Ο γλυκύτατος άνθρωπος, ο στρατευμένος καλλιτέχνης, που για να τον κατανοήσουμε πρέπει να πάμε στο βάθος της τέχνης του, στην τρυφερότητα και την αγάπη του. Να νιώσουμε την αστείρευτη στοργή που νιώθει για τους πρωταγωνιστές του, όπως είχε γράψει ο Αντρέ Μπαζέν, που πρώτος απ’όλους κατάλαβε και εξύμνησε το μεγαλείο του ιταλικού νεορεαλισμού.

Λίγο πριν το τέλος ο ντε Σίκα θα γυρίσει μια ακόμη μεγάλη ταινία. Διαισθάνθηκε, σαν μεγάλος καλλιτέχνης και ευαίσθητος άνθρωπος, πως ήρθε η ώρα να αρχίσει να σκαλίζει η Ευρώπη το τραυματικό παρελθόν του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Όχι τη βία, το αίμα και το μίσος, τις φρικαλεότητες ή και τα κατορθώματα, αλλά τις πιο παράξενες ιστορίες που υφάνθηκαν μέσα στην τρέλα εκείνης της εξαετίας.

Είχε έρθει η ώρα να αναστοχαστεί η Ευρώπη το γιατί. Γιατί οι κοινωνίες της έφτασαν μέχρις εκεί; Πού βρήκαν και πάτησαν ο ναζισμός, ο φασισμός και ο αντισημιτισμός;

Ο καθένας θα μιλήσει για τα του οίκου του. Κι ο Βιτόριο θα πιάσει το νήμα τη δεκαετία του 30, σε μια μικρή πόλη του Ιταλικού Βορρά.

Ο Μουσολίνι και οι φασιστές του έχουν μόλις πάρει την εξουσία και έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν μέτρα κατά των Εβραιών, που δεν θέλουν να πιστέψουν πως υποβιβάζονται κάθε μέρα σε πολίτες τέταρτης, πέμπτης και έκτης κατηγορίας, ούτε να διανοηθούν τον κίνδυνο που τους περιμένει.

Ο πατέρας του Τζιόρτζιο έγινε κι αυτός φασίστας πιστεύοντας πως έτσι θα τη γλιτώσει.

Ο Ερμάνο Φίντζι - Κοντίνι έχει κρύψει την έπαυλη του μέσα σε ένα τεράστιο κήπο, πιστεύοντας πως τα πυκνά δέντρα και ο ψηλός τοίχος θα προστατέψουν αυτόν και την οικογένεια του από τη φασιστική λαίλαπα.

Ο Ερμάνο Φίντζι Κοντίνι έχει μαζέψει μέσα στην έπαυλη του όλη τη γνώση και την ιστορία κι έχει επιλέξει να αποκοπεί από τον περίεγυρο του.
Πιστεύει μέχρι το τέλος ότι ο πλούτος, η μόρφωση του και η κοινωνική του θέση θα του εξασφαλίσει διαφορετική μοίρα.

Τα παιδιά του, η καλλονή Μικόλ και ο φιλάσθενος Αλμπέρτο, ζούνε μέσα στο παραμύθι που έχει κατακσευάσει γι’αυτούς, καλούν τους φίλους τους στον μυθικό τους κόσμο και ανασκευάζουν την πραγματικότητα όπως τους αρέσει και τους βολεύει. ]

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον Τζόρτζιο.

Ο Τζόρτζιο είναι γόνος μεσοαστικής οικογένειας και είναι υποχρεωμένος να αντιμετωπίζει την πραγματικότητα κάθε φορά που δρασκελίζει την πόρτα του σπιτιού του και κυκλοφορεί στην πόλη.
Δέχεται όλη τη χολή και το δηλητήριο αλλά, κυρίως, δέχεται τα ψευτο αθώα βλέμματα και τις γελοίες απαντήσεις: «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Δεν είναι στο χέρι μου. Έχω οικογένεια». «Όλη η Ιταλία έχει οικογένεια». απαντάει κάποια στιγμή εξοργισμένος.

Όλη η Ιταλία, όλη η Ευρώπη που στην αρχή αποδέχτηκε παθητικά την καινούργια κατάσταση (τι να κάνω, κι εγώ υπάλληλος είμαι) μετά έσκυψε το κεφάλι και στο τέλος φανατιστηκε και έτρεχε πάνω κάτω στα φασιστικά συλαλλητήρια και χαιρετούσε με το χέρι ψηλά και ούρλιαζε και αλάλαζε στα κυρήγματα του μίσους.

Κι ο Τζόρτζιο πρέπει να σταθεί όρθιος απέναντι στο ζόφο που βλέπει να απλώνεται γύρω του και από την άλλη να μαζέψει τα κομμάτια της καρδιάς του, που τη ράγισε η όμορφη Μικόλ, μια Ντομινίκ Σαντά που μοιάζει περισσότερο από κάθε άλλη φορά με πορσελάνινη κούκλα, όπως και ο Χέλμουτ Μπέργκερ που υποδύεται τον Αλμπέρτο.

Δυο πανέμορφες φιγούρες, που θα μπορούσαν να είναι ένα ανδρόγυνο πλάσμα ξεκομμένο από την πραγμαγικότητα, που επιμένει να ζει στον δικό του παραμυθένιο κόσμο. Η Μικόλ θα μείνει το ίδιο πανέμορφη, πορσελάνινη και απόμακρη μέχρι το τέλος, όταν η πραγματικότητα θα έρθει να την τσακίσει.

Ο Τζόρτζιο θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποφύγει αυτή την πραγματικότητα.

Χοντρόκοκκο και με μια απαλή χρωματική παλέτα που παραπέμπει σε όνειρο μεσημεριανού καλοκαιρινού ύπνου, το έργο του Βιτόριο Ντε Σίκα αρχίζει να σκοτεινιάζει από τη μέση και μετά, καθώς πλησιάζει το αναπόφευκτο τέλος.

Ο τεράστιος κήπος των Φίντζι - Κοντίνι από πράσινο δάσος θα μετατραπεί σε ένα απέραντο χιονισμένο πεδίο, με την έπαυλη να χάνεται μέσα στην καταχνιά.

Ποιητικός και τρυφερός, ο ιταλός μαιτρ θα προσπαθήσει να αφηγηθεί μέσα από την τέχνη του τον εκφασισμό και αντισημιτισμό της κοινωνίας του σε μια απο τις τελευταίες μεγάλες του ταινίες, που κερδισε Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο και το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας για την Ιταλία.

Στο ίδιο μήκος κύματος θα κινηθούν μετά από λίγα χρόνια ο Κύριος Κλάιν του Τζόζεφ Λόσεϋ σε παραγωγή Αλαίν Ντελόν και η Γυναίκα του Σταθμάρχη του τρομερού γερμανού Φασμπίντερ που μισούσε το ναζισμό και τους ναζιστές όσο λίγοι.

Αντε να τα ξαναβλέπουμε, μαζί με άλλες πιο πρόσφατες, μπας και καταλάβουμε πως μας βρήκε αυτό που μας βρήκε ογδόντα χρόνια πριν.

Και για να προλάβουμε αυτά που έρχονται.