Γράφει η Αθανασία Σπηλιοπούλου 

Φοιτήτρια Δημοσιογραφίας στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Πανεπιστήμιο

7 Οκτωβρίου 2023. Πρώτη είδηση με το «καλημέρα» ένας νέος πόλεμος στη Μέση Ανατολή. Όλα τα μέσα, μεγάλα ή μικρά, διεθνή ή εγχώρια, πανελλήνια ή τοπικά, είχαν ως πρώτη είδηση την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Τελ Αβίβ. Λίγες ώρες μονάχα αργότερα ξεκίνησαν και τα live blogs στα sites, τα έκτακτα δελτία ειδήσεων σε τηλεόραση και ραδιόφωνο και τα απανωτά updates των ΜΜΕ στα προφίλ τους στα social media. Ο λόγος; Ο βομβαρδισμός της Γάζας από τον ισραηλινό στρατό.Τότε ναι, είχε όντως ξεσπάσει καινούργιος πόλεμος και καθήκον των ΜΜΕ, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παγκοσμίως, ήταν να δώσουν όλη τους τη προσοχή εκεί. Για πόσο όμως και υπό ποιες συνθήκες;

Ένα Μέσο όμως για πρώτη φορά, αποδείχθηκε -και συνεχίζει να αποδεικνύεται- πιο μπροστά από όλους και όλα, μεταδίδοντας άπειρες πληροφορίες με ταχύτητα -σχεδόν- φωτός, πληροφορίες που ενδεχομένως κανένα άλλο ελληνικό Μέσο να μην ανέφερε ή να μην ανέλυε στο βαθμό που το έκανε αυτό. Λόγος γίνεται για την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης «TikTok».

Όλα ξεκίνησαν όταν οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι έβαλαν ένα τέλος στο στερεότυπο που είχε δημιουργήσει η δυτική προπαγάνδα εις βάρος τους. «Όλοι οι Μουσουλμάνοι, οι Άραβες, οι Μεσανατολίτες, οι Παλαιστίνιοι είναι τρομοκράτες». Τα βίντεό τους που έδειχναν live την κατάσταση που επικρατούσε στη Γάζα κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών, μεταδίδοντας πληροφορίες για ακραίους αριθμούς θανάτων και τραυματισμών, τη στιγμή που δυτικά μέσα και κυβερνήσεις τους αποκαλούσαν «τρομοκράτες», φανέρωσαν την αγανάκτηση και την απελπισία τους. Τότε ήταν που εξαγριώθηκαν και άνθρωποι από άλλες χώρες σπάζοντας έτσι τον φαύλο κύκλο της «post 9/11» ισλαμοφοβικής και αντιαραβικής προπαγάνδας.

Επόμενο βήμα όσων ήδη γνώριζαν ήταν να διαπαιδαγωγήσουν εκείνους που δεν γνώριζαν ιστορικά, γεωγραφικά, πολιτικά και πολιτισμικά σχετικά με το Παλαιστινιακό ζήτημα. Οι νέες γενιές των Ελλήνων έμαθαν από την αρχή, σωστά και σφαιρικά, την ιστορία της Παλαιστίνης (ή τουλάχιστον πήραν αφορμές και πηγές για να ψάξουν ακόμα περισσότερο) και οι παλαιότερες γενιές κάλυψαν τα κενά που είχαν ή διόρθωσαν όλα τα κακώς κείμενα που κατά το παρελθόν τους είχαν μεταδοθεί ως αλήθεια. Όλα αυτά μέσα από τα χιλιάδες βίντεο που δημοσίευσαν άνθρωποι ανά τον κόσμο που είχαν τις γνώσεις και θεώρησαν χρέος τους να τις μεταλαμπαδεύσουν και στους υπόλοιπους.

Πολύ γρήγορα μετά από αυτό ακολούθησε και η ενσωμάτωση του γεγονότος στη φύση του μέσου. Το τραγούδι «Dammi Falasteeni» έγινε μέσα σε λίγες ώρες viral και μέχρι σήμερα μετρά εκατομμύρια βίντεο που το χρησιμοποιούν ως ήχο, με τόσους ανθρώπους να δηλώνουν πως μπορεί το αίμα τους να μην είναι Παλαιστινιακό, αλλά αυτό δεν αποτελεί προϋπόθεση για να υποστηρίξει κανείς το σωστό και το δίκαιο. 

Στο ίδιο μήκος κύματος, το hashtag με το emoji καρπούζι δεν σταματά να αποκτά δημοσιότητα, διαδίδοντας έτσι και το καρπούζι ως ένα σύμβολο αντίστασης που έχει σημαδέψει τον παλαιστινιακό λαό, ενώ η δημιουργία όλο και περισσότερων φίλτρων των οποίων τα έσοδα από τις χρήσεις διατίθενται για την υποστήριξη της Παλαιστίνης δεν έχει τελειωμό.

Τί θα μπορούσε να ακολουθήσει μετά από αυτό; Κάτι για να αντισταθεί ο απλός λαός απέναντι στην εθνοκάθαρση και την επερχόμενη γενοκτονία των Παλαιστινίων. Έτσι, ο πανίσχυρος και πανέξυπνος αλγόριθμος του TikTok μετέδωσε πιο γρήγορα από ποτέ πληροφορίες για πορείες υπέρ της Παλαιστίνης σε όλο τον κόσμο, κάνοντας τους δρόμους παγκοσμίως να κατακλύζονται από άπειρο κόσμο που συμμετείχε στις διαδηλώσεις. Κι επειδή ποτέ δεν αρκεί μια πορεία για να ακουστεί η φωνή του απλού πολίτη, ως καταναλωτές και αγοραστικό κοινό έχουμε μεγάλη δύναμη. Επομένως, μέσω TikTok διαδόθηκε με ακραία γρήγορους ρυθμούς το κίνημα μποϊκοτάζ κατά των εταιρειών που υποστηρίζουν την κυβέρνηση και τον στρατό του Ισραήλ, αποδίδοντας μάλιστα και καρπούς.

Παράλληλα, ενώ όλα αυτά έγιναν το πρώτο θέμα στα For You pages των χρηστών κι ενώ τα ελληνικά δελτία ειδήσεων μιλούσαν για όλα επιφανειακά και πολλές φορές με αδικαιολόγητη καθυστέρηση, στο TikTok μεταδίδονταν ειδήσεις για γεγονότα εντός και εκτός εμπόλεμης ζώνης που σχετίζονταν με την Παλαιστίνη, τις οποίες αν κάποιος πολίτης είχε βασιστεί στην ελληνική τηλεόραση για να λάβει την πλήρη ενημέρωσή του, δεν υπήρχε περίπτωση να τις μάθει ποτέ. Όπως είναι λογικό και σωστό, σε αυτή την περίπτωση προκύπτουν ζητήματα fact-checking και δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αλλά στην περίπτωση αυτή το TikTok απέδειξε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν και οι φορές που η δημοσιογραφία των πολιτών μπορεί να κάνει πολύ καλύτερα τη δουλειά ακόμα και των μεγαλύτερων ειδησεογραφικών μέσων, ιδίως και πρωτίστως όταν πολλά από αυτά δεν τηρούν τη δεοντολογία τους.

Αυτό στο οποίο όμως συνέβαλε το TikTok περισσότερο από όλα ήταν η ένωση μεταξύ των λαών. Έχει αποδειχθεί πλέον όλο αυτό το διάστημα που η παγκόσμια κοινότητα παλεύει για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης, πως οι λαοί μεταξύ τους έχουν ανάγκη την ένωση και την αλληλεγγύη και αυτό είναι κάτι που το TikTok συνεχίζει και μας το προσφέρει απλόχερα, φέρνοντας κοντά ανθρώπους από διαφορετικά μήκη και πλάτη της γης για έναν σκοπό: Τη διάδοση της αλήθειας που θα σώσει εκατομμύρια ανθρώπους και θα λυτρώσει τις ψυχές άλλων τόσων που χάθηκαν άδικα λόγω της έλλειψής της.