Πασιφανές (απ’ όποια ιδεολογικής γωνιά και να το δεις): ο ανταγωνισμός δουλεύει άλλες φορές καλύτερα κι άλλες χειρότερα. Αλλού λειτουργεί περισσότερο κι αλλού λιγότερο. Κι ύστερα έρχετ’ η Ελλάδα. Κι εδώ δεν λειτουργεί καθόλου.

Ύποπτο;

Φυσικά! Και παίρνω αφορμή απ’ την επικαιρότητα των ημερών: Χαράτσι 0,50€ το μήνα ανά λογαριασμό μελετούν οι τράπεζες για να διατηρείς το δικαίωμα να ‘χεις κάρτες και να κάνεις πληρωμές. Μπορούν; Μπορούν. Έχει λογική αυτή η κίνηση; Έχει. Να ξεφορτωθούν ανενεργούς λογαριασμούς, να γίνουν δελεαστικά τα νέα συνδρομητικά πακέτα, τελικά ν’ αυξήσουν τα έσοδά τους. Πού είναι λοιπόν το ύποπτο; Το ύποπτο είναι στον αριθμό. Μελετούν.

Μέχρι στιγμής, σύσσωμο το ρεπορτάζ μιλάει για κοινή πολιτική που σχεδιάζεται, χωριστά μεν, απ’ όλες τις συστημικές τράπεζες (μεγαλύτερες και μικρότερες), με κοινή δε τιμή τα 50 λεπτά. Υποθέτω ως πάτωμα με σκεπτικό αύξησης, όμως ακόμα κι έτσι, κάτι τέτοιο παραμένει ανταγωνιστικά παράλογο. Διότι, αν η τράπεζα Β (μια που το Α είναι κατοχυρωμένο) αποφασίσει να βάλει χαράτσι στα 50, η τράπεζα Γ έχει κίνητρο να ρίξει χαμηλότερα το ποσό για να κερδίσει πελάτες. Κι η (μικρότερη) τράπεζα Δ να μην το υιοθετήσει καθόλου, για να κλέψει περισσότερους πελάτες και να γίνει μεγάλη. Έτσι κι αλλιώς, δεν θέλει τρομερές οικονομικές γνώσεις για να σκεφτεί κανείς τα πολλαπλάσια κέρδη που θα ‘χει η Δ απ’ τις υπόλοιπες χρεώσεις σε περισσότερους πελάτες, σε σχέση μ’ αυτά που θα της προσφέρουν τα 50 λεπτά των λιγότερων πελατών του σήμερα.

Είναι βασική οικονομία πρώτου έτους: Μια σκέψη ενιαίας χρέωσης, οριζόντια, απ’ όλες τις επιχειρήσεις ενός κλάδου, χωρίς αυτή η χρέωση να προκύπτει από κρατική απόφαση, θυμίζει έντονα… μυστική συμφωνία! Και προφανώς, ούτε στοιχεία έχω, ούτε και μπορώ να υποστηρίξω ότι η εξάπλωση τραπεζικής κάρτας συμβαδίζει καλά και ντε με τη δημιουργία τραπεζικών καρτέλ, ωστόσο αυτή η ξαφνική συμφωνία μεταξύ ανταγωνιστών παραμένει παράδοξη. Κι είναι φαινόμενο που, στην ελληνική αγορά (προϊόντων, υπηρεσιών και χρήματος) εμφανίζεται πολύ συχνότερα απ’ όσο η έννοια του τυχαίου μπορεί να δικαιολογήσει.

Προφανώς βέβαια, η θέση μου (και) εδώ είναι η γνωστή: κρατική ευθύνη. Κι αν στην περίπτωση προϊόντων του Σούπερ Μάρκετ η κρατική ευθύνη για την αισχροκέρδια και τις συμφωνίες είναι επί ένα, στην περίπτωση των τραπεζικών ιδρυμάτων είναι επί εκατό. Η αγορά που η κυβέρνηση (σωστά ίσως) τής επιβάλλει το μηχανάκι του POS και το σύστημα Iris για επιχειρήσεις, μένει παντελώς απροστάτευτη απ’ τις παράλογες χρεώσεις των υπηρεσιών αυτών (συχνά μεγαλύτερες από κείνες των ισχυρών κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Η οικονομία που στερείται κρατικής τραπεζικής επιλογής, βλέπει συντονισμένα τη μετατροπή των ιδιωτικών λογαριασμών σε επιχειρηματικούς - λες κι ο κάθε πολίτης (που ξαφνικά χρεώνεται απλώς για ν’ απολαμβάνει βασικές τραπεζικές υπηρεσίες) θ’ αποκτήσει ξαφνικά τη δυνατότητα να κόβει τιμολόγιο. Η μόνη άμυνα που προβλέπει ο καπιταλισμός για τον καταναλωτή, ο πόλεμος τιμών και προσφορών, μοιάζει να βρίσκεται σε ξαφνική εκεχειρία. Και το κράτος αρνείται πεισματικά ν’ αναλάβει τις ευθύνες που εκ των πραγμάτων έχει.

Τελικά; Τελικά θα πληρώσεις 0,50€ το μήνα για κάθε σου λογαριασμό, κι αν θες, θα πεις κι ένα τραγούδι. Όμως κάποια στιγμή η κουβέντα πρέπει ν’ ανοίξει. Και να μην είναι η σαχλή συζήτηση περί καλών και κακών τραπεζών, αλλά μια προσπάθεια γι’ απάντηση στο ουσιαστικό ερώτημα: Τι τραπεζικό σύστημα θέλουμε; Αλλιώς, θα ‘ρθει μια μέρα που οι ριψοκίνδυνες ιδέες του Γιάνη Βαρουφάκη δεν θ’ ακούγονται πια τόσο ριψοκίνδυνες. Όχι επειδή ο ίδιος ο Γιάνης θα ‘χει ωριμάσει (αλίμονο, δεν νομίζω πως υπάρχει πια τέτοιο ενδεχόμενο) αλλά επειδή ο μέσος Έλληνας δεν θα ‘χει πια σχεδόν τίποτα να ρισκάρει.