Εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον. Μπορεί να τιμωρήθηκαν μονάχα έξι απ’ τους είκοσι έναν που κατηγορήθηκαν, μα τιμωρήθηκαν παραδειγματικά. Διαβάζω: 111 έτη φυλάκισης για τέσσερις επιχειρησιακούς, 15 έτη για τον πέμπτο, 3 έτη για τον πολίτη που άναψε τη φωτιά. Η σπάθη της θέμιδας έκανε αυτό που, μεταφορικά προφανώς, αναζητά εδώ και χρόνια το περί δικαίου αίσθημα. Πήρε κεφάλια.

“Επιτέλους δικαιοσύνη” θα έλεγε κάποιος.

Όμως αυτός ο κάποιος θα ‘χε πέσει απλώς θύμα της πρώτης όψεως…

Είναι συχνό μοτίβο σε ταινίες απάτης: το θύμα νομίζει ότι κέρδισε, φεύγει χαρούμενο (ή δικαιωμένο), όμως τη στιγμή που μένουν μόνοι τους οι χαμένοι, οι νεκροί, οι απατεώνες πρωταγωνιστές, σηκώνονται, τινάζονται, γελάν κι αποκαλύπτουν το κόλπο στο θεατή. Κάπως έτσι πήγε το πράγμα και στη δίκη για το Μάτι:

Σαν καλή, “κακή” κομπίνα!

Τα νούμερα της φυλάκισης που φαίνονται βαριά κι ασήκωτα στα μάτια του κόσμου, υπάρχουν μόνο προς χάριν του σόου: για τα μάτια του κόσμου! Έπειτα, μια μικρή λεπτομέρεια κάνει την εμφάνισή της: εκτιτέα ποινή, μόλις 5 έτη. Όμως ας είναι κι έτσι, 5 χρόνια χωρίς ελευθερία είναι κάτι. Κάτι λίγο. Κάτι μικρό. Μα κάτι. Φευ, τελικά κάτι θνησιγενές. Είπαμε, κόλπο…

Τα 5 χρόνια είναι 1.825 μέρες. Κι η κάθε μέρα κοστίζει 10€. Αυτή η ποινή επιβλήθηκε στους ενόχους όταν η Θεία Δίκη σήκωσ’ επιτέλους το πέπλο της απάτης. Για μιαν ανευθυνότητα που κόστισε τη ζωή σε τριψήφιο αριθμό ανθρώπων, η ποινή θα ‘ναι το οικονομικό ισοδύναμο μιας μερίδας φαγητού για κάθε μέρα φυλάκισης. Θα ‘ναι το κόστος 5 φρέντο εσπρέσσο, ή 2,5 κυριακάτικων εφημερίδων, ή 7 εισιτηρίων λεωφορείου για κάθε 24 ώρες ελεύθερης "τιμωρίας". Είν’ εξοργιστικό; Είναι! Κι ακόμα περισσότερο.

…είναι πιθανώς ενδεικτικό!

Σύμφωνοι, το Μάτι δεν ήταν Τέμπη. Δεν ήταν μονάχα προϊόν ανθρώπινων επιλογών, ανθρώπινων παρεμβάσεων, ανθρώπινης κοροϊδίας κι αδιαφορίας. Στο Μάτι υπήρχε φυσικό φαινόμενο. Μα υπήρχε και ανθρώπινη ανικανότητα. Και απουσία σχεδίου. Και ανίκανοι καριερίστες που κάθισαν σε μια καρέκλα κι αυτό κόστισε ζωές.

Όταν λοιπόν οι άνθρωποι αυτοί (ονομαστικά τιμωρημένοι με ισόβια στέρηση ελευθερίας) στην πραγματικότητα καλούνται να πληρώσουν απλώς το κόστος ενός μικρού αυτοκινήτου, ποιος μπορεί να εγγυηθεί πως δεν θα τη γλυτώσουν κι οι αντίστοιχοι των Τεμπών με λίγους φρέντο εσπρέσσο παραπάνω; Ή ίσως με το κόστος ενός τραίνου αντί ενός αυτοκινήτου;

Είναι οπωσδήποτε λάθος να προσπαθούμε διάφοροι δημοσιογράφοι, δημοσιολόγοι, σχολιαστές κι αναλυτές (συχνά αυτόκλητοι) να κρίνουμε τη δικαιοσύνη σε κατάσταση οργής και με όρους ριάλιτι. Το αν είναι κανείς ένοχος, πρέπει ν’ αποδεικνύεται. Το πόσο ένοχος είναι, πρέπει επίσης να ορίζεται πατώντας σε μια νομική λογική. Όμως το ίδιο το σύνταγμα επιφορτίζει, όχι απλώς τα ΜΜΕ αλλά και τον απλό πολίτη με τον έλεγχο της δικαστικής εξουσίας.

Ειλικρινά λοιπόν, ας το κάνουμε κέρματα: το αν κάποιοι αποδείχτηκαν ή θ’ αποδειχτούν ένοχοι, είναι ζήτημα δικαστή κι ενόρκων. Το αν κάποιοι θα τιμωρηθούν με τούτη την ποινή ή με κείνη, είναι ζήτημα νόμου και καταδίκης. Αλλά το αν μια ποινή ισοβίων έγινε, γίνεται, θα ξαναγίνει ημερήσιο χαρτζιλίκι, αυτό πια δεν χωράει νομικό σχολιασμό. Είναι καθαρή κοροϊδία. Το ότι σε κοροϊδεύει δικαστής κρυμμένος πίσω από δικαστικό βάθρο, αυτό δεν κάνει τα πράγματα καλύτερα. Μάλλον τα κάνει χειρότερα.

Η ερώτηση του πολιτικού συστήματος, κάθε φορά, σε κάθε περίπτωση (όταν η απόφαση το εξυπηρετεί) είναι αν έχουμ' εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη. Έχουμε; Ή μάλλον, (επιστρέφοντας την ερώτηση πίσω στις τρεις θεσμικές εξουσίες της δημοκρατίας): Πρέπει να έχουμε;

Σε μια έξαρση οργισμένης ειρωνείας, η Ζωή Κωνσταντοπούλου είπε στην έδρα: "Καλά που δεν τους δίνετε και παράσημο". Βέβαια, άμα τα βάλεις στη ζυγαριά, μάλλον η ελευθερία του δεκάευρου είναι κατά πολύ βαρύτερη από 'να ψόφιο παράσημο στο πέτο. Ελεύθεροι φυλακισμένοι.

Και τα Τέμπη έρχονται...