Το 62ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο θα διεξαχθεί από τις 4 έως τις 14 Νοεμβρίου, παραμένει πιστό στην αποστολή του να παρουσιάσει τον πολύτιμο βαλκανικό κινηματογράφο στο διεθνές κοινό.

Αυτή τη φορά είναι η σειρά για ένα μοναδικό αφιέρωμα –το πρώτο που γίνεται διεθνώς- στη "Σιδηρά Κυρία" του βουλγαρικού κινηματογράφου Μπίνκα Ζελιάζκοβα (το επώνυμό της προέρχεται από τη βουλγαρική λέξη  "σίδερο"). Είναι η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτης της χώρας, της οποίας  το αντισυμβατικό έργο χαρακτηρίζεται από το  ιδιαίτερο ύφος της και τη γενναιότητά της να αμφισβητήσει την τότε κυρίαρχη ιδεολογία.

Το φεστιβάλ θα παρουσιάσει τις πρώτες έξι από τις επτά ταινίες μυθοπλασίας, συν δύο ντοκιμαντέρ. Ταινίες γυρισμένες μεταξύ 1957 και 1988, που "συνομιλούν" κινηματογραφικά με τον ιταλικό νεορεαλισμό και το γαλλικό Νέο Κύμα και χαρακτηρίζονται από την ώριμη κινηματογραφική τους γλώσσα και το ελεύθερο πνεύμα τους, παραμένουν άγνωστες εκτός των κινηματογραφικών κύκλων. Απορεί ο Mark Cousins ​​στη σειρά ντοκιμαντέρ Women Make Film «Γιατί το όνομα της Μπίνκα Ζελιάζκοβα δεν είναι γνωστό σε όλους τους λάτρεις του κινηματογράφου;»

Γεννημένη το 1923, η Ζελιάζκοβα ήταν αριστερή από έφηβη, αλλά μετά την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία το 1944 απογοητεύτηκε. Το ντεμπούτο της, Life Flows Quietly By… (1957), που έγραψε ο σύζυγός της Hristo Ganev, πρώην παρτιζάνος και σεναριογράφος στις περισσότερες ταινίες της, είναι από τα πρώτα κινηματογραφικά έργα που γυρίστηκαν στην Ανατολική Ευρώπη με θέμα την ασυμφωνία μεταξύ διακυβέρνησης και κομμουνιστικών ιδεών και πως οι ιδέες ευτελίζονται μέσα στην καθημερινότητα. Καθώς απεικόνιζε την αγριότητα ορισμένων ηρώων της Βουλγαρικής αντίστασης κατά της ναζιστικής κατοχής όταν αυτοί απέκτησαν θέσεις εξουσίας στη μεταπολεμική κομμουνιστική Βουλγαρία, η ταινία απαγορεύτηκε και προβλήθηκε τελικά περισσότερες από τρεις δεκαετίες αργότερα, το 1988. Στη δεύτερη ταινία της, Όταν Ήμασταν Νέοι (1961), για τον αγώνα των Βούλγαρων ανταρτών ενάντια στους Ναζί κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, απονεμήθηκε το Χρυσό Βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας

Ακολούθησε η σουρεαλιστική και στιλάτη κοινωνική σάτιρα The Tied Up Balloon (1967, βασισμένο σε ένα έργο του Γιορντάν Ράντιτσκοφ από το θέατρο του Παραλόγου) που τώρα θεωρείται αριστούργημα του βαλκανικού κινηματογράφου, αλλά εκείνη την εποχή αποσύρθηκε από τα θέατρα λόγω της ασυνήθιστης απεικόνισης της αγροτικής ζωής και των μηνυμάτων του που έρχονταν σε αντίθεση με την αισθητική του κοινωνικού ρεαλισμού.

Στη δεκαετία του 1970, το έργο της Ζελιάζκοβα απέκτησε ευρύτερη διεθνή αναγνώριση. Το Η τελευταία Λέξη (1973), που επιλέχθηκε για το Επίσημο Διαγωνιστικών στο Φεστιβάλ των  Καννών, αφηγείται τις ιστορίες έξι γυναικών πολιτικών κρατουμένων που περιμένουν να οδηγηθούν σε θανατική ποινή και αμφισβητεί το νόημα της επιβίωσης και το τίμημα του συμβιβασμού - θέμα που διαπερνά ολόκληρη τη φιλμογραφία της. Το κομψά κινηματογραφημένο υπαρξιακό ερωτικό τρίγωνο στην Πισίνα (1977), στην οποία απονεμήθηκε με το Αργυρό Βραβείο στη Μόσχα, και το αλληγορικό ηθικό παραμύθι The Big Night Bathe (1980), που προβλήθηκε στο διαγνωστικό τμήμα "Ένα Κάποιο Βλέμμα" στις Κάννες, επιβεβαιώνουν περαιτέρω τη θέση της Ζελιάζκοβα μεταξύ των πιο γνωστών δημιουργών του Ευρωπαϊκού κινηματογράφου της εποχής της.

Μαζί με τους παραπάνω τίτλους, η αναδρομή θα περιλαμβάνει επίσης τα ντοκιμαντέρ της Νανούρισμα (1981) και  Η Φωτεινή και Σκοτεινή Πλευρά των Πραγμάτων (1981), τα οποία εστιάζουν στα υπαρξιακά βάσανα των γυναικών και των νέων μητέρων σε μια γυναικεία φυλακή και οποία δεν είχαν προβληθεί πριν τη δεκαετία του 1990. Επίσης, στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ Μπίνκα: Να πούμε μια Ιστορία για την Σιωπή (2007), στο οποίο η  σκηνοθέτις Έλκα Νικόλοβα αναπαριστά τον άνισο και μακροχρόνιο αγώνα της Ζελιάζκοβα ενάντια στη λογοκρισία.

Το σινεμά της Ζελιάζκοβα παραμένει και σήμερα επίκαιρο καθώς, πέρα ​​από την πολιτική του σημασία σε μια συγκεκριμένη περίοδο, μας ξαφνιάζει πάντα ο αντικομφορμισμός της τόσο στην κινηματογραφική φόρμα όσο και στο περιεχόμενο.