Πέτυχα τηλεφωνικά τον Φώτη Σιώτα στο Επταπύργιο στη Θεσσαλονίκη, όπου βρέθηκε για να συμμετάσχει σε ένα αφιέρωμα στον Διονύση Σαββόπουλο, και μάλιστα -όπως μου τόνισε ο ίδιος γελώντας- «ως τραγουδιστής».

Όχι ότι δεν τραγουδάει πολύ όμορφα, αλλά «τραγουδιστή» δεν τον λες αρχικά, ούτε κι ο ίδιος αποκαλεί έτσι τον εαυτό του. Μουσικό τον λες, καταρχήν. Και μάλιστα από τους εξαιρετικούς στο βιολί και τη βιόλα, με τον ήχο των οποίων πειραματίζεται με έναν δικό του μοναδικό τρόπο, που έχει άλλωστε εκτιμηθεί τόσο από τον Σωκράτη Μάλαμα και τον Παύλο Παυλίδη όσο και από άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες, με τους οποίους έχει συνεργαστεί και συνεργάζεται. Ενορχηστρωτή τον λες επίσης, αναμφίβολα, καθώς με όποια δουλειά καταπιάνεται, είτε στην προσωπική του δισκογραφία είτε συνεργαζόμενος με άλλους, τα καταφέρνει θαυμάσια. Εδώ και δύο δίσκους, τον λες και συνθέτη/τραγουδοποιό - και ευτυχώς. Γιατί από τη στιγμή που καταπιάστηκε και με τη φόρμα του τραγουδιού, δεν έχει σταματήσει να μας χαρίζει πανέμορφα τραγούδια, που σε αυτούς τους καιρούς λειτουργούν όσο ποτέ λυτρωτικά. Και -by the way- η φωνή του είναι από τις πιο ζεστές.

Ο Φώτης Σιώτας είχε πολλά να μας πει, αρχής γενομένης από το νέο του άλμπουμ «Δύο Λάθη», σε στίχους του Θοδωρή Γκόνη, όπου γράφει τη μουσική, παίζει και τραγουδά, ένα από τα καλύτερα άλμπουμ που ακούσαμε μέχρι τώρα μέσα στη χρονιά.

Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με τα «Δύο λάθη», το άλμπουμ σου που κυκλοφόρησε πρόσφατα και μου άρεσε πάρα πολύ. Είναι ένας «κόσμος» που αξίζει να μπεις μέσα και να τον ζήσεις!

Χαίρομαι πολύ που σου άρεσε. Με την τραγουδοποιία, ουσιαστικά, ασχολούμαι τα τελευταία πέντε χρόνια. Είναι κάτι που προέκυψε κυρίως μέσα από τη συνεργασία μας με τον Θοδωρή Γκόνη. Δεν είχα ασχοληθεί με τη φόρμα του τραγουδιού στο παρελθόν, ούτε είχα ιδιαίτερη έφεση στον στίχο ώστε να βγάζω συχνά υλικό. Όσες απόπειρες είχα κάνει, ήταν πάντα μέσα σε γκρουπ, σε μπάντες – ήταν πιο ομαδική η συνθήκη και δεν ήταν ακριβώς και η φόρμα του τραγουδιού που πατάει στην πατίνα και στον κανόνα που είχαν φτιάξει οι παλιοί τραγουδοποιοί, ήταν πιο υβριδικά. Τα τελευταία χρόνια άρχισα να ακούω περισσότερο δουλειές τραγουδοποιών, τόσο αγγλόφωνων όσο και των δικών μας, που το υλικό τους δεν το είχα εξερευνήσει τόσο πολύ στο παρελθόν. Όταν μπήκα σε αυτό ακόμη πιο βαθιά ως ακροατής, τότε μου γεννήθηκε η ανάγκη να γράψω τραγούδια και απευθύνθηκα στον Θοδωρή.

Υπάρχει μια ιδιαίτερη χημεία ανάμεσά σας, θα υπέθετε κανείς πως τα τραγούδια σας τα έχει γράψει ένας άνθρωπος, μουσική και στίχο.

Η χημεία που προέκυψε με τον Θοδωρή ήταν κάτι που ξεπερνούσε αυτό που φανταζόμουν, οπότε γι’ αυτό έχουμε μπει σε μία διαδικασία τα τελευταία χρόνια να φτιάχνουμε μαζί τραγούδια. Οπότε, μετά από 30 χρόνια στον χώρο ως μουσικός, αισθάνομαι πάλι νεόκοπος τώρα (γέλια). Από τη χημεία μας με τον Θοδωρή, λοιπόν, προέκυψαν και τα «Δύο Λάθη», που είναι το δεύτερο άλμπουμ μας, προηγήθηκαν «Τα Δεύτερα», που θα έλεγα ότι ήταν μία δουλειά πιο εγκεφαλική. Πολλοί μου λένε ότι επειδή ήταν μια δουλειά πιο λαϊκή ήταν και πιο άμεση, αλλά μάλλον ήταν πιο συνθετική απ’ ό,τι τα «Δύο Λάθη». Είχε μία λαϊκή ορχήστρα σε συνδυασμό με μία ορχήστρα εγχόρδων, είναι σαν μικρό έργο, γραμμένο για τη φωνή της Ιουλίας Καραπατάκη. Τα «Δύο Λάθη», θα έλεγα ότι είναι περισσότερο τραγουδοποιία, και μάλιστα πιο κοντά στα δικά μου ακούσματα γιατί έχει πολλές αναφορές και στην παγκόσμια τραγουδοποιία.

Πολλές φορές, παρασυρόμενος στο να κάνεις μία δουλειά που θα είναι όλα άρτια, καταλήγουν τα τραγούδια λίγο υστερικά ενορχηστρωμένα. Είναι όλα πολύ «σωστά», αλλά χάνεται η κίνηση που έχει ένα τραγούδι, την οποία τη δίνει και το λάθος και η στιγμή

Βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα αυτή την ενασχόλησή σου με τη φόρμα του τραγουδιού, γιατί ως καλός μουσικός -και έντονα πειραματικός- μεταφέρεις σε αυτήν ένα δικό σου στίγμα, νομίζω, θες δεν θες! Συμφωνείς;

Μ’ αρέσει αυτό που λες γιατί μου κάνει κάτι σαν «σκανδαλιά», με περιγράφεις σαν ένα παιδί που έχει κάνει μια αταξία (γέλια). Η αλήθεια είναι ότι τα τραγούδια στα «Δύο Λάθη» μού βγήκαν πολύ πηγαία, χωρίς πολλή προσπάθεια. Αν σε κάτι είμαι εύστοχος, είναι στον τρόπο με τον οποίο θα στηθούν οι ορχήστρες σε σχέση με αυτό που έχω στο μυαλό μου, το οργανώνω σωστά. Καθώς έφτιαχνα τα τραγούδια σκεφτόμουν και τον Κλέωνα Αντωνίου, τον Δημήτρη τον Τσεκούρα, τον Κωστάκη με τη χαβάγια, δηλαδή κάπως είχα τους ήχους και τους ρόλους στο κεφάλι μου από πριν.

Ακούγοντας έτοιμη τη δουλειά, έγινε όπως ακριβώς την ήθελες;

Ναι! Και τα γράψαμε όλα ζωντανά, τα περισσότερα τραγούδια έχουν τραγουδηθεί και ζωντανά, ταυτόχρονα με τους μουσικούς. Μόνο σε δύο τραγούδια γράψαμε τις φωνές από πάνω, στα περισσότερα παίζουμε και τραγουδάω ταυτόχρονα – και παίζω και βιολί. Ήθελα να υπάρχει αυτή η αίσθηση, ότι υπάρχει μία «φόρα», αποτυπώνεται αυτό στην ηχογράφηση, αν θέλεις να βγάλεις κάτι ζωντανό. Εξαρτάται, βέβαια, τι θέλεις να κάνεις. Αλλά νομίζω ότι αυτά τα τραγούδια είχαν μια τέτοια διάθεση που έπρεπε να βγει αυτό το κλίμα, ότι όλα γίνονται εκείνη τη στιγμή, σε πραγματικό χρόνο. Πολλές φορές, παρασυρόμενος στο να κάνεις μία δουλειά που θα είναι όλα άρτια, καταλήγουν τα τραγούδια λίγο υστερικά ενορχηστρωμένα. Είναι όλα πολύ «σωστά», αλλά χάνεται η κίνηση που έχει ένα τραγούδι, την οποία τη δίνει και το λάθος και η στιγμή.

Είναι και πολύ πιο απαιτητική η διαδικασία αυτή, γίνεται όταν παίζεις και ηχογραφείς ζωντανά να το «κλέψεις»;

Δεν γίνεται, αλλά αυτό είναι που μας άρεσε. Προσπαθήσαμε πολύ να το πετύχουμε, κάναμε πρόβες, έγινε η δουλειά πιο μερακλίδικα. Με αγάπη απ’ όλους.

Με τον Φοίβο στην ταράτσα του Gazarte

Ακριβώς τον ήχο αυτό μεταφέρεις και στις ζωντανές σου εμφανίσεις;

Τώρα συγκεκριμένα, στις 28 του μηνός, που θα παίξουμε στο Gazarte, θα προστεθεί στην παρέα μας και ο Φοίβος, ο οποίος πρέπει να σου πω ότι είναι πολύ κοντά σε αυτή την προσπάθεια που κάνω τα τελευταία χρόνια, στηρίζει με την ψυχή του αυτό που κάνω σαν τραγουδοποιός, και τον ευχαριστώ πάρα πολύ γι’ αυτό. Είχαμε μία συνεργασία και στον πολύ καλό δίσκο που έβγαλε τώρα, στο «Anime», όπου παίζω και εγώ μέσα, οπότε ήταν μια πολύ καλή αφορμή να έρθει, και μάλιστα έχω σκεφτεί τι θα τον βάλω να τραγουδήσει! Έχουμε στο πρόγραμμα τραγούδια του Γούναρη, του Κατσαρού, που ταιριάζουν και στη δική μας κατάσταση.

Είναι πράγματι το «Anime» ένας πολύ καλός δίσκος...

Ο δίσκος είναι φοβερός, νομίζω ότι ο Φοίβος έχει πάει στιχουργικά πιο βαθιά από ποτέ και κάτι βρήκε, έχει βρει «ξέφωτο», που λέμε. Κάτι ανακάλυψε.

Μετά το Gazarte τι ακολουθεί;

Θα παίξουμε στο Φέγγαρο στην Κύπρο, στο μεγάλο φεστιβάλ, που έχει ένα εξαιρετικό line-up και φέτος και πηγαίνω εκεί χρόνια, τα παιδιά που το οργανώνουν είναι εξαιρετικά. Μετά από δύο χρόνια πανδημίας, επιτέλους θα παίξουμε ελεύθερα για τον κόσμο και είμαι χαρούμενος γι’ αυτό, είναι και το συγκεκριμένο μέρος καταπληκτικό. Αλλά θα συνεχίσουμε και στην Αθήνα, μέσα στον Ιούλιο θα παίξουμε μαζί με την Ιουλία Καραπατάκη, όπου θα πούμε πολλά τραγούδια από «Τα Δεύτερα». Θα κάνουμε και ένα παίξιμο στις αρχές Ιούλη στην Γκράβα μαζί με τους Λάμδα και τα Καντινέλια.

Σε βλέπουμε ήδη και στις συναυλίες με τον Σωκράτη Μάλαμα...

Ναι, ωστόσο δεν θα είμαι σε όλες του τις συναυλίες, σε κάποιες από αυτές, όπως θα είμαι και στις συναυλίες του Παύλου Παυλίδη.

Πολλά πράγματα!

Πολλά, και συνεχίζω και τις μουσικές για το θέατρο. Τώρα κάνουμε τη μουσική με τον Γιαν Βαν για ένα έργο που θα παιχτεί 15 και 16 Ιουλίου στη Μικρή Επίδαυρο, με τίτλο «Ρίζες από βαμβάκι». Είναι ένα νεοελληνικό κείμενο, που ωστόσο βασίζεται στην ιστορία του Αίαντα, σε σκηνοθεσία της Έφης Θεοδώρου. Τις ίδιες ακριβώς ημερομηνίες θα ανέβει στον αρχαιολογικό χώρο στην Τίρυνθα και ένα άλλο έργο όπου έχω γράψει τη μουσική, σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεδωρόπουλου, η «Ανατολή» της Έλλης Παπαγεωργίου. Οπότε συνεχίζω να μπαίνω σε καινούργιες προκλήσεις, που είναι για μένα σημαντικό. Και φέτος παίζεται ξανά και ο «Προμηθέας» του Άρη Μπινιάρη, όπου πρωταγωνιστεί ο Γιάννης Στάνκογλου, έχω κάνει και εκεί τη μουσική.

Η μουσική για το θέατρο είναι κάτι με το οποίο ασχολείσαι πολλά χρόνια τώρα;

Ουσιαστικά, συμβαίνει εδώ και δέκα χρόνια. Ξεκίνησα με τον χορό, έγραφα μουσική για χορό, με τους Sinequanon, και μετά πέρασα στο θέατρο. Συνεργάστηκα με τον Άρη Μπινιάρη σε τέσσερις παραστάσεις, έκανα το «Ξύπνα Βασίλη», τον «Χορό της φωτιάς», έκανα και τη «Φάρμα» του Όργουελ φέτος στο Εθνικό και τον «Προμηθέα», που σου ανέφερα προηγουμένως. Και μετά μπήκα στον χώρο της δραματουργίας, είναι κάτι που μου αρέσει πάρα πολύ.

Τι «κόσμος» είναι για σένα αυτός; Τι αισθάνεσαι πως σου δίνει;

Το θέατρο με βοήθησε πάρα πολύ. Στο θέατρο πρέπει να είσαι ενεργός εκείνη τη στιγμή, να είσαι από πάνω για να δημιουργήσεις κάτι σαν μουσικός. Επίσης, είναι πολύ σημαντική και η συνεργασία με τις ομάδες. Βλέπεις πώς δουλεύουν οι ηθοποιοί, αυτό είναι κάτι που το πήρα μετά στη μουσική. Πώς χτίζουν τους χαρακτήρες, πόσα πράγματα «πετάνε» από αυτά που κάνουν. Πώς στήνεται όλο αυτό και πώς οργανώνεται από τον σκηνοθέτη. Έχει τρομερό ενδιαφέρον και είναι κάτι που μου αρέσει πολύ και προσπαθώ να εξελιχθώ μέσα σ’ αυτό.

Eίναι και κάτι πολύ αληθινό το θέατρο, όπως την ίδια αίσθηση αφήνει σε κάποιον και η ακρόαση των τελευταίων τραγουδιών σου, έχουν μια αλήθεια.

Δεν είναι εύκολο πράγμα η αλήθεια. Αν, όπως λες, έχω αποκτήσει κάτι τέτοιο ως μουσικός, άργησα να το κάνω. Η διάθεση μπορεί να υπάρχει στην έκφραση, αν και κάποιοι το έχουν πάρα πολύ πηγαία, κατευθείαν εκφράζονται με αμεσότητα. Νομίζω ότι είναι κάτι που αν δεν ανήκεις στις περιπτώσεις που το έχουν από την αρχή, θέλει δουλειά και θέλει και απόπειρες. Θέλει και ρίσκο, θέλει και λάθη. Ουσιαστικά, θέλει και ένα θράσος, να πεις ότι αυτό που θα πω μπορεί να σταθεί. Δεν βοηθάει να κρίνεις συνεχώς τον εαυτό σου, να υπονομεύεις διαρκώς τον εαυτό σου και τα εκφραστικά σου μέσα, αλλά ούτε και με το θράσος μόνο θα καταφέρεις πολλά. Χρειάζεται μια ισορροπία.

Ακούω πολύ ωραία πράγματα, το δύσκολο είναι να στηριχθούν όλα αυτά. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του ακροατή σε αυτή την εποχή, πολύ πιο σημαντικός απ’ ό,τι ήταν πριν

Βρίσκεις συχνά αλήθεια στα τραγούδια σήμερα; 

Σίγουρα έχουν γραφτεί πολύ σπουδαία τραγούδια στο παρελθόν. Υπήρξε σημαντικό έργο τα προηγούμενα χρόνια και τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά κάπως πρέπει να πάει το πράγμα μπροστά. Έχουμε ανάγκη από πράγματα τα οποία να είναι «καθαρά», δεν είναι θέμα παλιού ή καινούργιου, είναι περισσότερο θέμα μιας φωτεινής και ειλικρινούς ματιάς.

Με το τρίπτυχο συνθέτης-στιχουργός-τραγουδιστής να φθίνει όλο και περισσότερο, λόγω της κατάρρευσης της δισκογραφίας όπως την ξέραμε, οι τραγουδοποιοί δείχνουν τον δρόμο σήμερα;

Η αλήθεια είναι ότι ακούω πολύ ωραία πράγματα. Τόσο από τραγουδοποιία που είναι συγγενική σε μένα όσο και από μπάντες, από μικρότερα παιδιά, από προσπάθειες που γίνονται σε άλλα μουσικά είδη. Το δύσκολο είναι να στηριχθούν όλα αυτά. Είχε πει ένα ωραίο ο Φοίβος, ότι υπάρχει ένα υλικό, αλλά οι παλιοί σνομπάρουν και το κοινό είναι σε ύπνωση. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του ακροατή σε αυτή την εποχή, πολύ πιο σημαντικός απ’ ό,τι ήταν πριν. Η μουσική ακρόαση ενός υλικού δεν έχει σχέση, ας πούμε, με το βλέπω τηλεόραση. Δεν ανοίγω απλά τον υπολογιστή και μου έρχονται οι πληροφορίες πάντα. Θέλει ένα «κλικ», να σηκωθείς, να βάλεις τα παπούτσια σου, να πας να ακούσεις κάτι. Να μπεις σε ένα site, να μην είσαι μόνο μέσα στο facebook. Έχουμε ανάγκη τους ακροατές, είναι το ίδιο πολύτιμοι όσο και οι μουσικοί και οι δημιουργοί.

Αισθάνεσαι ότι τα τελευταία χρόνια με όλα αυτά που έχουμε ζήσει -την οικονομική κρίση, την πανδημία- έχει γενικευτεί η τάση να βρούμε τον εαυτό μας; Να γίνουμε πιο απλοί και αληθινοί;

Αυτό έχει γίνει πια ανάγκη, δεν είναι ότι απλά θέλω να το κάνω, είναι ανάγκη, για να ισορροπήσω και να επιβιώσω. Όταν έχουμε δεχτεί όλη αυτή την πίεση, και οικονομικά και ψυχικά, και όλο αυτό τον φόβο, σίγουρα θα καταφύγουμε περισσότερο και στην τέχνη, η οποία θα βρει τον ρόλο της τον πραγματικό. Είναι η συγκίνηση, αλλά είναι και ένας ρόλος παρηγορητικός. Έχουμε ανάγκη από πράγματα τα οποία θα μας ησυχάσουν, θα μας επιβεβαιώσουν κάποιες σκέψεις θετικές που έχουμε και δεν τολμάμε να εκφράσουμε. Γι’ αυτό βγαίνουν σήμερα πράγματα πιο «καθαρά» και πιο απλά.

Σε αρκετές δουλειές τραγουδοποιών το εντοπίζει κανείς αυτό σήμερα. Είναι κάτι σαν «φαναράκια» που κρατάνε λίγο φωτεινό τον δρόμο, έστω για το επόμενο βήμα, γιατί τίποτα πια δεν είναι βέβαιο.

Φαναράκια, όπως το λες. Το ένα βήμα φέρνει το άλλο, όμως! Και με το πάρε-δώσε, την επαφή με τον κόσμο, δημιουργείται ένα ρεύμα επικοινωνίας και συμπόρευσης. Αυτό είναι που μετράει.

Πληροφορίες: O Φώτης Σιώτας στην ταράτσα του Gazarte στις 28/6, με καλεσμένο τον Φοίβο Δεληβοριά

Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Ζηργάνος

Επικοινωνία: zuma communications