Τα σόσιαλ βοούν: «Τι ζούμε;», «πλανήτη, βοήθεια», «δεν αντέχουμε άλλο», «Μητσοτάκη παραδίνομαι». Τα Μέσα στο εξωτερικό γράφουν «τρέξετε να σώσετε τις ζωές σας».

Δυστοπία.

Ποιος και τι πραγματικά φταίει για όλα αυτά; Στ´ αλήθεια ποιος όμως. Ο Μητσοτάκης; Ο Τσίπρας; Οι διαχρονικές ευθύνες; Οι κυβερνητικές ακρίδες; Ο τυροπιτάς που δεν έκοβε αποδείξεις; Ο σταθμάρχης;

Η απάντηση μοιάζει σύνθετη. Δεν είναι. Προσωπικά έχω διαβάσει δεκάδες αναλύσεις, εκ των οποίων κάποιες πολύ σοβαρές, εμπεριστατωμένες και με κύρος. Καμία τους όμως δεν ικανοποίησε την βασική ερώτησή μου:

Ποιος φταίει για τη δυστοπία που ζούμε;

Το χτες

Δεν θα το πιάσω από την Ίδρυση του Ελληνικού Κράτους το 1828. Όχι. Θα το πιάσω από εκεί που φαίνονται τα ίχνη της πυρίτιδας: Τα Μνημόνια. Νομίζατε ότι οι συνέπειες των μνημονίων ήταν μειώσεις στους μισθούς και τις συντάξεις και τελείωσε εκεί; Όχι. Αυτές ήταν μόνο οι άμεσες, οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες.

Αυτά που ζούμε σήμερα, να είναι όλα ρημαγμένα, όλα υποστελεχωμένα, όλα σάπια, με διαλυμένες όλες τις δομές… Αυτά, είναι οι μεσοπρόθεσμες συνέπειες.

Πώς θα μπορούσαμε να σμικρύνουμε, να ελαχιστοποιήσουμε αυτές τις συνέπειες; Μα με το να μην επιλέξουμε το κόμμα που αρνείται πεισματικά να ενσκύψει στα προβλήματα, συγκαλύπτοντάς τα, πουλώντας ταυτόχρονα ψευδαίσθηση «ευημερίας» και «ισχυρής Ελλάδας», εκμεταλλευόμενο την μαζική ανάγκη να επιστρέψει σε οποιουδήποτε είδους «κανονικότητα».

Πόσα από τα προβλήματα που σκάνε κάθε μέρα, ένα προς ένα, δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες προβλήματα, τα τελευταία τέσσερα+ χρόνια εντόπισε η Νέα Δημοκρατία; Πόσα φρόντισε; Και ακόμα καλύτερα, πόσα από αυτά έλυσε; Δυστυχώς κανένα. Βλέπετε, το αφήγημα της επίπλαστης ευημερίας και της επιστροφής στην «κανονικότητα» των σημιτικών χρόνων είναι πολύ πιο εύκολο αφήγημα από την δυσάρεστη, υπεύθυνη καταγραφή των χιλιάδων προβλημάτων που έδρασαν την εποχή των μνημονίων και βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη σήμερα.

Γιατί νομίζετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΜέΡΑ25 κατέρρευσαν; Επειδή ο Τσίπρας ή ο Βαρουφάκης δεν έκαναν καλή αντιπολίτευση; Όχι βέβαια. Και τα δύο κόμματα της Αριστεράς κατέρρευσαν επειδή η ατζέντα των προεκλογικών προγραμμάτων τους ήταν απολύτως ρεαλιστική. Και γι’ αυτό κατάληγε αρνητική.

Τα προγράμματά τους λοιπόν έθιγαν τα χιλιάδες δομικά προβλήματα της παθογένειας, που όταν συναντήθηκαν με την πτώχευση των Μνημονίων, έγιναν καρκίνος. Ναι, είναι ακριβώς αυτά που βλέπουμε σήμερα να διαλύουν μια χώρα που καταρρέει με πρωτοφανή τρόπο. Θυμάστε τους 10 πυλώνες του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ ή τις 7 τομές του ΜέΡΑ25. Η Νέα Δημοκρατία αρκέστηκε να σχολιάσει πως "δεν είναι πραγματοποιήσιμα" ή πως "δεν είναι κοστολογημένα. Όντως δεν είναι, αν δεν σε απασχολούν. Και επίσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαγόρευσε στη Νέα Δημοκρατία να πραγματοποιήσει το σύνολο των προεκλογικών της δεσμεύσεων. Εκείνο το πρόγραμμα δεν ήταν υλοποιήσιμο, ούτε κοστολογημένο. Αλλά αυτό το μάθατε μετεκλογικά.

Το κράτος λοιπόν χρειαζόταν επανίδρυση μετά την λαίλαπα των Μνημονίων. Χρειαζόταν σοβαρή επαναπροσέγγιση της έννοιας της κοινωνικής και νομικής δικαιοσύνης, των οικονομικών τρόπων με τους οποίους μπορεί κάποιος να αναχαιτίσει τη φρικαλεότητα που έφεραν, να μην ξαναγίνουν τα ίδια λάθη που έφεραν τη χρεοκοπία και να μην χαϊδεύονται τ’ αυτιά κανενός. Ποιος απολιτίκ ή μη σκεπτόμενος συλλογικά ψηφοφόρος θα διάλεγε να αντιμετωπίσει κατάματα αυτές τις τιτάνιες παθογένειες, αντί να υποκύψει στις ψεύτικες, εύκολες και χωρίς κανένα αποτύπωμα υποσχέσεις; Κανείς. Αυτό είδαμε σε πλήρη ανάπτυξη στην κάλπη.

Το σήμερα

Η προηγούμενη τετραετία αλλά και η τωρινή, θα έπρεπε να είναι δύο τετραετίες επούλωσης των πληγών των μνημονίων. Αλλά αυτό χρειαζόταν τόλμη, τομές, ξήλωμα και πραγματική, ουσιαστική επανίδρυση του κράτους. Ακούσατε κάτι τέτοιο στο προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας; Όχι φυσικά. Ακούσατε για «δυναμική συνέχιση», για «αυτοδύναμη Ελλάδα» (δεν υπάρχει καν αυτό) και επιπόλαιες γενικότητες παντελώς εκτός τόπου και χρόνου (αλλά πολύ ευχάριστες στα κουρασμένα αυτιά), που μόνο κακό μάς έκαναν, μάς κάνουν και θα μάς κάνουν πάντα.

Για να συνέλθει η Ελλάδα μετά από την 10ετή κρίση -που στην ουσία ήταν μια πρωτόγνωρη οικονομική, κοινωνική, ηθική κατάπτωση που παρόμοιά της δεν γνώρισε ποτέ δυτική χώρα- θα έπρεπε οπωσδήποτε να συμβούν τα εξής (από τον πρώτο χρόνο εκτός Μνημονίων, το 2019):

• Να έπεφτε η ανεργία σε μονοψήφιο αριθμό (άρα να ξανάπαιρνε η πραγματικά δυναμική παραγωγική γενιά ανθρώπων την «ατμομηχανή» στα χέρια της).

• Να σταματούσε το brain drain.

• Να ήμασταν τελευταία χώρα σε θανάτους στην πανδημία.

• Να είχαμε τη φθηνότερη ενέργεια στην Ευρώπη.

• Να είχαμε τον μικρότερο πληθωρισμό στην ΕΕ.

• Να ανέβαιναν πραγματικά οι μισθοί (όχι απλώς ποσοστιαία, αλλά συνδεδεμένοι πλήρως με συλλογικές συμβάσεις, τριετίες κ.λπ.)

• Να αναθεωρούνταν οι έννοιες της Δικαιοσύνης, της Ασφάλειας των πολιτών κ.λπ.

Θα μου πείτε «δεν γίνονται αυτά». Σας απαντώ ευθέως: από τη στιγμή που αποφασίζουμε πως «δεν γίνονται αυτά», πρέπει να δεχτούμε και τις συνέπειες αυτής μας της απογοητευτικής μας τοποθέτησης: Δεν θα τελειώσει εδώ ο γολγοθάς. Θα είναι ατελείωτος.

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή θα έπρεπε να πατήσεις πόδι. Σε εκείνο ακριβώς το σημείο είναι που θα έπρεπε να σκεφτείς πάρα πολύ σοβαρά, να κρίνεις, να αποσαφηνίσεις, να βγάλεις συμπεράσματα και να επιλέξεις υπεύθυνα ποιός θα το κάνει. Και εσύ, εκείνη ακριβώς τη στιγμή επέλεξες να μην κάνεις τίποτα. Αφέθηκες σε μια δυσώδη υπόσχεση περί επιστροφής στην «κανονικότητα», δεν ασχολήθηκες σε βάθος, και δεν πήρες καμία σοβαρή απόφαση, σε κανένα επίπεδο.

Το αύριο

Υπάρχουν και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των μνημονίων και της μεταμνημονιακής αδιαφορίας, που δεν έχουμε ζήσει ακόμα και που θα συνδυαστούν με τις τραγικές συνέπειες της πανδημίας (την ξεχάσατε ε; Αυτή όχι).

Δεν τιμωρείσαι λοιπόν για το θυμό σου - τιμωρείσαι από το θυμό σου. Θυμό που σου κατασκευάστηκ. Εξ’ ολοκλήρου. Ήθελαν να έχεις μέσα σου έναν τοξικό, κατασκευασμένο θυμό που να πηγάζει από ανυπόστατα, ανύπαρκτα θέματα (π.χ. «ανταλλάξαμε τη Μακεδονία για τις συντάξεις» κ.ά.) και δεν πρόκανες ποτέ να κατανοήσεις καν τι πραγματικά συνέβη και πώς να μην τα ξαναζήσεις εσύ, τα παιδιά και τα εγγόνια σου… Είναι χαρακτηριστικό πως ο κάθε Έλληνας, έχει διαφορετική άποψη για το τι ακριβώς έγινε επί 10 χρόνια. Ενώ η αλήθεια είναι μόνο μία. Πιστεύεις στ´ αλήθεια ότι ο χαμένος των εκλογών ήταν ο Τσίπρας; Ο Βαρουφάκης; Ή μήπως εσύ;

Πλέον, το καράβι δεν σώζεται. Η χώρα έχει απομακρυνθεί τόσο πολύ από την πορεία διάσωσής της, που η διάσωση φαντάζει πλέον κουκίδα.

Κρατήσου γερά. Απ´ όπου μπορείς.

Αλληλεγγύη όπου μπορείς και δεν μπορείς… και την ταυτότητα, στο στόμα.