Τα όπλα νοούνται συνήθως ως τα «εργαλεία του πολέμου». Και ως εργαλείο θεωρεί κανείς οποιοδήποτε αντικείμενο μπορεί να λειτουργήσει ως μεσάζοντας, υποστηρικτής δηλαδή και βοηθός στην εκπλήρωση ενός σκοπού. Της καταστροφής του εχθρού, εν προκειμένω. Αν τα απομακρύνεις απ’ την πολεμική συνθήκη, όπου ως σύμβολο δύναμης και κοινωνικής θέσης συνεπιφέρουν εξ ορισμού αρνητικές και ολέθριες επιδράσεις, μπορούν να ιδωθούν ως ένα σύμβολο προσωπικής αφοσίωσης, για την υπεράσπιση της τιμής, της αξιοπρέπειας και της αλήθειας κάποιου. Αυτήν την ευεργετική ιδιότητα των όπλων εξερευνά στην καινούργια του ποιητική συλλογή ο Θωμάς Τσαλαπάτης, όπου μέσα από την επιστράτευση μιας μεγάλης τεχνοτροπικής ποικιλίας παρουσιάζει τη σύνθεση ενός κόσμου διαιρεμένου σε πέντε ενότητες.

Σε αυτή την τόσο προσεγμένη έκδοση από τους Αντίποδες, ο Θωμάς Τσαλαπάτης έρχεται με το βιβλίο «Η ομορφιά των όπλων μας» να παρουσιάσει τα πιο πρόσφατα ποιητικά του αποστάγματα γυαλίζοντάς τα με γνωρίσματα μυθοπλαστικά, ρεαλιστικά, γεωγραφικά, χιουμοριστικά και περιπαικτικά, άκρως στοχαστικά και περιεκτικά. Χωρίς να τινάζει τις σκόνες απ’ τα παπούτσια του, γεμίζει τις σελίδες αναζητώντας μέσα του κι έξω του να βρει τα «όπλα» του και αυτό που βρίσκει, εκτός από κοφτερές πέτρες και αιχμηρά καρφιά, είναι οι κοινές λέξεις.

Ένας ελεγχόμενος λόγος που μπορεί και αποκαλύπτει τον ειρμό του με την πρώτη κιόλας ανάγνωση, ένας ποιητής τόσο ώριμος, ώστε να μην ανατριχιάζει με τις απλές λέξεις που τρίβονται καθημερινά ανάμεσα στα δόντια μας. Κι αυτά τα περιτρίμματα είναι στο τέλος γεμάτα αισθητική συγκίνηση.

Τα όπλα που χρησιμοποιεί ο ίδιος αναφέρονται στους διαφορετικούς ποιητικούς τρόπους προσέγγισης του κόσμου, γι’ αυτό και σε κάθε κεφάλαιο σκιαγραφείται μια ορισμένη εκδοχή του ανθρώπου.

Το βιβλίο χωρίζεται σε πέντε ενότητες υπό τους τίτλους «Περιστατικά», «Οι ορθοί σου τρόποι», «Η ιστορία έτσι και όχι αλλιώς», «Τα έμπρακτα» και «Σημαίες».

Διάφορες ιστορίες της καθημερινότητας, μικρά κι ασήμαντα περιστατικά, μετά μια σκωπτική παραλλαγή του σαβουάρ βιβρ που παίρνει τη μορφή ενός σωτήριου εγχειριδίου, μαθήματα ιστορίας απ’ τα οποία ξεχειλίζει ο υπερρεαλισμός, μαθηματικές πράξεις ποίησης που οδηγούν σε ακριβή αποτελέσματα, καθώς και απαντήσεις στο τι σημαίνει να περικλείεις ένα έθνος μέσα σε μια σημαία και όχι μόνο.

Ο ποιητής οργανώνει με τον τρόπο αυτό το έργο του όχι για να πειθαρχήσει απαραίτητα στα υποτιθέμενα σημασιολογικά καλούπια που συνεπάγεται μια τέτοια διαίρεση, αλλά για να αποπυκνώσει τη συνειρμική εκδίπλωση των νοημάτων που ίσως να επιβάρυνε το νου στην περίπτωση που είχαν παρατεθεί αδιάσπαστα. Καταλήγει έτσι στην κατασκευή ενός μοναδικού λεκτικού οικήματος απαρτιζόμενου από πέντε διαφορετικούς χώρους, τα παράθυρα των οποίων διαπερνούν μακριές θεωρίες φωτός που δεν πλαγιοδρομούν, αλλά αντίθετα ο αναγνώστης τις δέχεται στοχευμένα μέσα του σαν τα ίχνη που λαίμαργα κυνηγούσε.

Η ποικιλία των ειδών που διατρέχει τα συγκεκριμένα ποιήματα συνθέτουν ένα λογοτεχνικό κολλάζ πειραματισμού, θεατρικού διαλόγου, προσθαφαιρέσεων, πεζοποίησης κ.ά.

Κέρασμα

Η άνοδός σου στην κορυφή του ποτηριού

προϋποθέτει πρώτα απ' όλα καλή φυσική κατάσταση.

Ειδικά σήμερα που η σελήνη έχει λόξιγκα

και τα νερά της παλίρροιας ανεβοκατεβαίνουν.

Δεν είναι μόνο το επικλινές της υπόθεσης·

δεν είναι καν η μονίμως υγρή επιφάνεια που διαρκώς

ανανεώνεται.

Είναι κυρίως όσα προσπαθούν να πνιγούν εκεί μέσα.

Κράτα σφιχτά την παλίρροια

Την ανάσα σου κράτα

Κατεβαίνω.

(Από την έκδοση)

Με την αφοπλιστική ειλικρίνεια και την άκρατη ευαισθησία που εντοπίζει κανείς και στη στήλη του στην Εφημερίδα των Συντακτών, ο Τσαλαπάτης δεν αιθεροβατεί, αλλά τουναντίον ψάχνει στο έδαφος τη δικαίωση ή την ηθική αναγνώριση των πραγμάτων γύρω του. Με εμφανή τα στίγματα μιας σαρκαστικής γραφής, πότε σχοινοτενώς και πότε μέσα από απλές μαθηματικές πράξεις, πότε μέσα από δεκάδες παραινέσεις χωρίς όμως καμία επίφαση διδακτισμού και πότε απ’ τα ανάπλαγα μιας μακρινής χώρας, τα ποιήματα αυτά τα βρίσκεις στους δρόμους της γειτονιάς σου, σκοντάφτεις άτσαλα πάνω τους, κουδουνίζουν ευχάριστα στα κλειδιά σου, τα φέρνεις απ’ τις διακοπές σου, τα περιλαμβάνεις στα νύχια σου, αποπληρώνεις με αυτά τα προσωπικά σου χρέη.

Σύγχρονα, συμβολικά ποιήματα, «δαγκωνιάρικα», με πυκνές κι επίκαιρες ανησυχίες. Οπλισμένα με αλήθειες. «Όποιος πατάει εδώ είναι αμέτρητος/ και κατοικείται απ’ το ίδιο του το βήμα», «Μην υποτιμάς την υπομονή των μερμηγκιών. Μια μέρα θα της ανήκεις», «ήρωας – άβυσσος = μισθοφόρος».

Μετά τον «Κύριο Κρακ» και τις «Γεωγραφίες», στην τέταρτη πλέον ποιητική συλλογή του ο Θωμάς Τσαλαπάτης μοιάζει να έχει πλήρως αποκοπεί από την άλυσο του τεχνητού αιφνιδιασμού που αναγκαστικά χαρακτηρίζει τα πρώτα ποιητικά πονήματα κάποιου και εντελώς ξεκούραστα αποδεικνύει πως είναι ικανός να αποδώσει πολλαπλές και λειτουργικές βύθιες κατόψεις αυτού που είμαστε κι αυτού που ενδέχεται ανά πάσα στιγμή να γίνουμε. Υπάρχουν λοιπόν και όπλα που μπορούν να θεωρηθούν όμορφα.

*Ο Θωμάς Τσαλαπάτης γεννήθηκε το 1984 στην Αθήνα. Σπούδασε στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Είναι αρθρογράφος στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και στην εφημερίδα «Η Εποχή». Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες. Το 2012 βραβεύτηκε με το Κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα και το 2018 με το Premio InediTO στο φεστιβάλ του Τορίνου για την ανέκδοτη ποιητική ενότητα Circostanze.

Φωτογραφία: Dirk Skiba