Είχα καιρό να κάνω μια ολοήμερη ακρόαση σε οποιοδήποτε άλμπουμ. Να πάρω τον χρόνο μου και να αφεθώ στις μουσικές και στα νοήματα χωρίς να με καταδιώκει το άγχος της επόμενης δουλειάς που έχω να κάνω. Αποφάσισα να κάνω αυτό το δώρο στον εαυτό μου, διαλέγοντας να περάσω μία μέρα μου με τα 9 τραγούδια του ολοκαίνουργιου άλμπουμ «Κάτι σαν ήλιος» του ταλαντούχου συναδέλφου και φίλου Αλέξανδρου Εμμανουηλίδη.

Μου είχαν αρέσει και όλες οι προηγούμενες δουλειές του και αυτό ήταν ένα καλό starting point, για να το πω σε απλά ελληνικά. Οι πρώτοι του δίσκοι -παρέα με τη Μαρία Παπαγεωργίου- με έκαναν να τον ανακαλύψω ως τραγουδοποιό και δεν τον εγκατέλειψα ούτε στιγμή στις μετέπειτα -προσωπικές ή μη- δουλειές του. Είναι κάθε φορά κάποια απροσδόκητη μετατροπία στη συγχορδική σειρά ή ένα ασυνήθιστο σύμπλεγμα λέξεων σε κάποια στροφή του στίχου που με κάνει να θέλω να ακούω τα τραγούδια του, και δη τα νέα.

Μην πάει το μυαλό σας σε επιτηδευμένα δυσνόητα τραγούδια που καταλήγουν να μη λένε πολλά στο βάθος. Ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης είναι ένας τραγουδοποιός πάνω απ’ όλα καρδιάς και συναισθήματος -και αυτό είναι κάτι που το εισπράττει κανείς ακαριαία- ωστόσο διαθέτει και μια πλούσια εκφραστική γκάμα, τόσο στη μουσική του πλοκή όσο και στη στιχουργική, που δημιουργεί δεύτερο και τρίτο επίπεδο ανάγνωσης και ακρόασης.

Κάπου εδώ θα αρχίσω να φλυαρώ, οπότε σταματώ. Ό,τι είχα να πω, εξάλλου, το είπα μέσα από τις απορίες μου, δύο για κάθε τραγούδι, που γεννήθηκαν αβίαστα στο μυαλό μου, από την ανάγκη μου και μόνο να «βουτήξω» ακόμα πιο βαθιά στον καλλιτέχνη και άνθρωπο που τα έγραψε.

Ο λόγος στον τραγουδοποιό Αλέξανδρο Εμμανουηλίδη και στις λέξεις που διάλεξε ο ίδιος για να «ντύσει» τα 9 τραγούδια του ολοκαίνουργιου άλμπουμ του. 

1. Μια μέρα σαν μέρα

Η μέρα που περιγράφεις στο τραγούδι σου, όπου «Δεν έχεις άλλη ευχή, ούτε και προσευχή», με παραπέμπει στο «Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος» του Νίκου Καζαντζάκη. Οι ευχές και οι προσευχές μας, τελικά οι προσδοκίες μας για το μέλλον, στερούν κάτι σημαντικό από το παρόν μας;

Κοίτα, η ζωή δεν είναι τόσο απόλυτη όσο η τέχνη καμια φορά, αλλά σίγουρα το να ποντάρουμε τα πάντα σε μια ευχή ή σε μια προσευχή δεν μας αφήνει να αναπτύξουμε όλη την γκάμα των συναισθημάτων και των αισθήσεων που απαιτεί το «εδώ» και το «τώρα». Η ανάγκη του στίχου στο συγκεκριμένο τραγούδι, είναι να με ταρακουνήσει και να μου πει: Ζήσε τη ζωή και όχι κάτι σαν ζωή πριν να είναι πολύ αργά και δεν έχεις ούτε παρόν, ούτε παρελθόν αλλά ούτε και μέλλον.

Υπήρξε «μια μέρα σαν μέρα» ή «μια νύχτα σαν νύχτα» μέχρι τώρα που να άλλαξε πολλά στη ζωή σου;

Η αλήθεια είναι ότι όλοι μας περνάμε κάποιες μέρες σαν μέρες, είναι ανθρώπινο και αναπόφευκτο. Μια από αυτές, πάντα θα ξεχειλίζει το ποτήρι και θα ξεκινάμε με άλλη δύναμη και άλλη ματιά τη μάχη μας με τον κόσμο. Συνήθως κάτι τέτοιες μέρες ή νύχτες είναι που μας κινούν να ξεκολλάμε.

2. Τα δέντρα που με ξέρουνε

Όσο οι «έρωτες αφέντες», όπως λες, κυβερνούν τα συναισθήματά μας μέσα σε μία αμοιβαία σχέση, είναι σύμμαχοί μας. Τι γίνεται όμως όταν χρειάζεται να γυρίσουμε σελίδα;

Με έναν τρόπο, ο αφέντης δεν θα είναι ποτέ πραγματικός μας σύμμαχος! Γι’ αυτό και ο άνθρωπος ταλαιπωρείται τόσους αιώνες από τον έρωτα. Εκεί που είναι μαζί σου καλός και συμπονετικός, εκεί μπορεί να γίνει το πιο κρύο και σκληρό πράγμα στη Γη. Αυτό είναι όμως που μας κρατάει για πάντα σε κίνηση. Η Δίψα για έρωτα και η πείνα για το φαγητό...

Ο άνθρωπος των μεγάλων πόλεων, που ζει εντελώς αποκομμένος από τη φύση, μπορεί να βιώσει τον έρωτα στη μεγαλειώδη φυσική του διάσταση;

Η φύση του έρωτα είναι μέσα μας... Πιστεύω ότι από το πιο στενό κελί μέχρι τον πιο μεγάλο κάμπο, ο άνθρωπος υποφέρει το ίδιο! Άλλωστε κι εγώ παιδί της πόλης είμαι, οπότε δεν ξέρω να σου απαντήσω αν τελικά όντως υπάρχει διαφορά.

3. Πέρα από το σ’ αγαπώ 

Η αγάπη είναι πάνω απ’ όλα ψυχικό δόσιμο. Μεγαλώνοντας, νιώθεις πως εξακολουθείς να αγαπάς με όλο σου τον εαυτό;

Νομίζω πως αν μεγαλώνεις γνωρίζοντας όλο και περισσότερο τον ίδιο σου τον εαυτό, θα αγαπάς και τους άλλους με ακόμα μεγαλύτερη δύναμη. Αν δεν καταφέρεις να σε μάθεις, τότε η πραγματική αγάπη θα είναι μια κουραστική αναζήτηση του ανέφικτου. Αυτό που ίσως να αλλάζει στα χρόνια, είναι η παράνοια του πρώτου έρωτα. Αυτό σίγουρα κάπως ηρεμεί, φαντάζομαι.

Τα πιο αληθινά λόγια είναι τα πιο απλά ή η αλήθεια ακολουθεί και πιο δαιδαλώδεις διαδρομές;

Ε, συνήθως στα απλά λόγια κρύβονται οι πιο ουσιαστικές αλήθειες, αλλά πολλές φορές, για να μείνει ο πυρήνας της αλήθειας, χρειάζονται επίπονες και δαιδαλώδεις διαδρομές.

4. Ο έρωτας πού ζει

Οι μουσικοί της μπλουζ, ο Έλβις, το ουίσκι, οι σταρ θαμώνες. Ποιου είδους σύνδεση καθορίζει τα πρόσωπα και τα πράγματα που φιλοξενεί το φαντασιακό σου καταφύγιο;

Η νύχτα, το αλκοόλ και η μουσική νομίζω πως δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για τις πιο τρελές και ανούσια ουσιαστικές κουβέντες. Η ξύλινη μπάρα σβήνει τις ταξικές διαφορές και μπορείς να ζήσεις για λίγο μυθιστορηματικά! Αυτό το περιβάλλον είναι ένα μείγμα περίεργο που αποτελείται από ένα τραγούδι (Rory Gallagher - Barley and grape rag), ένα μυθιστόρημα (Το μπαρ κάτω από τη θάλασσα του Stefano Benni) και λίγο από την μπάρα του Batman στον Νέο Κόσμο, καμια δεκαετία πριν.

Υπάρχει μία συγκεκριμένη πόλη και μία εποχή στην ιστορία που θα ήθελες να έχεις γεννηθεί;

Να σου πω, δεν το έχω σκεφτεί... Μάλλον κάθε τόσο θα δίνω διαφορετική απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Μιας και μιλάμε για το συγκεκριμένο τραγούδι, θα ήθελα πολύ ένα ξενύχτι σε κάποιο μπαρ της Νέας Υόρκης της δεκαετίας του ’60, αλλά δεν ξέρω αν θα ήθελα να γεννηθώ εκεί.

5. Οι καινούργιες μέρες μου

Ένα ακόμα τραγούδι σου που εμπεριέχει το στοιχείο της αναγέννησης, το πώς «απ’ τη στάχτη γεννιέται ζωή». Αυτές οι καινούργιες μέρες σου, σε ποια σημεία σε βρίσκουν αλλιώτικο σε σύγκριση με το παρελθόν;

Μέχρι μια στιγμή θεωρώ ότι οι φωτογραφίες της ζωής μας είναι βιαστικές, θολές και κουνημένες. Οι καινούργιες μέρες μου μου επιτρέπουν να σταματάω, να κάνω focus και να κρατάω όμορφες και ξεκάθαρες εικόνες της πραγματικότητας. Να απολαμβάνω πιο ουσιαστικά τους ανθρώπους και τις στιγμές. Κάπως έτσι το φαντάζομαι. Ίσως να έχω λιγότερες φωτογραφίες στη συλλογή μου, αλλά πολύ πιο ευκρινείς και ισορροπημένες.

Αν είχες κάτι να ευχηθείς στον εαυτό σου από εδώ και πέρα, τι θα ήταν αυτό;

Να διατηρήσω και να εξελίξω την όποια σοφία αυτών των «καινούργιων ημερών», με όσο γίνεται περισσότερη από την ορμή και τη διάθεση των «παλιών».

6. Οι πολλοί

Αισθάνεσαι έντονα την ανάγκη να διαφοροποιείσαι από τις γενικότερες «τάσεις» και πού θα έλεγες ότι βρίσκεται το σημείο συνάντησής σου με άλλους ανθρώπους;

Δεν θα έλεγα έντονα. Ούτε είναι αυτοσκοπός η διαφοροποίηση. Εκ των πραγμάτων, αισθάνομαι πολλές φορές ότι διαφέρω σε πολλά σημεία από μια κυρίαρχη τάση του κόσμου και ως ένα βαθμό το απολαμβάνω κιόλας. Δεν μ’ αρέσει όμως αυτό να γίνεται εμμονή ή «σημαία». Θεωρώ ότι ένα μεγάλο μέρος των πολύ επιδραστικών έργων τέχνης έχουν τη μυρωδιά αυτού που ονομάζουμε «μέσος άνθρωπος». Αν θέλουμε να απευθυνόμαστε ή και να εκφράζουμε την κοινωνία, νομίζω πως είναι σημαντικό το ένα πόδι μας να είναι εκεί μέσα και το άλλο έξω και πάνω, ώστε να μπορούμε, πού και πού, να θυμίζουμε πως «όπου κοιτάζουν οι πολλοί, δεν είναι πάντα η θέα».

Είναι μια πολύ σημαντική λειτουργία της τέχνης, το να αποκαλύπτει την αθέατη πλευρά των πραγμάτων;

Αυτό που λέω καμία φορά, είναι ότι είμαι επαγγελματίας παρατηρητής. Ο χρόνος μου ξοδεύεται στην παρατήρηση, οπότε είναι φυσικό να βλέπω και λεπτομέρειες, και αθέατα σημεία. Αυτά που ίσως ένας άλλος άνθρωπος που έχει επιλέξει να ξοδεύει τον χρόνο του αλλιώς, δεν τα βλέπει. Άρα, ναι, θεωρώ πολύ σημαντική αυτή τη λειτουργία της τέχνης.

7. Όλης της Γης τα βάσανα

Ως άνθρωποι, τι μπορούμε να διδαχτούμε από την αέναη ανακύκλωση και μετασχηματισμό που συμβαίνει στη φύση;

Να ησυχάσουμε λίγο. Να θυμηθούμε ότι δεν είμαστε μονάδες, αλλά κύτταρα ενός ανθρώπου αιώνιου που μαζεύει γνώσεις και εμπειρίες από όλους μας. Να βλέπουμε καμια φορά την πολύ μεγάλη εικόνα ώστε να μικραίνουν τα «βάσανα» και τα «μυστικά» μας. Φυσικά δεν γίνεται να ζούμε μόνο έτσι. Οφείλουμε σαν κύτταρα να φροντίζουμε, σε αυτό το ελάχιστο ποσοστό που μας αναλογεί, να κάνουμε τον αιώνιο άνθρωπο καλύτερο, αλλά είναι ωραίο καμια φορά να σταματάμε και να λέμε, δεν πειράζει, είναι όλα μέσα σε αυτόν τον ασταμάτητο κύκλο της ζωής.

Αποδέχεσαι εύκολα το τέλος των πραγμάτων ή χρειάζεσαι χρόνο για να αποχωριστείς ανθρώπους και συνήθειες;

Όχι, δυσκολεύομαι πολύ να αποβάλω συνήθειες και να τελειώσω σχέσεις.

8. Κι εμείς παντού

Το τραγούδι σου μοιάζει να περιγράφει τη συνάντηση δύο εραστών μετά το τέλος του κόσμου ή της ζωής τους, ίσως. Ό,τι αγαπήσαμε αληθινά είναι η αιώνια πατρίδα μας;

Όντως, η αφορμή ήταν ο πόλεμος στη Συρία και οι πρωταγωνιστές μέσα μου είναι λίγο θολό αν κατάφεραν να επιβιώσουν ή όχι. Είναι όμως τέτοια η δύναμη της αγάπης τους και της επανένωσης που στέκεται πάνω από αυτή την καταστροφή. Ναι, σίγουρα, πατρίδα είναι μια νησίδα σιγουριάς στην αβεβαιότητα της πραγματικότητας, άρα οπωσδήποτε είναι όλα αυτά που αγαπήσαμε αληθινά.

Σε έχει απασχολήσει ποτέ η έννοια του θανάτου;

Προσωπικά όχι πολύ, αλλά φιλοσοφικά ναι. Ξέρεις, τα κλασικά, «τι είναι ο άνθρωπος;», «που πάμε;» και κυρίως τι αποτύπωμα αφήνουμε στον χώρο και τον χρόνο αφού φύγουμε. Μέσα σε αυτές τις σκέψεις εμπεριέχονται κι αυτά που σου έλεγα πριν για τον «αιώνιο άνθρωπο».

9. Καλή κυρά

Με συγκίνησε η προστατευτικότητα που βγάζει ο στίχος αυτός, «να λιώνω στο κατώφλι της, να ξέρω τα τρωτά της». Με έκανε να σκεφτώ ότι αυτοί που μας αγάπησαν αληθινά δεν θα εκμεταλλεύονταν ποτέ τις αδυναμίες μας.

Σκεφτόμουν τα παλιά ερωτικά τραγούδια, των αρχών του περασμένου αιώνα. Τα παραδοσιακά ή τα ρεμπέτικα, που είχαν μια πολύ έντονη απλότητα στο πώς εξέφραζαν τον έρωτα. Μετά κάπως κορέστηκε αυτό το θέμα στην τέχνη και χάθηκε αυτός ο πυρήνας του συναισθήματος, αυτό το απόλυτο δόσιμο. Προσπάθησα λοιπόν κάπως να μιμηθώ τον τρόπο εκείνων των τραγουδιών μπας και φτάσω κάπου. Μακάρι να τα κατάφερα. Ναι, είναι μια ένδειξη αγάπης το να ξέρει όλα σου τα κουμπιά κάποιος αλλά να μην πατάει κανένα! Έχεις απόλυτο δίκιο.

Νιώθεις ότι έχεις αγαπηθεί από αρκετούς ανθρώπους γι’ αυτό που είσαι;

Ναι, ευτυχώς είμαι τυχερός σε αυτό αλλά κι εγώ φροντίζω να κάνω σαφές το ποιος είμαι πραγματικά.

• Το άλμπουμ «Κάτι σαν ήλιος» του Αλέξανδρου Εμμανουηλίδη κυκλοφορεί ψηφιακά και σε CD από τη Formiggart.
• Την ερχόμενη Κυριακή 28 Νοεμβρίου, ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης παρουσιάζει ζωντανά στο Club του Σταυρού του Νότου το άλμπουμ του «Κάτι σαν ήλιος», με τη συμμετοχή της Ναταλίας Λαμπαδάκη.
• Το 2020mag.gr, ως Χορηγός Επικοινωνίας, θα κληρώσει προσκλήσεις για τη βραδιά μέσα από τις σελίδες του στα social media.
• Επικοινωνία: zuma communications