Μετά την αγάπη (After Love) – Αλίμ Καν, 2020

Το Μετά την Αγάπη είναι μια ταινία όπου την καθοριστική θέση κατέχει το σενάριο. Η απλή, ρεαλιστική κινηματογραφική του γραφή που δεν κρύβει εκπλήξεις. Σε κάποια σημεία μάλιστα είναι έως προβλέψιμη.

Η υπόθεση του αφορά ένα θέμα που έχει παρουσιαστεί αρκετές φορές στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο.

Μετά το θάνατο τους ενός συντρόφου, ο άλλος ανακαλύπτει μια ερωτική σχέση του θανόντα για την οποία δεν είχε αντιληφθεί το παραμικρό. (Να θυμηθούμε το Mr Halpern and Mr Johnson με τον Λόρενς Ολίβιε, το About Schmidt και άλλα.) Η συγκεκριμένη όμως ταινία βάζει το λιθαράκι της στη φιλμογραφία καθώς η αποκάλυψη είναι μια πρόκληση να επαναδιαπραγματευτούν κοινωνικοί ρόλοι και ταυτότητες.

Ο Άχμεντ είναι Πακιστανός, παντρεμένος με τη Μαίρη, η οποία για χάρη του έρωτα της εξισλαμίστηκε και έγινε κι αυτή μέλος της τοπικής πακιστανικής κοινότητας. Έχουν μείνει χωρίς παιδιά, καθώς ο μόνος γιος τους πέθανε σε ηλικία ενός έτους, και για την Μαίρη-Ιλιάν ο Άχμεντ είναι η ζωή της ολόκληρη. Που μένει μισή όταν αυτός πεθαίνει ξαφνικά από ανακοπή.

Διανύοντας την περίοδο του βαθέως πένθους, γυρίζοντας μόνη στο άδειο σπίτι μετά την κηδεία και κοιτάζοντας ξανά και ξανά φωτογραφίες και άλλα ενθύμια, η Μαίρη ανακαλύπτει πως ο άντρας της είχε μια εξωσυζυγική σχέση στην άλλη μεριά του καναλιού, στο Καλαί, όπου περνούσε το μισό του χρόνο καθώς δούλευε σε φερρυ μποτ στην πορθμειακή γραμμή.

Έκπληκτη σε πρώτη φάση περνάει τη Μάγχη και κατευθύνεται προς το σπίτι της αντιζήλου. Έχοντας προβάρει πολλές φορές το πως θα παρουσιαστεί στην "άλλη", εμφανίζεται στην πόρτα της – έχει βρει ταυτότητα της στο πορτοφόλι του Άχμεντ και έχει όλα τα στοιχεία.

Η "άλλη", η Ζενεβιέβ την περνάει για καθαρίστρια από το συνεργείο που θα την βοηθήσει στην μετακόμιση και αρχίζει μια καθημερινή σχέση όπου η μία ξέρει και η άλλη δεν ξέρει. Οι εκπλήξεις της Μαίρη φαίνεται πως δεν έχουν τελειωμό, καθώς σύντομα ανακαλύπτει πως ο αγαπημένος της Άχμεντ από την εξωγαμιαία αυτή σχέση έχει αποκτήσει και ένα γιο, στην ηλικία περίπου του παιδιού που έχασαν.

Και στη συνέχεια ο σεναριογράφος πρέπει με κάποιο τρόπο να ξεμπλέξει αυτό το κουβάρι. Στη μέση ένας άντρας. Ένας μουσουλμάνος, για τον οποίο η διγαμία δεν είναι ηθικό δίλημμα, καταπώς φαίνεται. Κι απ τις δυο μεριές – της Μάγχης -δυο γυναίκες. Ευρωπαίες και οι δυο, αλλά πολύ διαφορετικές.

Η Μαίρη αγαπάει τόσο που αρνείται τη δική της ταυτότητα, γίνεται η πακιστανή που του πρέπει του Άχμεντ για γυναίκα. «Έκανα γι αυτόν αυτό που δεν έκανε καμιά άλλη γυναίκα», λέει σε ανύποπτο χρόνο στη Ζενεβιέβ. Παίρνει τις συναισθηματικές αλλά και σωματικές διαστάσεις μιας ιδεατής μουσουλμάνας, μπαίνει μέσα στα αισθητικά πρότυπα του άλλου πολιτισμικού σχήματος. Αλλά, πρώτα και κύρια, εισέρχεται σε ένα κόσμο ένθεο, σε μια κοινότητα πιστών, και ασπάζεται το Ισλάμ αποδεχόμενη όλες τις αλλαγές στον χαρακτήρα της.

Από την άλλη, τη γαλλική μεριά της Μάγχης, βρίσκεται η αδύνατη και νευρωσική Ζενεβιέβ, απόδειξη πως ο Άχμεντ δεν μπορούσε να αρκεστεί στα πολιτισμικά σχήματα που τόσο απλόχερα του χάριζε η αγγλίδα Μαίρη αλλά τον έλκυε πάντα το ξένο, το διαφορετικό. Η Ζενεβιεβ που πρέπει να αντιμετωπίζει την οργή του έφηβου Σόλομον για έναν πατέρα που δεν είναι πάντα παρών και πιστεύει πως γι αυτό ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η μητέρα του, την οποία συνεχώς κατηγορεί, ενώ παράλληλα αναπτύσσει μια τρυφερή σχέση με τη Μαίρη που είναι πολύ φροντιστική μαζί του. Στο κάτω – κάτω, είναι ο γιος του άντρα που λάτρευε.

Οι δυο γυναίκες έρχονται κοντά καθώς βαδίζουμε προς τη μοιραία λύση του προβλήματος και οι χαρακτήρες τους περιγράφονται με αδρές σεναριακές γραμμές.

Το ενδιαφέρον στοιχείο, για μένα τουλάχιστον, είναι πως το χαρακτηριστικό της πιστής, μουσουλμάνας Μαίρης δεν είναι η επιθετικότητα και το μίσος, το οποίο πραγματεύονται αρκετές ταινίες που προσπαθούν να "δουν" μέσα στο Ισλάμ, αλλά η καρτερικότητα, η ανοχή και η αγάπη.

Η αγάπη και η ανεκτικότητα της Μαίρη είναι αυτή που θα οδηγήσει στη λύση, την κατανόηση και τη συμφιλίωση σε ένα προβλέψιμο, όπως είπαμε, πλην όμως συγκινητικό τέλος χωρίς συναισθηματικές κορόνες.