Την Κυριακή που μας πέρασε αποφασίσαμε να περπατήσουμε ως το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης για την έκθεση She’s gone (Για ένα αδειανό πουκάμισο). Η Πρεσβεία του Ισραήλ στην Ελλάδα συνδιοργανώνει μαζί με το Ίδρυμα την παρουσίαση της διεθνούς αυτής έκθεσης, που ξεκίνησε στο Ισραήλ και επιθυμεί μέσα απ’ την περιοδεία της να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα ενάντια στο παγκόσμιο φαινόμενο της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών που διαπράττονται από συζύγους, συντρόφους και άλλα μέλη της οικογένειας. Τα εγκαίνια αυτής έγιναν στις 25 Νοεμβρίου, ενώ αξίζει να αναφερθεί πως τελεί υπό την Αιγίδα της A.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Δημιουργοί της εγκατάστασης είναι οι Ισραηλινοί Keren Goldstein, σκηνοθέτις ντοκιμαντέρ και ακτιβίστρια κατά της έμφυλης βίας και ο Adi Levy, συνδιευθυντής της έκθεσης και σχεδιαστής. Το έργο ταξιδεύει από πόλη σε πόλη σε όλο τον κόσμο και αποτελεί μια έντονη διαμαρτυρία για το παγκόσμιο φαινόμενο των γυναικοκτονιών, καθώς και μια κραυγή σιωπής εκ μέρους όλων των αθώων θυμάτων που δολοφονήθηκαν μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκες. Ένα ανοιχτό κάλεσμα προς όλους μας για να ευαισθητοποιήσουμε, να προστατέψουμε και να εκπαιδεύσουμε. Για να οικοδομήσουμε έναν κόσμο, όπου οι γυναίκες προστατεύονται και έχουν ίσα δικαιώματα σε μια ζωή δίχως εκφοβισμό.

Ρούχα που κρέμονται απ’ τις κρεμάστρες. Αιωρούνται σαν φαντάσματα. Γυρίζουν αργά αργά γύρω από τον εαυτό τους. Μαρκάρουν μια περιοχή. Οριοθετούν έναν εαυτό, μια ύπαρξη. Εξιστορούν γεγονότα απώλειας και ορφάνιας. Ρούχα που φορούσαν δολοφονημένες γυναίκες. Ένα πράσινο μπλουζάκι, ένα παλτό από ψεύτικη γούνα, ένα μακρύ κεντημένο φόρεμα, ένα τζιν παντελόνι, ένα τυχερό φούτερ, φορεμένο πριν από κάθε διαγώνισμα, ένα τοπ και ένα σακάκι, αγορασμένα ειδικά για γάμο. Ρούχα που μαρτυρούν σιωπηλά τις ζωές των δολοφονημένων γυναικών. Ζωές με ελπίδες, όνειρα. Ζωές που αρπάχθηκαν βίαια. Οι ίνες τους συγκρατούν τις ματωμένες μνήμες τους.

Κάθε ρούχο φέρει πάνω του μια καρφιτσωμένη ετικέτα που αναγράφει το όνομα του θύματος, την ημερομηνία, τον τρόπο και το όργανο της δολοφονίας, καθώς και την ποινή του δικαστηρίου, εφόσον υπάρχει. Ο επισκέπτης θα διαβάσει για ορισμένες περιπτώσεις και υποθέσεις, οι οποίες δεν έχουν ακόμα πλήρως διαλευκανθεί. Από πάνω ακούγονται νανουρίσματα τραγουδισμένα από γυναίκες σε διάφορες γλώσσες, όπως εβραϊκά, ρωσικά, περσικά και ελληνικά. Ένας ύστατος φόρος τιμής σε όλες τις γυναίκες θύματα βίας, αφού πάντοτε θα συμβολίζουν τη χαρά της νεότητας και της αθωότητας. Είναι κι ένας τρόπος να κατευνασθεί η θλίψη και η οργή για τις αποτρόπαιες αυτές δολοφονίες.

Για την χώρα μας, ένα ρούχο της Ελένης Τοπαλούδη περιλαμβάνεται στην έκθεση μετά την ευγενική παραχώρηση της οικογένειάς της, με τη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Η δολοφονία της Ελένης συγκλόνισε την κοινή γνώμη και αποτελεί ίσως τη μόνη υπόθεση της έκθεσης με την οποία οι Έλληνες επισκέπτες είναι πλήρως εξοικειωμένοι, συνεπώς και το να βρίσκεσαι μπροστά στα ρούχα που κάποτε έντυναν το σώμα της, είναι κάτι που σου κόβει την ανάσα. Παρατηρείς το φορεμένο σύνολο, κάποιοι βρίσκουν τη δύναμη να αγγίξουν τα υφάσματα και στο θέαμα αυτό ακούς τις φωνές της κοπέλας, ακούς την ανατριχιαστική ιστορία που διαπνέει τη δομή τους.

Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τα ρούχα των υπολοίπων γυναικών, οι ψυχές των οποίων ταξιδεύουν στη χώρα μας και τις οποίες οι επισκέπτες της έκθεσης συναντούν με συγκίνηση. Φάτμα, Άλλα, Μάλκαμ, Γκανίτ, Λίμορ, Ντούα, Σλομίτ και πολλές άλλες. Πες τα ονόματά τους. Διάβασέ τα. Φώναξέ τα δυνατά να ακουστούν. Διάβασε τις  αγωνίες τους, τον σκληρό τρόπο με τον οποίο αφαιρέθηκε η ζωή τους. Τα ρούχα τους βρίσκονται εκεί γιατί διαμαρτύρονται και ζητούν δικαίωση. Πρόκειται για τα δικά τους προσωπικά ρούχα, τα αγαπημένα τους, τα «καλά» τους, τα γουρλίδικά τους. Αυτά που φορούσαν και μέσα τους ένιωθαν όμορφες, ικανές, φιλόδοξες. Είναι αυτό που έχει καταγράψει ο σημειολόγος Ρολάντ Μπαρτ, ότι «το ένδυμα αφορά όλες τις σχέσεις του ανθρώπου με το σώμα του». Ένα ακτιβιστικό και συνάμα καλλιτεχνικό project, το οποίο έχουν παρακολουθήσει σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι μέχρι σήμερα.

Οι επισκέπτες κινούνται προσεκτικά και σιωπηλά μες στην αίθουσα με τα εκθέματα και διαβάζουν τις πληροφορίες. Το μουδιασμένο βλέμμα τους βυθίζεται προβληματισμένο, όσο ταυτόχρονα αφουγκράζονται τις σκέψεις τους. Οι συζητήσεις μετά ατέλειωτες. Άλλες χαμηλόφωνες, άλλες πιο ηχηρές. «Σκέφτομαι ότι…», «Ναι, αλλά λες να έφταιξε…», «Τίποτα δεν δικαιολογεί μια τέτοια συμπεριφορά». Όλοι όμως καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Όχι, δεν την σκότωσε γιατί την αγαπούσε. Την σκότωσε εξαιτίας της ανεπάρκειας της προσωπικότητάς του και λόγω της στρεβλής του αντίληψης για το τι είναι σχέση και ποιος ο ρόλος της γυναίκας. Αλλάζοντας, λοιπόν, την κουλτούρα των έμφυλων προτύπων μπορούμε να ελπίζουμε πως επιτέλους θα πάψουμε να καταγράφουμε γυναικοκτονίες.

Η Έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό ως τις 14 Δεκεμβρίου, 18:00-22:00.

Ελεύθερη είσοδος

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Πειραιώς 206, (ύψος Χαμοστέρνας), Ταύρος

Τ.Κ. 17778, τηλ. 2103418550