Εκείνος πια, υπήρξε…

Αυτός ο αόριστος σ’ αφήνει με την πίκρα φάρμακου όταν πρόκειται γι’ ανθρώπους αξιόλογους. Κι η πίκρα γίνεται μελαγχολία και φαρμάκι, όταν μιλάς γι’ ανθρώπους που χαμογελούσαν μ’ ειλικρίνεια. Μελαγχολία, όχι γι’ αυτούς, αλλά για σένα. Για τον κόσμο σου που έχασε ακόμα έναν άνθρωπο σημαντικό, τώρα που δεν τους έχουμε σε κάνα ισχυρό πλεόνασμα. Ούτε τους σημαντικούς, ούτε τους ανθρώπους.

Ο Γραμματικάκης ήταν σπουδαίος επιστήμονας. Όμως για μένα, πιο σημαντικό ήταν που επέλεξε να γίνει ακόμα σπουδαιότερος εκλαϊκευτής. Να πάρει τη φυσική, το σύμπαν, την ποίηση των αστεριών, και να τη γράψει στη γλώσσα τη δική μου και τη δική σου. Στη γλώσσα που καταλαβαίνει ο άνθρωπος που δεν περνάει τις μέρες του ανάμεσα στις εξισώσεις του Αϊνστάιν. Ο Γραμματικάκης δίδαξε φυσική τους φοιτητές του, αλλά κυρίως δίδαξε τον κόσμο στον κόσμο. Κι αυτό είν’ ανεκτίμητο, γιατί αυτό είναι που αλλάζει κόσμους ολόκληρους.

Πολιτικοποιημένος και καλόβολος, άνθρωπος της κουβέντας, απολαυστικός όταν μιλούσε κι οξυδερκής όταν άκουγε. Συχνά αντάλλαζε το τηλεσκόπιο μ’ ένα νοητικό μικροσκόπιο: ξεκίναγε απ’ το γαλαξία κι όλο κατέβαινε. Στη γη, στην Ελλάδα, στον άνθρωπο που ‘ναι κουκίδα μες στο άπειρο, αλλά κουκίδα που δημιουργεί σπουδαία τέχνη, σκέψη, ποίηση. Κι όσο του προκαλούσε δέος μια μαύρη τρύπα κι η διαστολή του σύμπαντος, άλλο τόσο υποκλινόταν στο άγνωστο του έρωτα και στην ανάγκη που γεννάει πινελιές και νότες. Ο Γραμματικάκης πάντρευε τη λογική με το συναίσθημα όσο λίγοι διανοούμενοι της εποχής του (κι ίσως κάθε εποχής), αποδεχόταν τα λίγα που γνωρίζουμε μπρος στα πολλά που υπάρχουν, ήξερε ν’ αναγνωρίζει το μεγάλο αλλά να εκτιμάει το μικρό. Και μπορούσε ν’ απολαμβάνει την ομορφιά και στα δύο.

Μέχρι που ήρθε η ώρα. Μέχρι που τέλειωσε η αποστολή. Και πήρε το καπέλο του, καθάρισε τα γυαλιά του, άναψε το τσιμπούκι του, μας χαμογέλασε με χαρούμενη πονηριά, ψέλλισε: “εις το επανιδείν” κι έφυγε προς τα πάνω. Να επιστρέψει στ’ αστέρια του. Να χαϊδέψει τα μαλλιά της Βερενίκης και να “χαλάσει” με ρακή το νερό του υδροχόου. Κι από κει πάνω να γυρνάει πού και πού το τηλεσκόπιο χαμηλά, ψάχνοντας ξανά στον κόκκο της γης για λίγη αγάπη, ένα σκίτσο, ένα τραγούδι στη βροχή του φθινοπώρου, ικανά να ξεκουράσουν το μυαλό του απ’ τη συμφωνική φαντασμαγορία της βροχής των μετεωριτών…

Καλό ταξίδι, δάσκαλε. Καλή αντάμωση στο μοναχικό αστέρι του Μικρού Πρίγκιπα…