Η σημασία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου είναι τεράστια. Για πολλούς λόγους. Η Δικτατορία των Συνταγματαρχών (1967-1974) αποτελεί μία από τις μελανότερες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.

Η χούντα του 1967 δεν ήρθε από το πουθενά. Σημαντικοί παράγοντες που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την επιβολή της Απριλιανής Δικτατορίας είναι η αύξηση της επιρροής, της τριανδρίας Γεώργιου Παπαδόπουλου, Στυλιανού Παττακού και Νικόλαου Μακαρέζου, οι οποίοι παρέτειναν το μετεμφυλιακό καθεστώς, υπερασπίστηκε τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν είναι η πρώτη, αλλά μάλλον η πιο καθοριστική και το αποκορύφωμα των αγώνων των φοιτητών και των εργαζομένων. 

Όσες φορές και αν γυρίζω πίσω τις σελίδες από τα βιβλία, τίποτα δεν θα με γοητεύει περισσότερο από τον αγώνα των φοιτητών. Από τον άνευ όρων αγώνα τους για ελεύθερες συνειδήσεις.

Δεν μπορεί παρά να σε ανατριχιάζει και να σου δημιουργεί την αίσθηση του καθήκοντος να προστατεύσεις τα κεκτημένα που βάφτηκαν με αίμα, όταν σκέφτεσαι ότι ένα τσούρμο φοιτητές στάθηκαν με θάρρος απέναντι στο θάνατο και θυσιάστηκαν για τις ιδέες και την δική σου ελευθερία. Δεν φοβήθηκαν. 

Το φοιτητικό κίνημα έδωσε ώθηση ώστε να αλλάξει η τροχιά της ιστορίας. Σε αυτό οφείλουμε πολλά, όπως είναι το πανεπιστημιακό άσυλο, το οποίο η σημερινή κυβέρνηση προσπαθεί με θράσος να καταργήσει. Ήταν η απόδειξη ότι δεν ήταν απλά ένα τσούρμο αριστεροί ή αναρχικοί ή μπαχαλάκηδες. Ήταν παιδιά με όραμα. Παιδιά που θέλανε να μεγαλώσουν παιδιά σε έναν καινούργιο κόσμο. 

«Ψωμί, παιδεία, ελευθερία». Πάντα θα αντηχεί στα αυτιά μου αυτές τις μέρες. Οι φοιτητές  κατάφεραν να τα βάλουν με ένα κράτος καταπίεσης και τρόμου και κατάφεραν να κερδίσουν, να το συνθλίψουν.

Το Πολυτεχνείο για μένα είναι ελπίδα και η ώθηση να πολεμάμε πάντα και ας μην νικήσουμε ποτέ. Γιατί και μόνο η μάχη που θα δώσεις είναι αρκετή για να ακουστεί η φωνή σου και πολλές φορές μεγαλύτερη από όσο νομίζεις. Και ας μην την κέρδισες.

Παράλληλα όμως, το Πολυτεχνείο αφήνει ισχυρό και εντονότατο ιδεολογικό στίγμα. Είναι πράγματι σοκαριστικό που ορισμένοι αναφέρουν την Χούντα ως επανάσταση και ακόμα πιο σοκαριστικό ότι μνημονεύουν τον Παπαδόπουλο για την κοινωνική του προσφορά. Αυτή η μερίδα ανθρώπων δεν ξέρω πια αν είναι μικρή ή αρκετά μεγάλη ώστε να μολύνει εμάς τους υπόλοιπους.

Η άνοδος της ακροδεξιάς στην χώρα ίσως αποδεικνύει ότι ο φασισμός εκκολάπτεται και μεγαλώνει μέσα ακριβώς σε αυτόν τον τρόπο σκέψης, με ρυθμούς τόσο σταθερούς ώστε να μην γίνεται αντιληπτός. 

Παράλληλα όμως με την ακροδεξιά, γιγαντώνεται και ανθίζει, σαν λουλούδι μέσα στο τσιμέντο, και το αντιφασιστικό κίνημα. H επέτειος του Πολυτεχνείου μου θυμίζει ότι ο φασισμός βρίσκει πάντα τρόπους να τρυπώσει στην κοινωνία, κατασκευάζοντας ιδεολογικά αφηγήματα, υπό έναν μανδύα δημοκρατίας. 

Το Πολυτεχνείο υπάρχει για να μας θυμίζει ότι αξίζει πάντα να παλεύεις για κάτι πιο μεγάλο από τον εαυτό σου. Για την ελευθερία, την δικαιοσύνη, την δημοκρατία. Ακόμα και σήμερα, 50 χρόνια μετά, παραμένουν ζητούμενα. 

Cover photo: Sofianos Santatsoglou