Γράφοντας για το καινούριο βιβλίο του Αντώνη Μποσκοΐτη με τίτλο «Οι 10», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άπαρσις, επιστρέφω λίγο πίσω στην πρώτη παρουσίασή του, που έλαβε χώρα τον περασμένο Σεπτέμβρη στον Κήπο του Νομισματικού Μουσείου. Ξεχώρισα εκείνη την εκδήλωση πρώτον επειδή δεν ξέρω αν θα δω ξανά τη Μαίρη Χρονοπούλου και τη Γιώτα Γιάννα να κάθονται στα δέκα μέτρα απέναντί μου, καθώς και για το ότι ουδεμία στιγμή δεν θύμισε φιλολογική βραδιά. Τις αντιπαθώ λίγο αυτού του είδους τις παρουσιάσεις βιβλίων και τις πικρές εκδοχές τους, όπου όλοι υποκρίνονται τους λόγιους και αναλίσκονται εξυπνακίστικα σε γλωσσολογικές αναλύσεις, αυτές τις βραδιές που δεν κρατούν και πολύ εξαιτίας της αναπότρεπτης πλήξης.

Θυμάμαι, λοιπόν, πως όλοι οι παρευρισκόμενοι θέλησαν εκείνο το βράδυ να τιμήσουν τον Αντώνη Μποσκοΐτη ακριβώς επειδή πέρα από προσφιλής είναι κι ένας ακάματος επαγγελματίας στον οποίο αξίζουν τέτοιος σεβασμός. Γι’ αυτό και θεώρησα δεδομένη και τη δική μου παρουσία, καθώς, εκτός από το ότι είναι ο πρώτος άνθρωπος που πολύ γενναιόδωρα με σύστησε στον κόσμο της δημοσιογραφίας και σε ανθρώπους που εκτιμώ εδώ στην πρωτεύουσα, νομίζω πως στο είδος της συνέντευξης το να είσαι δίπλα του αποτελεί μαθητεία και σεμινάριο. Ικανός χειριστής της μαιευτικής του Σωκράτη, σκληρός μα ποτέ άτεγκτος, μεγαλόψυχος, αλλά όχι ελεήμων, με εστιασμένη προσοχή δίχως μονολιθική αφοσίωση.

Να σας μιλήσω ειδικότερα για το βιβλίο, όμως. Το βιβλίο «Οι 10», αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συνέχεια του πρώτου βιβλίου του Αντώνη Μποσκοΐτη που κυκλοφόρησε το 2018 με τίτλο «18 συνεντεύξεις, σαν μονόπρακτα». Στη συγκεκριμένη συλλογή, εκτός από συνεντεύξεις με θρύλους της τέχνης που ζουν ακόμα ανάμεσά μας, διαβάζει κανείς και συζητήσεις με ακριβούς καλλιτέχνες που έχουν εκδημήσει, όπως ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Τζίμης Πανούσης, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Γιατί όταν μία συνέντευξη δεν είναι η αιματηρή αναμέτρηση μεταξύ δημοσιογράφου και συνεντευξιαζόμενου με στόχο την πολυπόθητη «είδηση», θα είναι οπωσδήποτε μια πνευματική αναμέτρηση του προσώπου που παραχωρεί τη συνέντευξη με τον εσωτερικό του κόσμο. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη νέα αυτή κυκλοφορία.

Στους «10», λοιπόν, θα διαβάσει κανείς δέκα διαλεχτές συνεντεύξεις του Αντώνη από εξέχουσες, διακεκριμένες προσωπικότητες του ελληνικού κινηματογράφου που μέχρι και αυτή τη στιγμή βρίσκονται κοντά μας διανύοντας την 7^η και 8^η δεκαετία τους, με μοναδική εξαίρεση τον Κώστα Βουτσά. Συμβολικός και ο αριθμός 10 που, εκτός από να εξυπηρετεί την οικονομία του βιβλίου, υποδηλώνει κάπως και τη διαχρονικότητα αυτών των παλαίμαχων του σινεμά. Η επιλογή θέτει ως χρονικό άξονα την τελευταία δεκαετία, με τις συνεντεύξεις να έχουν φιλοξενηθεί στα διάφορα μέσα με τα οποία έχει συνεργαστεί ο δημοσιογράφος και τα οποία πάντοτε αναβάθμιζε με την ιδιοσυγκρασιακή, εικαστική παρουσία του, εκ περισσεύματος της δικής του αντοχής και δημιουργικότητας.

Το ύφος των διαλόγων είναι άκρως προφορικό, οικείο και εξομολογητικό. Από την πρώτη κιόλας ανάγνωση, που δεν διακρίνεται ούτε από τα χαρακτηριστικά μιας ελαφριάς περιδιάβασης, αλλά και ούτε απ’ αυτά ενός απαιτητικού κειμένου που απευθύνεται σε ορισμένο κοινό, ένα από τα πράγματα που παρατηρεί ο αναγνώστης είναι πως τα συνεντευξιαζόμενα άτομα μοιράζονται ένα κοινό στοιχείο: την άρνηση να συμβιβάσουν τα προσωπικά τους οράματα και την καλλιτεχνική τους ακεραιότητα, πράγμα που αναπόφευκτα τους οδηγεί στα βαθύτερα σημεία της καρδιάς και του νου.

Οι κοφτερές διαπροσωπικές δεξιότητες του Αντώνη Μποσκοΐτη συμβάλλουν στη δεινότητά του ως συνεντευξιαστή. Δηλωτικό αυτού είναι κάτι που αναφέρει μες στο βιβλίο η Δέσποινα Στυλιανοπούλου: «σου είπα πράγματα – και στην αυτοβιογραφία μου, που βγήκε, δεν υπάρχουν ούτε τα μισά απ’ αυτά».

Και ποιοι είναι άραγε πιο κατάλληλοι να ερωτηθούν πάνω σε ζητήματα όπως ο έρωτας, το θείο, τα πάθη της ζωής, το "ξεγύμνωμα" που επιφέρουν η φήμη και η επιτυχία από βετεράνους ηθοποιούς, όπως η Μαίρη Χρονοπούλου, η Ξένια Καλογεροπούλου, η Άννα Φόνσου, η πεντάμορφη Νόρα Βαλσάμη κ.ά.;

Κι όλα αυτά ορώνται μέσα από το κάδρο του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, μιας εποχής "χρυσής", ενδεδυμένης με λαμπερά χρώματα, με σουξέ, αλλά και με κόντρες, υγιείς και τοξικούς ανταγωνισμούς και παραλειπόμενα, που γίνονται γνωστά κάπως υπαινικτικά, με νοσταλγική διάθεση, καθώς και μια ματιά σχεδόν ηδονοβλεπτική. Όμοιοι και ανόμοιοι, φθαρτοί και αδιάτρητοι, οι άνθρωποι αυτοί έχουν υπάρξει στην «άλλη πλευρά», επομένως το να σου αφηγούνται τη μακρά διαδρομή τους μπορεί να αποβεί κάτι περισσότερο από διδακτικό.

Τέλος, έχοντας αναφερθεί στο σινεμά, αξίζει να σημειωθεί πως οι αρχικές σπουδές του Αντώνη Μποσκοΐτη είναι ο κινηματογράφος και η σκηνοθεσία.

Δεν μπορώ να γνωρίζω με βεβαιότητα τι σημαίνει να είσαι σκηνοθέτης, ωστόσο θα έλεγα πως ένας καλός σκηνοθέτης οφείλει να έχει μια μοναδική και πάνω απ’ όλα αναγνωρίσιμη οπτική γωνία, μια ξεχωριστή άποψη του κόσμου και των πραγμάτων δηλαδή. Μπορεί αυτό να το έχουμε όλοι μας, μιας και είναι κάτι έμφυτο, όμως πρέπει παράλληλα να αξιοποιήσεις εκείνο το πνευματικό οπλοστάσιο, ώστε να προτείνεις την έξυπνη φόρμουλα του «ατσίδα» που, όσο κι αν ξεβολέψει τον απέναντί σου, εν τέλει θα τον κάνει να σε εμπιστευθεί και να σου ανοιχτεί.

Δεν αποτελεί ακρότητα το ότι ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως «σκηνοθέτης συνεντεύξεων».

* Το βιβλίο του Αντώνη Μποσκοΐτη θα παρουσιαστεί στο ιστορικό καφέ «Ζώγια» στην Θεσσαλονίκη την Πέμπτη, 25 Νοεμβρίου και ώρα 20:00, στα πλαίσια της 18^ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Θα μιλήσουν ο συνθέτης Γιώργος Καζαντζής, ο συγγραφέας Τέλλος Φίλης, ενώ θα τραγουδήσει η Βούλα Σαββίδη. Αποσπάσματα από τις συνεντεύξεις θα αναπαραστήσουν από κοινού ο συγγραφέας και ο ηθοποιός Τιμόθεος Θάνος. Το Σάββατο, 27 Νοεμβρίου από τις 19:00, ο δημοσιογράφος θα υπογράφει βιβλία στο περίπτερο των εκδόσεων «Άπαρσις» εντός του χώρου της έκθεσης.