Η ταινία της εβδομάδας - Δεν υπάρχει κακό (2020)

Για τα καλά μπήκε λοιπόν η κινηματογραφική σεζόν -ας ελπίσουμε να συνεχίσει απρόσκοπτα- και κάθε βδομάδα ο πήχης ανεβαίνει.

Η ταινία της εβδομάδας - Δεν υπάρχει κακό (2020)
ΠΡΟΒΟΛΗ

Την Πέμπτη βγαίνουν στις αίθουσες οκτώ νέες ταινίες, με πολλές προτάσεις για την επιλογή της βραδινής εξόδου.

Ανάμεσα τους, το Μινιμάτα κι ένας πολύ διαφορετικός Τζόνι Ντεπ, το "χειροποίητα" μεσογειακό Μόνη με τα όνειρα της του Σικελού Πάολο Λικάτα -που θα παρευρίσκεται Σάββατο και την Κυριακή στο Cine Όνειρο και το STUDIO New Star Art Cinema αντίστοιχα για να απαντήσει σε ερωτήσεις του κοινού- το Κβο Βάντις Άιντα με θέμα τη σφαγή της Σεμπρένιτσα το 1995, με πολλά διεθνή βραβεία και υποψηφιότητα για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, το υποβλητικό Ανάμνηση του ιδιαίτερου Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουλ, πρώτη διεθνή του παραγωγή, γυρισμένο στην Κολομβία με πρωταγωνίστρια της Τίλντα Σουίντον (που μας έρχεται με το βραβείο της Επιτροπής στο τελευταία φεστιβάλ των Καννών) και το γαλλικό Gagarine από το περσινό φεστιβάλ των Καννών που δεν έγινε ποτέ.

Η επιλογή γι αυτή την εβδομάδα είναι, sans voir, το Δεν υπάρχει κακό, του Μοχαμάντ Ρασούλοφ.

Για την ιστορία:
Κάποιοι λίγοι είχαμε την τύχη να το δούμε πέρυσι στις Νύχτες Πρεμιέρας. Είχε κερδίσει την Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και ετοιμαζόταν να βγει στο ΑΣΤΥ από την Ama Films, που είχε φέρει και την προηγούμενη ταινία του Ρασούλοφ. Ο COVID όμως είχε άλλα σχέδια και η ταινία έμεινε "στο συρτάρι" ένα χρόνο.

Παρότι οι ταινίες είχαν κερδίσει διακρίσεις σε διεθνή Φεστιβάλ –η τελευταία του, Ένας Ακέραιος Άνθρωπος, είχε κερδίσει το Μεγάλο Βραβείο στο τμήμα "Ένα Κάποιο Βλέμμα" στο φεστιβάλ των Καννών το 2017- ο Ρασούλοφ καταδικάστηκε το 2019 σε απαγόρευση εξόδου από το Ιράν, συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις, φυσικά, οποιαδήποτε κινηματογραφική δραστηριότητα και ένα χρόνο φυλακή. Λόγω της  αδυναμίας της κυβέρνησης να διαχειριστεί την πανδημία στις φυλακές η ποινή του ανεστάλη κι έτσι γύρισε αυτή την ταινία με ελάχιστα μέσα, σε καθεστώς ημι-παρανομίας.

Τον Μάρτιο του 2020, ένα μήνα μετά τη βράβευση του στο Βερολίνο όπου δεν μπορεί να παρευρεθεί και το βραβείο παραλαμβάνει η κόρη του, καταδικάζεται πάλι σε ένα χρόνο φυλάκιση με την κατηγορία ότι τρεις ταινίες του «κάνουν πολιτική προπαγάνδα ενάντια στο καθεστώς». Ασκεί έφεση και περιμένει, COVID θέλοντος.

Για την ταινία:

Ένας άντρας βγαίνει από το κτίριο όπου εργάζεται. Μπαίνει στο αυτοκίνητο του και σταματάει πιο πέρα για να πάρει τη γυναίκα του από τη δουλειά της. Στο δρόμο σταματάνε για να πεταχτεί η γυναίκα του να πάρει τον μισθό του. Συζητάνε για τα οικονομικά τους και η γυναίκα του γκρινιάζει. Έπειτα περνούν από το σχολείο για να πάρουν την κόρη τους. Με το που μπαίνει μέσα αρχίζει κι αυτή να γκρινιάζει.
Το απόγευμα πηγαίνουν στο σπίτι της γριάς ανάπηρης μάνας του, το καθαρίζουν και την περιποιούνται. Μετά ο άντρας φεύγει για δουλειά. Ξεμένει ώρα να κοιτάει ένα φανάρι που αλλάζει από κόκκινο σε πράσινο και ξανά κόκκινο. Μπαίνει πάλι στο κτίριο που δουλεύει και βάζει νερό να βράσει για να ετοιμάσει ένα τσάι κι αρχίζεις ν αναρωτιέσαι που το πάει αυτός ο ακραιφνής ιρανικός νεορεαλισμός. Και ξαφνικά πατάει ένα κουμπί….και μένεις με το στόμα ανοιχτό. Μέχρι το τέλος της ταινίας.

Το Δεν Υπάρχει Κακό είναι μια συγκλονιστική ταινία που αποδεικνύει ότι, παρά τις όποιες τεχνικές ή άλλες αδυναμίες, όταν ο κινηματογράφος έχει να πει κάτι είναι μεγαλειώδης.

Κι ο Ρασούλοφ έχει να πει πολλά πράγματα για το καθεστώς της χώρας του, που τον καταδιώκει επειδή ακριβώς τα λέει, αλλά κυρίως για τους ανθρώπους γύρω του.

Γι’ αυτούς που υποτάσσονται, γι’αυτούς που αντιστέκονται με κάθε τρόπο. Γι’ αυτούς που βολεύονται, γι’ αυτούς που παίρνουν το ρίσκο να ξεβολευτούν ξέροντας ότι μπορεί να χάσουν τα πάντα. Για τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα τους. Γι’ αυτούς τέλος για τους οποίους δεν υπάρχει κακό γιατί το κακό έχει γίνει κομμάτι της καθημερινότητας τους και το έχουν συνηθίσει. Στις τέσσερεις ιστορίες της ταινίας θα τους βρούμε όλους.

Ο Ρασούλοφ αποδεικνύει τη σκηνοθετική του δεινότητα υιοθετώντας διαφορετική δραματουργική προσέγγιση για την κάθε μια:

Από το γειωμένο στην καθημερινότητα χρονικό της πρώτης στο σασπένς και την αγωνιώδη καταδίωξη της δεύτερης, κι από την κοινωνικό στο οικογενειακό δράμα, βλέπει το θέμα του κάθε φορά από διαφορετικό πρίσμα.

Η ταινία έχει όλα τα χαρίσματα που έχει κληροδοτήσει η μεγάλη ιρανική σχολή: οι πρωταγωνιστές είναι γήινοι, οι διάλογοι ρέουν, οι σκηνές έχουν αμεσότητα, ο περιβάλλον χώρος συνδιαλέγεται με τους ήρωες.

Σιγά -σιγά ξεδιπλώνεται το νήμα που ενώνει τα τέσσερα διαφορετικά επεισόδια. Μέσα από σεναριακές ανατροπές αναδεικνύονται οι διαφορετικές διαστάσεις του θέματος, το πως δηλαδή η θανατική καταδίκη και οι μαζικές εκτελέσεις που συμβαίνουν σχεδόν κάθε μέρα στο Ιράν επιδρούν στη ζωή και των ψυχισμό των ανθρώπων, αλλά και στην κοινωνία συνολικά.

Σε πολλούς ξένους με την πραγματικότητα της χώρας, όπως εγώ, η πρώτη ιστορία έμοιαζε με άσκηση των νεύρων του θεατή, με μια δοκιμασία πριν αρχίσουν να ρέουν στην οθόνη οι τρεις επόμενες.

«Εκεί βρίσκεται όμως το πιο σημαντικό στοιχείο της ταινίας», μου είπε ένας Ιρανός κινηματογραφιστής. «Στον μέσο Ιρανό που έχει πλήρως αποδεχτεί πως στο να εκτελείς ανθρώπους δεν υπάρχει κακό».

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ