Εξουσία του Σκύλου – Τζέην Κάμπιον, 2021

Σκηνοθέτης με ιδιαίτερη πορεία στον κινηματογράφο, η μέχρι πρότινος μοναδική γυναίκα σκηνοθέτης που είχε κερδίσει Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες φεύγει από τη Βενετία με τον Αργυρό Φοίνικα για την τελευταία της ταινία, ένα ακόμα αριστουργηματικό γουέστερν του 21^ου αιώνα.

Τα γουέστερν, ως κινηματογραφική φόρμα, είναι η χαρά του διευθυντή φωτογραφίας. Απέραντες εκτάσεις και ατέλειωτοι ορίζοντες, τα χρώματα του δειλινού στον ουρανό να παίζουν με τις σκιές πάνω στις πλαγιές των βουνών. Μακριά από τις χιλιοφωτογραφημένες Δυτικές Πολιτείες των πρώτων ταινιών του είδους, η Κάμπιον, όπως και άλλοι σκηνοθέτες πριν από αυτήν (βλέπε τον Οντριάρντ με τους Αδελφούς Σίστερς ) επιχειρεί μια "χωρική μετατόπιση": Κινηματογραφεί μια ιστορία που εκτυλίσσεται στην Μοντάνα στην πατρίδα της, τη Νέα Ζηλανδία και εκμεταλλεύεται, όπως και στα Μαθήματα Πιάνου, την δραματικότητα του  τοπίου για να δώσει "όγκο" στην αφήγηση της.

Τα πρώτα γουέστερν εδραίωσαν τη φήμη τους στα στερεοτυπικά πρότυπα που προέβαλαν. Τα γουέστερν των τελευταίων δεκαετιών πάλι επικεντρώνονται στην ανάδειξη συμπεριφορών και τη σύγκρουση χαρακτήρων. Η κατά μέτωπο επίθεση της αρρενωπότητας του Φιλ στην λεπτεπίλεπτη Ρόουζ θα μπορούσε να είχε συμβεί και κάπου αλλού και η ταινία να ταγκαριζόταν ως κοινωνικό δράμα. Έλα όμως που η ίδια η φύση του γουέστερν σμιλεύει και αναδεικνύει αυτή την αρρενωπότητα μέσα από τις αντρικές κοινότητες που σχηματίζονται και τη σκληρή τους ζωή δίπλα στη φύση.

Ο Φιλ είναι ένας σκληροτράχηλος καουμπόης. Παρότι αυτός και ο αδελφός του, Τζορτζ, είναι ιδιοκτήτες ενός πλούσιου ράντζου με βοοειδή, ο Φιλ επιμένει στην άγρια ζωή, την απλησιά και τους απότομους τρόπους. Προτιμάει να περνάει το χρόνο του με τους καουμπόηδες του, ξέρει πως να ευνουχίζει τον ταύρο με δυο κινήσεις και πως να γδέρνει τα ζώα και να φτιάχνει λάσο, κι αυτή τη γνώση εκτιμάει πολύ περισσότερο από τις ακαδημαϊκές του σπουδές. Τα δυο αδέρφια θα συναντήσουν τη Ρόουζ στο μικρό εστιατόριο που έχει η τελευταία και δουλεύει μαζί με τον έφηβο γιο της Πήτερ. Ο νεαρός Πήτερ είναι το αντίθετο του Φιλ. Λεπτοκαμωμένος και ονειροπόλος, φτιάχνει λουλούδια από χαρτί για να διακοσμήσει η μητέρα του τα τραπέζια. Και φυσικά πέφτει θύμα bullying από τον Φιλ και τους σκληροτράχηλους καουμπόηδες του.

Ο Τζορτζ βλέπει στη νεαρή χήρα τον άνθρωπο με τον οποίο θα μοιραστεί τη ζωή του. Την παντρεύεται θέλοντας να βάλει ένα τέλος στην εργένικη ζωή του στα βοσκοτόπια. Όταν όμως τη φέρνει στο ράντζο, ο Φιλ, που αισθάνεται πως ο αδελφός του τον έχει προδώσει,  θα κάνει ότι περνάει από το χέρι του για να της κάνει τη ζωή κάθε μέρα πιο δύσκολη. Η Ρόουζ αισθάνεται συνέχεια υπό παρακολούθηση, καταρρέει ψυχολογικά και αρχίζει να πίνει κρυφά. Η κατάσταση της χειροτερεύει όταν ανακαλύπτει πως ο Πήτερ, φοιτητής ιατρικής πια που επισκέπτεται το ράντζο για τις καλοκαιρινές του διακοπές, γίνεται φίλος με τον Φιλ και κάνουν μαζί εξορμήσεις στο βουνό.

Αν και λέξη "βραδυφλεγές" έχει χρησιμοποιηθεί σε βαθμό κατάχρησης για να περιγράψει ταινίες που δεν εντάσσονται στους χολιγουντιανούς κινηματογραφικούς χρόνους, ταιριάζει γάντι για να περιγράψει το δράμα χαρακτήρων που στήνει η Κάμπιον. Με φόντο τις ώχρες μιας άγονης γης, η σκηνοθέτης σμιλεύει με απαράμιλλη τέχνη τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος αναδεικνύοντας τη βασική σύγκρουση ανάμεσα στην – τοξική θα μπορούσε να πει κανείς σήμερα -  αρρενωπότητα και τη γυναικεία φύση, μια σύγκρουση η οποία περιλαμβάνει όλα τα δομικά δίπολα της ανθρωπολογίας που σπούδασε νέα η Κάμπιον: άντρας/γυναίκα, έξω/μέσα, φύση/σπίτι, μοναξιά/οικογένεια, βρώμα/καθαριότητα κ.λπ. Η βία του αρσενικού που σπάει εύκολα τις αντιστάσεις του θηλυκού. Αν σε αυτό προσθέσουμε το κλασικό μοτίβο της γυναίκας που η αγκαλιά της "χωρίζει" τα δυο αδέρφια και την εύθραυστη, "γυναικεία" παρουσία του Πήτερ που τον κατατάσσει μαζί με τη μητέρα του, τα επίπεδα των αλληλοσυνδέσεων και των συγκρούσεων γίνονται περισσότερα και πιο σύνθετα. Κι αν βάλουμε για κερασάκι την υπόρρητη ομοφυλοφιλία που συχνά φοράει τον μανδύα του άκρατου machismo, τότε καταλήγουμε σε ένα δράμα λεπτών τόνων και αποχρώσεων που μόνο μια σκηνοθέτης – μαέστρος σαν την Κάμπιον μπορεί να φέρει σε περας χωρίς να ξεφύγει σε μελοδραματισμούς.

Η κινηματογραφική της γραφή είναι φόρος τιμής στους μεγάλους του είδους, με τις "καδραρισμένες" σκηνές να θυμίζουν τον Φορντ στις μεγάλες στιγμές της Αιχμάλωτης της Ερήμου. Ξέρει πολύ καλά πως να βγάζει από τους ηθοποιούς της τον καλύτερο εαυτό τους. Απέσπασε δυο αξιομνημόνευτες ερμηνείες: η Κίρστεν Ντίνστ  έχει φορέσει το κοστούμι της ταλαιπωρημένης χήρας με τις απαραίτητες δόσεις κακομοιριάς και αυτολύπησης και της πηγαίνει χάρμα. Όσο για την άλλη άκρη του νήματος, o Μπένεντικτ Κάμπερμπαντς καταφέρνει να δώσει ένα ολοκληρωμένο χαρακτήρα, τον εμβληματικό σκληροτράχηλο άντρα που ζει μέσα στις αντιφάσεις του. Τα κοντινά πλάνα στα πρόσωπα των δυο πρωταγωνιστών  βοηθάν τα βλέμματα να πουν τη δικιά τους ιστορία, ενώ οι δύο ρόλοι που τους πλαισιώνουν συμμετρικά, ο Τζέσσε Πλήμονς ως Τζόρτζ (ο οποίος είναι και στην πραγματικότητα σύζυγος της Ντίνστ) και ο Κόντι Σμιτ-ΜακΦη, ο πιτσιρικάς του Άσε το Κακό να Μπει που μεγάλωσε, δένουν μαζί τους σε ένα αρμονικό σύνολο.

Πολλοί θα παραξενευτούν, έως και θα δυσαρεστηθούν, που αυτή η ταινία δεν έχει μια στιγμή κορύφωσης αντίστοιχη με εκείνη την εκπληκτική σκηνή ακρωτηριασμού στα Μαθήματα Πιάνου. Θα δυσαρεστηθούν επίσης που η "λύση" του δράματος δεν αποκαλύπτεται στον θεατή, καθώς πολλά παραμένουν στο σκοτάδι για να υποθέσουμε ή να μαντέψουμε. Αυτή όμως είμαι και η γοητεία της ταινίας: όλα αυτά που κρύβονται πίσω από αυτά που φαίνονται. Οι κινήσεις, οι ματιές, και όλα αυτά που δεν λέγονται.

Η ταινία είχε προσκληθεί για να συμμετάσχει εκτός συναγωνισμού στο φετινό φεστιβάλ των Καννών, το Netflix όμως προτίμησε να διαγωνιστεί στη Μόστρα της Βενετίας, όπου η Κάμπιον κέρδισε το βραβείο Σκηνοθεσίας.