Αν έπρεπε να βάλεις έναν μόνο άνθρωπο πλάι στο λήμμα “Έλληνας προπονητής”, αυτός θα ‘ταν χωρίς αντίπαλο ο Γιάννης Ιωαννίδης. Όχι απλώς γιατί, ο,τι άθλημα κι αν πεις να μελετήσεις, ήταν (με διαφορά) ο καλύτερος στην εποχή του. Ούτε γιατί χωρίς αμφιβολία κατάφερε να μπάσει τον αθλητισμό σε μια ελληνική βερσιόν της ποπ κουλτούρας. Πρώτα και κύρια ο Ξανθός υπήρξε απόλυτος Έλληνας κόουτς γιατί μες στην περσόνα του συμπύκνωνε μαζί τ’ ασυμβίβαστα: το παρόν και το μέλλον, τα στραβά και τα υπέροχα, τον Έλληνα και τον προπονητή. Χωριστά κι αξεχώριστα!

Ο Ιωαννίδης ήταν μια ζωντανή αντίφαση. Επαγγελματίας όσο λίγοι κι αυθόρμητος όσο κανείς. Καινοτόμος σ’ επίπεδα ΝΒΑ (για τα δεδομένα της χώρας και της εποχής), αλλά και γραφικός σαν ξεχασμένο νησί της Μεσογείου. Παθιασμένος νικητής με την άδικη ρετσινιά του loser, τρομερά θρήσκος μ’ ένα “καντήλι” μόνιμα στο στόμα, λαϊκός ήρωας αλλά και σούπερ σταρ, ορθολογιστής μα τρομερά προληπτικός. Ένας τύπος τόσο αυθεντικός και τόσο έντονος, που ούτε να τον προσπεράσεις μπορούσες, ούτε να τον αντιπαθήσεις. Κι ας ήσουν ΠΑΟΚ. Κι ας ήσουν Παναθηναϊκός. Κι ας ήσουνα αδιάφορος για την πορτοκαλί.

Τηρουμένων των αναλογιών, ο Ξανθός κατάφερε στην Ελλάδα ο,τι ο Φιλ Τζάκσον στην Αμερική. Πήρε το μπάσκετ απ’ τα γήπεδα και το ‘κανε κουλτούρα. Με το τυχερό σακάκι του και με τους ντόπιους Τζόρνταν, ανάγκασε την Ελλάδα να κλείνεται σπίτι κάθε που “απόψε παίζει ο Άρης”. Κι ύστερα πήρε από το χέρι έναν σχεδόν ανυπόληπτο Ολυμπιακό και τον έκανε για πρώτη φορά μεγάλο. Πραγματικά μεγάλο. Κι αν με κανένα από τα δύο magna opera της ζωής του (και συμπαθάτε με για το αδόκιμο της φράσης) δεν μπόρεσε να κάτσει στο θρόνο της Ευρώπης, τι τα θες; Ναι, ίσως κι ο ίδιος να ‘χει ευθύνη, μα βρήκε απέναντί του το μεγάλο σεβασμό και το μεγάλο φόβο του: τους Θεούς και τη μοίρα! Τα ιερά και την τύχη. Τα τέρατα και τη γκαντεμιά. Το Μάκαντου, το Σαμπόνις, τον Αρλάουκας, μα και το… λαγοπόδαρο του Ομπράντοβιτς την ώρα που ένας κάποιος Κόρνι Τόμπσον σηκωνόταν για το μοναδικό σημαντικό τρίποντο της όχι πολύ σημαντικής καριέρας του. Χαλάλι.

Ο Ιωαννίδης ίσως ν’ άξιζε με τον Άρη έναν τελικό. Μπορεί και ν’ άξιζε διάκριση το 2003 με τη γαλανόλευκη (σ’ άλλο ένα ματς απωθημένο, για την πιο what if εθνική Ελλάδος όλων των εποχών). Σίγουρα άξιζε την κούπα με τον Ολυμπιακό στο Τελ-Αβίβ. Όμως αυτές οι ήττες, η πίκρα και το γαμώτο τους, του ταίριαζαν καλύτερα. Μπορεί να πρόσθεσαν στο θρύλο του Ξανθού περισσότερα απ’ όσα θα ‘διναν οι νίκες. Χαλάλι…

Καλό ταξίδι, κόουτς. Κι αν υπάρχει Θεός στη γραμματεία, ώρα είναι πια να του γκρινιάξεις. Σου χρωστάει. Για μια χαμένη βολή, μια πατημένη γραμμή, κι ένα σουτ που ποτέ δεν έπρεπε να μπει...