Θα αλλάξει πραγματικά ο ΣΥΡΙΖΑ και θα γυρίσει σελίδα με τη νέα ηγεσία ή θα βγει περισσότερο διαιρεμένος, με κίνδυνο να διασπαστεί; Θα γίνει σε βάθος αυτοκριτική ή θα επικρατήσει ένας «ιδεολογικός» βερμπαλισμός, για να μην αναλάβουν τις ευθύνες τους και άλλοι πέρα από τον Αλέξη Τσίπρα; Θα καταφέρει ο/η επόμενος/-η αρχηγός στο στενό χρονικό περιθώριο ενός έτους, μέχρι τις επόμενες ευρωεκλογές, να ανασυντάξει ένα κόμμα βαρύτατα τραυματισμένο και να κερδίσει μέρος των ψηφοφόρων του που το εγκατέλειψαν;

Υπάρχουν κάποιες βασικές προϋποθέσεις, κατά την άποψή μου, οι οποίες  χρειάζεται να τηρηθούν στον νέο κύκλο που θα επιχειρήσει να ανοίξει ο  ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να επανακάμψει. Πρώτα-πρώτα, να επανασυνδεθεί με την κοινωνία και τις συλλογικές εκφράσεις των πολιτών, τα κινήματα, τον συνδικαλισμό, την τοπική αυτοδιοίκηση. Με λόγο σύγχρονο, με ξεκάθαρες θέσεις και με ενιαία έκφραση προς τα έξω. Ύστερα, απαιτείται να γίνει παράταξη. Να ανοίξει με γενναιότητα προς το Κέντρο και προς την Αριστερά. Να αντιληφθούν επιτέλους στον ΣΥΡΙΖΑ ότι οι συνθήκες που τον οδήγησαν ως αριστερό κόμμα στην εξουσία το 2015 είναι απίθανο να επαναληφθούν και πως στη χώρα μας οι παρατάξεις είναι εκείνες που κερδίζουν τις εκλογές. Ακόμη, να γίνει σε βάθος ανανέωση στελεχών, να σπάσει η κομματική επετηρίδα, να φύγουν από το προσκήνιο άνθρωποι που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έκαναν ζημιά, να εξαλειφθούν οι προσωπικές στρατηγικές, τα φαινόμενα αλαζονείας και ρεβανσισμού που εμφανίστηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Νέος κύκλος ζωής του κόμματος σημαίνει ότι αλλάζουν όλα σε βάθος. Σ’ αυτήν την προσπάθεια οι άνθρωποι των μηχανισμών δεν μπορεί να είναι ξανά οι πρωταγωνιστές. Αν επιχειρηθεί ρετουσάρισμα, πολύ γρήγορα θα έρθει νέα απογοήτευση και νέα οδυνηρή συντριβή. Έχω την αίσθηση, παρόλα αυτά, ότι, επειδή οι παθογένειες του ΣΥΡΙΖΑ είναι χρόνιες, δομικά του στοιχεία θα έλεγα, πολύ δύσκολα θα αλλάξει και οι ομαδοποιήσεις και οι φράξιες θα συνεχίσουν να λειτουργούν σε βάρος της συλλογικότητας και της εικόνας του  στην κοινωνία.

Την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές βρίσκομαι στο Ροδάκινο, το χωριό μου και έναν αγαπημένο προορισμό του Αλέξη Τσίπρα, το οποίο πολλάκις τίμησε με την παρουσία του. Σκέφτομαι ότι στην πραγματικότητα ο ίδιος είχε μια επιλογή: να κάνει γενναία αυτοκριτική αναλαμβάνοντας τις ευθύνες του και να δημιουργήσει μια νέα παράταξη, αλλάζοντας σύμβολα, πρόσωπα και πολιτικές εκεί που χρειάζεται. Δεν θέλησε, ωστόσο, να διασπάσει τον ΣΥΡΙΖΑ. Προχώρησε σε βήμα μισό. Υποθέτω, επίσης, ότι επειδή είναι νεότατος, μόλις 49 ετών, δεν θα μπει στο περιθώριο. Αναλογίζομαι, επιπλέον, ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί να γίνει ο Καραμανλής της Αριστεράς, όπως γράφουν κάποιοι, και να παραμείνει  θεματοφύλακας μιας αριστερής ιδεολογίας αντίστοιχης του καραμανλισμού. Ο τέως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται να ολοκληρώσει το μετέωρο βήμα του στο βραχύ μέλλον, δημιουργώντας μια νέα παράταξη της κεντροαριστεράς, απαλλαγμένος από τα βαρίδια του παρελθόντος. Μπορεί να ελπίζει βάσιμα τότε ότι ο ελληνικός λαός και η Ιστορία θα του δώσουν τη δεύτερη ευκαιρία που θεωρώ ότι δικαιούται.

*εκπαιδευτικός στο 1ο Γυμνάσιο Καλαμάτας