Η μικρή μαμά (La petite maman) – Σελίν Σιαμμά (2020)

Παρακολουθώντας την ταινία μου ήρθε στο νου μια παλιά φωτογραφία, κιτρινισμένη πια, μ’ εμένα νεογέννητο και από πάνω μου τη μάνα μου, τη γιαγιά μου και την προγιαγιά μου. Η γυναικεία γραμμή μέσα από τις γενιές, ο άρρηκτος δεσμός που έχει ενώσει τη μια μήτρα με την άλλη.

Αυτό το θέμα πιάνει η Σελίν Σιαμά στην τελευταία της ταινία, που επαινέθηκε ιδιαίτερα από τους κριτικούς και βρήκε τη θέση της σε πολλές λίστες με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Και το πιάνει με ένα μεταφυσικό τρόπο που περνάει γλυκά στον θεατή, έτσι όπως η πολύφερνη Γαλλίδα ξέρει να φτιάχνει τις ιστορίες της με κινηματογραφικά πλάνα που μοιάζουν με πορτραίτα Γάλλων ρομαντικών και πρωταγωνιστές που μοιάζουν με κούκλες.

Η μικρή Νέλλη προσπαθεί να ξεπεράσει την απώλεια της γιαγιάς της. Πηγαίνει μαζί με τη μητέρα της και τον πατέρα της –μια αξεδιάλυτη σχέση σ ‘όλη τη διάρκεια της ταινία – στο σπίτι της γιαγιάς, εκεί όπου μεγάλωσε η μητέρα, η Μάριον. Η Μάριον δεν αντέχει το συναισθηματικό βάρος και φεύγει, αφήνοντας πίσω τη μικρή Νέλλη με τον πατέρα της.

Ενώ ο πατέρας αδειάζει το σπίτι, η Νέλλη περιπλανιέται στο δάσος. Εκεί θα συναντήσει τη μικρή Μάριον που της ζητάει να τη βοηθήσει να φτιάξει ένα δεντρόσπιτο, όμοιο μ’ αυτό που είχε η μητέρα Μάριον όταν ήταν μικρή.  Και η μικρή Νέλλη θα εισχωρήσει μέσα από ένα μαγικό παράθυρο στο χρόνο, μέσα στο  παρελθόν της οικογένειας της, για να ανακαλύψει τον άρρηκτο δεσμό που ενώνει τη μια μήτρα με την άλλη και να προσεγγίσει με ένα δικό της τρόπο τη γιαγιά και τη "συνομήλικη" μητέρα της.

Μια πρωτότυπη σεναριακή ιδέα που επικεντρώνεται και πάλι στη γυναικεία φύση όπως και η προηγούμενη ταινία της Σιαμά, Πορτραίτο μιας Γυναίκας στις Φλόγες. Ενώ στο Πορτραίτο ο άντρας ήταν απών από τη σκηνή και ο ρόλος του περιοριζόταν στην απειλητική υπενθύμιση του προξενιού, εδώ η πατρική παρουσία είναι ταυτόχρονα κεντρική και περιθωριοποιημένη.

Ο πατέρας είναι τρυφερός, υποστηρικτικός, αλλά εντελώς αμέτοχος στις εσωτερικές διεργασίες στον ψυχισμό των γυναικών γύρω του. Η γυναικεία αλυσίδα, η γυναικεία εμπειρία είναι που καθορίζει την έκβαση της ιστορίας.

Το σινεμά της Σιαμά είναι πολύ ιδιαίτερο. Προτάσσει το εικαστικό κομμάτι για να επιβάλει το σενάριο. Προσεγγίζει το φύλο της μέσα από αναπαραστάσεις που την εντάσσουν στον κύκλο των φεμινιστριών της μετα-νεωτερικότητας, ενώ στη Μικρή Μαμά κλείνει πονηρά το μάτι στον Φρόιντ και τον Λακάν