Το «θαύμα» του toradiofono.gr, του αυτοδιαχειριζόμενου διαδικτυακού ραδιοφώνου με τους κορυφαίους ανθρώπους του ραδιοφώνου, που αναμφίβολα έφερε τη δική του επανάσταση στο μιντιακό τοπίο της χώρας, άφησε πίσω του ποιοτικά έργα που αξίζει να μνημονεύονται συχνά, δοθείσης της εκάστοτε ευκαιρίας.

Με τη συμπλήρωση 28 χρόνων σήμερα χωρίς τον Μάνο Χατζιδάκι, το μυαλό μας έτρεξε πίσω σε εκείνη τη βραδιά του Ιουνίου του 2014, όταν ο Χρήστος Παπαμιχάλης και ο Πέτρος Παράσχης μάς παρουσίασαν, μέσα από toradiofono.gr, ένα αφιέρωμα στον κορυφαίο μουσικοσυνθέτη πολύ διαφορετικό από όσα είχαν προηγηθεί, αλλά και από όσα ακολούθησαν από τότε μέχρι σήμερα.

Μια εκπομπή διάρκειας 3,5 σχεδόν ωρών που σφύζει από φρέσκια καλλιτεχνική δημιουργία, με πολλούς νέους, ταλαντούχους αλλά και καταξιωμένους συντελεστές -τραγουδοποιούς, μουσικούς, ερμηνευτές και ηθοποιούς- να μας χαρίζουν νέες, πολύ ενδιαφέρουσες διασκευές τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι σε 45 ανέκδοτες ηχογραφήσεις, σε συνδυασμό με ηχητικά αποσπάσματα με τη φωνή του συνθέτη αλλά και απαγγελίες σημαντικών κειμένων και ποιημάτων του από ηθοποιούς.

Ήταν μία εκπομπή «επιστροφής στη ρίζα» και αναφοράς στην αξεπέραστη κληρονομιά του έργου και του λόγου του Μάνου Χατζιδάκι και, την ίδια στιγμή, μία μεγάλη γιορτή ανανέωσης και συνέχειας για την ελληνική μουσική και τη νέα γενιά καλλιτεχνών της. Μία νέα αφετηρία για τη μουσική και το τραγούδι, εμπνευσμένη βαθιά από το παρελθόν και με το βλέμμα στραμμένο με αυτοπεποίθηση προς το μέλλον.

Ακούστε ολόκληρη την εμπομπή «Στον Σείριο υπάρχουν [ακόμη] παιδιά - Μάνος Χατζιδάκις, 20 χρόνια μετά» από toradiofono.gr 

Με τα λόγια των συντελεστών

Τίποτα δεν θα αποτελούσε ιδανικότερη συνοδεία για την επετειακή αναφορά μας στην εκπομπή από τα λόγια των δύο εμπνευστών και δημιουργών της, του Χρήστου Παπαμιχάλη και του Πέτρου Παράσχη, τους οποίους και ευχαριστούμε πολύ για όσα είχαν τη διάθεση να μοιραστούν μαζί μας.

Χρήστος Παπαμιχάλης: «Όλοι έκαναν το ναι τους παρουσία» 

Ό,τι κάναμε, ό,τι ζήσαμε είναι ένα σχήμα κλειστό. Έχει μείνει μόνο η ανάμνησή του. Να σας μιλήσω λοιπόν για εκείνο το βράδυ δεν μπορώ. Μπορώ μόνο για την ανάμνησή του. Θυμάμαι ότι όλα ξεκίνησαν από την επιθυμία του Πέτρου να κάνουμε μια γιορτή για τον Μάνο Χατζιδάκι. Να γίνει toradiofono.gr ένα σπίτι που θα χτυπάει το κουδούνι και θα έρχονται οι καλεσμένοι με χαμόγελα και δώρο την φωνή τους και παντού να ακούγεται και να παίζει Χατζιδάκις.

Και νομίζω ότι καταφέραμε να κάνουμε μια γιορτή. Ήταν εύκολο να μαζευτούν 45 διασκευές και ανέκδοτες ηχογραφήσεις τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι; Θα πω ότι ήταν πιο εύκολο απ’ ό,τι μπορεί να ακούγεται. Γιατί δεν πήραμε κανένα όχι. Όλοι έλεγαν ναι. Και όλοι έκαναν το ναι τους παρουσία.

Δεν θέλω να μιλάω για ό,τι έχει γίνει. Ειδικά για ό,τι έγινε ραδιόφωνο. Το ραδιόφωνο είναι αέρας, πετάει πάνω από την πόλη και όποιος τον ανέπνευσε, τον ανέπνευσε. Και μετά χάνεται. Στον Σείριο και ακόμα παραπέρα.

Πέτρος Παράσχης: «Στο μαζί γίνονται τα αληθινά θαύματα»

Το συγκεκριμένο αφιέρωμα, μαζί με αυτό που κάναμε για την Κατερίνα Γώγου, είναι από αυτά που ξεχωρίζω. Ξεκίνησα τη συνεργασία μου με τα παιδιά του ραδιοφώνου το 2013 κάνοντας το εικαστικό και μια δίωρη εκπομπή για τα 19 χρόνια μετά του Χατζιδάκι (δεν μου αρέσει η λέξη θάνατος). Την επόμενη χρονιά πρότεινα στον Χρήστο να κάνουμε κάτι διαφορετικό για τα 20 χρόνια του. Η φράση και το τραγούδι «Στον Σείριο υπάρχουν παιδιά» ήταν η αφορμή.

Ο Μάνος Χατζιδάκις διάλεγε πάντα νέους ανθρώπους. Σκέφτηκα, γιατί δεν το κάνουμε κι εμείς στον παρόντα χρόνο; Έτσι, προτείναμε στη νέα γενιά να μας κάνουν από ένα κομμάτι. Ελεύθερα, ακουστικά, μ’ ένα οργανο, όπως θέλουν, αφήνοντάς τους να διαλέξουν οι ίδιοι ποιο τραγούδι θα διασκεύαζαν. Το μαγικό είναι ότι όλοι διάλεξαν διαφορετικό τραγούδι, κανένα δεν συνέπεσε με κανενός άλλου.

Όλο αυτό έπρεπε να γίνει μέσα σε ελάχιστες μέρες, αλλά όλοι είπαν το ναι και έστειλαν τις ηχογραφήσεις σε μηδενικούς χρόνους. Κάναμε σενάριο ροής και την ηχογραφήσαμε ζωντανά και ήταν σαν γιορτή για κείνον. Ο Αιμίλιος Χειλάκης, η Αθηνά Μαξίμου και ο Γιώργος Νανούρης διάβαζαν κείμενά του, η Σοφία Φιλιππίδου απήγγειλε μοναδικά τις ηρωίδες του Χατζιδάκι και τα παιδιά της Μικρής Άρκτου διάβασαν τα ποιήματά του από τη Μυθολογία. Κι ύστερα έγινε και η εκπομπή κι εμείς ιστορία και ανάμνηση...

* Ευχαριστούμε θερμά τον Πέτρο Παράσχη για τη δημιουργία της εικόνας εξωφύλλου και τις φωτογραφίες αρχείου.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Στον Σείριο υπάρχουν (ακόμη) παιδιά | Μάνος Χατζιδάκις, 20 χρόνια μετά 

Αφιέρωμα εκτός σειράς Ασπρόμαυρου Θιάσου.

Σύνθεση κειμένου για συλλογική αφηγηματική ανάγνωση με βάση:
- Για το τραγούδι, Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, Η λιποθυμία των λέξεων πάνω σε πέντε γραμμές, από την έκδοση Ο καθρέφτης και το μαχαίρι, Εκδόσεις Ίκαρος 1988 (κείμενα του Μάνου Χατζιδάκι που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε περιοδικά κι εφημερίδες ή εκφωνήθηκαν σε ζωντανές ομιλίες προς το κοινό)
- Εκμαγείο μέλλοντος χρόνου, Οι ανθυγιεινές επιπτώσεις της κλασικής μουσικής. Σπουδή σ’ ένα αναγεννησιακό λάθος, Το πρόσωπο του τέρατος, Ο λαχειοπώλης τ’ ουρανού, από την έκδοση Τα σχόλια του Τρίτου, Εκδόσεις Εξάντας 1980
- Η Εποχή της Μελισσάνθης, Ο κιθαριστής των φλαμέγκος, Ντομινίκ, Ο φίλος μου από το Δουβλίνο, Χανς Γκρουντέριαν, Moralite Zero, Μελαγχολία Ωδείου, Σπουδαστής φιλοσοφίας, Ο νεαρός Αλαίν, Fresco, Ελευθεροτυπία, Εκ της σαρκός άρχεσθαι, Περίπτερο πυρός, Η περίπτωση του Ζεράρ Λορσύ, Ο χορευτής του Σαιντ Ιλαίρ, Ο νέος από την απέναντι μεριά, Η θερμότης ενός Αλγερινού, Ερωτικό, από την έκδοση Μυθολογία και Μυθολογία δεύτερη, Εκδόσεις Άγρα 2007
- ένα εισαγωγικό κείμενο για το δίσκο Στο Σείριο υπάρχουν παιδιά, Σείριος 1985
- Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι, ένα κείμενο για το νεοναζισμό και τον εθνικισμό, γραμμένο το Φεβρουάριο του 1993, το οποίο είχε δημοσιευτεί στο πρόγραμμα αντιναζιστικής συναυλίας που είχε δώσει η Ορχήστρα των Χρωμάτων με έργα Βάιλ, Λίστ και Μπάρτον. Παράλληλα είχε δημοσιευτεί και στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία
- Κεμάλ, ο μύθος του Σεβάχ, ένα κείμενο για την ιστορία του Κεμάλ, γραμμένο στις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Σημ.: Για την παρούσα έκδοση διατηρήθηκαν αποσπάσματα από τα κείμενα, ενώ έγιναν κάποιες προσθήκες (Η Εποχή της Μελισσάνθης, Γυμνάσματα- Εισαγωγή, Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι, Το πρόσωπο του τέρατος) και αντιμεταθέσεις που εξυπηρετούν τη νέα ροή του σεναρίου.

Διάβασαν (αλφαβητικά): Δημήτρης Βουτσάς (Σπουδαστής φιλοσοφίας, Ο νεαρός Αλαίν), Μιχάλης & Παντελής Καλογεράκης (Ο κιθαριστής των φλαμέγκος, Ντομινίκ, Ο φίλος μου από το Δουβλίνο, Χανς Γκρουντέριαν), Εύα Κεχαγιά (Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, Η λιποθυμία των λέξεων πάνω σε πέντε γραμμές), Απόστολος Κίτσος (Moralite Zero, Μελαγχολία Ωδείου), Όλγα Λασκαράτου (Οι ανθυγιεινές επιπτώσεις της κλασικής μουσικής. Σπουδή σ’ ένα αναγεννησιακό λάθος), Αθηνά Μαξίμου (Το πουλί, Εκ της σαρκός άρχεσθαι, Περίπτερο πυρός), Νίκος Μερτζάνος (Η περίπτωση του Ζεράρ Λορσύ, Ο χορευτής του Σαιντ Ιλαίρ), Γιώργος Νανούρης (Εκμαγείο μέλλοντος χρόνου, Fresco, Ελευθεροτυπία), Αντώνης Παπακωνσταντίνου (Ο νέος από την απέναντι μεριά, Η θερμότης ενός Αλγερινού), Πέτρος Παράσχης (Για το τραγούδι, Κεμάλ, ο μύθος του Σεβάχ), Αιμίλιος Χειλάκης (Το πάρτυ, Ο ηθοποιός, Ο λαχειοπώλης τ’ ουρανού).
Τις ηρωίδες του Μάνου Χατζιδάκι αφηγήθηκε η Σοφία Φιλιππίδου (Οι αδελφές Τατά, Η μαύρη Φορντ, Η τρελή του φεγγαριού, Η Μαριάνθη των ανέμων, Η προσευχή της Παρθένου, Η Παναγία των Πατησίων).
Τον Πρόλογο διάβασε ο Χρήστος Παπαμιχάλης και τον Επίλογο ο Πέτρος Παράσχης.

Ενδιάμεσα ακούστηκαν ηχογραφήσεις, ειδικά γι’ αυτή την εκπομπή, από τους:
Ρίτα Αντωνοπούλου - Η Παναγία των Πατησίων, Ηλίας Βαμβακούσης - Μυρίζει ο κόσμος γιασεμί, Δημήτρης Βουτσάς & Μαρία Κάτσανου - Η μπαλάντα του οδοιπόρου, Στέλιος Δάβαρης - Μια πόλη μαγική, Παντελής Δημητριάδης & Τα Παιδιά της Παλαιότητας - Περί πάθους, Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης - Ο Γιάννης ο φονιάς, Ελεονώρα Ζουγανέλη - Χάρτινο το φεγγαράκι, Ελεονώρα Ζουγανέλη & Σταμάτης Μορφονιός - Αγάπη που ’γινες δίκοπο μαχαίρι, Χρίστος Θεοδώρου - Ιονική σουίτα, Μιχάλης & Παντελής Καλογεράκης - Ερωτικό, Νεαρέ γιε του μπακάλη, Όλγα Λασκαράτου - Στου Διγενή τ’ αλώνια, Θέμης Καραμουρατίδης - Η τιμωρία, Απόστολος Κίτσος - Στο Σείριο υπάρχουν παιδιά, Noble Dame, Εύα Λουκάτου & Martha Moreleon - Το χρυσόψαρο, Ορέστης Ντάντος - Η Μαριάνθη των ανέμων, Χριστίνα Μαξούρη - Τύψεις, Νίκος Μερτζάνος - Νανούρισμα, Ποιος είν’ τρελός από έρωτα, Πάνος Μουζουράκης - Πες μου μια λέξη, Νατάσσα Μποφίλιου - Θάλασσα πλατιά, Μαρία Παπαγεωργίου - Ένας ευαίσθητος ληστής, Πάνος Παπαϊωάννου - Ο γκρεμός, Αντώνης Παπακωνσταντίνου - Ο ηθοποιός, Κεμάλ, Απόστολος Ρίζος - Μανούλα μου, Ηρώ Σαΐα & Λευτέρης Σκανδάλης - Τριαντάφυλλο στο στήθος, Βασίλης Σωκράτους - Τα παιδιά κάτω στον κάμπο, Η μελαγχολία της ευτυχίας, Θέμος Σκανδάμης - Τα ζάρια, Βικτωρία Ταγκούλη - Κάπου υπάρχει η αγάπη μου, Παναγιώτης Τσεβάς - Πωλητής ιδανικών στιγμών, Ρηγίλλης 17, Γιάννης Χαρούλης - Ήταν καμάρι της αυγής, Nalyssa Green - Τ’ αστέρι του Βοριά, Orelse - Όταν έρχονται τα σύννεφα, The Replete Brothers & Μαρία Παπαγεωργίου - Μην τον ρωτάς τον ουρανό / All Alone Am I, Theodore - Ήρθε βοριάς, ήρθε νοτιάς.
Το κομμάτι της Έναρξης (Το πρόσωπο του τέρατος με τη φωνή του Μάνου Χατζιδάκι και Take me Into your Arms του Trentemoler) είναι remix του Σπύρου Γκέλη.
Ακούστηκαν επίσης ηχογραφήσεις με τη φωνή του Μάνου Χατζιδάκι και ορχηστρικά θέματά του.

Σύνθεση κειμένου, παραγωγή: Πέτρος Παράσχης.
Mουσική επιμέλεια: Πέτρος Παράσχης, Χρήστος Παπαμιχάλης.
Επιμέλεια παραγωγής: Χρήστος Παπαμιχάλης.
Συντονισμός παραγωγής: Όλγα Λασκαράτου.
Πρώτη μετάδοση σε ζωντανή ηχογράφηση: Πέμπτη 12 Ιουνίου 2014 στο www.toradiofono.gr.