Το «φαινόμενο» Άγριες Μέλισσες

Όχι, από μία τηλεοπτική σειρά δεν θα μπορούσε κανείς να ζητήσει ποτέ να αποτελέσει τον θεματοφύλακα κοινωνικών αξιών όπως η δικαιοσύνη, η ελευθερία ή η δημοκρατία. Κάθε σενάριο, άλλωστε, προκύπτει πάντοτε από την ανάγκη κάποιου να πει μια ιστορία. Ειδικά στην περίπτωση των Άγριων Μελισσών, όμως, υπήρξαν κάποιοι παράγοντες οι οποίοι, συνδυαστικά, συνετέλεσαν σε ένα καθημερινό κοινωνικό «φαινόμενο» τριετούς διάρκειας που επηρέασε τις ζωές πολλών.

Παράγοντας πρώτος. Οι άνθρωποι που ένιωσαν την ανάγκη να πουν τη συγκεκριμένη ιστορία, όπως απέδειξαν σε κάθε ευκαιρία με τη γραφή τους, είδαν τα κοινωνικά -ή και πολιτικά ακόμη- θέματα με τα οποία καταπιάστηκαν από μία προοδευτική και ευαίσθητη κοινωνικά σκοπιά.  

Παράγοντας δεύτερος. Η συνθήκη της πανδημίας, που συνόδευσε την τριετή ζωή της σειράς σχεδόν από την αρχή και ως το τέλος της, έκλεισε τον καθένα από εμάς στο σπίτι περισσότερο από ποτέ, με αποτέλεσμα να ανοίξουμε περισσότεροι και για περισσότερες ώρες την τηλεόραση από ποτέ. Και ανοίγοντάς την τα βράδια, ήταν δύσκολο να μην πέσεις κάποια στιγμή πάνω στις Άγριες Μέλισσες.

Αυτό, βεβαίως, δεν θα ήταν αρκετό για να σε κρατήσει από μόνο του στη σειρά, αν δεν υπήρχε ένα πολύ καλογραμμένο σενάριο που θύμιζε αγαπημένες στιγμές της παλιάς ΕΡΤ, μία πλειάδα εξαιρετικών ηθοποιών που δεν ήθελες να πάρεις την προσοχή σου από πάνω τους και μία πολύ προσεγμένη και τολμηρή για τα ελληνικά τηλεοπτικά δεδομένα σκηνοθεσία, που σε έκανε να εισπράττεις ως θεατής έναν σεβασμό αντίστοιχο με αυτόν που σου προσφέρουν οι καλές σειρές στις γνωστές ξένες πλατφόρμες που πληρώνεις κάθε μήνα.

Η ευρηματική και καλοδουλεμένη πλοκή, οι εξαιρετικές ερμηνείες και η τολμηρή σκηνοθεσία αποτέλεσαν, από το πρώτο κιόλας επεισόδιο, το τέλειο «τυράκι» για να πιαστεί στη «φάκα» της σειράς μία τεράστια γκάμα τηλεοπτικού -και μη- κοινού, από τους φανατικούς των ελληνικών τηλεοπτικών σειρών μέχρι ανθρώπους που δεν βλέπουν καθόλου ή βλέπουν ελάχιστα τηλεόραση. Και ευτυχώς, στη «φάκα» αυτή πιαστήκαμε πολλοί.

Με αυτόν τον τρόπο, προστέθηκε ένας τρίτος πολύ σημαντικός παράγοντας, που αποτέλεσε «ασπίδα» ώστε οι δημιουργοί της σειράς να ξεδιπλώσουν επί της οθόνης ό,τι ακριβώς είχαν στο μυαλό τους, χωρίς να χρειαστεί να το διαπραγματευτούν: η υψηλή τηλεθέαση, που συνεπάγεται έσοδα για το κανάλι. Αυτή που αποτελεί το άγιο δισκοπότηρο, την υπέρτατη αξία και αυτοσκοπό των τηλεοπτικών σταθμών, που όταν επιτευχθεί από έναν δημιουργό τον φέρνει στην προνομιακή θέση της «κότας με τα χρυσά αβγά», που κρέμονται πλέον όλοι από τα χείλη - ή, εν προκειμένω, από την πένα του.

Κάπως έτσι «πέρασε» μάλλον εύκολα από τα γραφεία του σταθμού το σενάριο για τον περίφημο τρίτο κύκλο, παρότι διαδραματιζόταν στην περίοδο της επταετίας της χούντας, επιβεβαιώνοντας για ακόμα μία φορά τον κανόνα ότι στον καπιταλισμό της ελεύθερης αγοράς υπάρχει μία μόνο «ιδεολογία» και αυτή είναι το κέρδος. Όλα αυτά όμως ίσχυαν για το κανάλι. Γιατί οι συντελεστές όχι μόνο είχαν και πάλι κάτι να πουν, αλλά αποφάσισαν να το πουν και δυνατά.

Το απόλυτο τηλεοπτικό παράδοξο

Αποτέλεσμα ήταν το τηλεοπτικό παράδοξο που ζήσαμε όλοι στον συγκεκριμένο σταθμό, 23 ώρες το 24ωρο να «ευλογούνται τα γένια» της πιο συντηρητικής -και έντονα φλερτάρουσας με την ακροδεξιά- ελληνικής κυβέρνησης από τη μεταπολίτευση και μετά, και στη συνέχεια, για 1 ώρα κάθε μέρα, 10 με 11 το βράδυ, σαν ένα παράθυρο σε έναν κόσμο ελεύθερο και προοδευτικό, να διαπραγματεύονται οι Άγριες Μέλισσες ζητήματα όπως τα ακόλουθα:

• Πατριαρχία
• Κρατική διαφθορά
• Διαφθορά της δικαιοσύνης
• Διαφθορά των τοπικών αρχόντων
• Βία των τοπικών αρχόντων
• Κρατική βία
• Παρακρατική βία
• Βία στις φυλακές
• Εκτελέσεις  
• Εξορίες  
• Βασανιστήρια  
• Περιορισμοί ελευθεριών  
• Ελευθεροτυπία  
• Φασιστικές οργανώσεις
• Φασιστική βία
• Ρατσισμός
• Πορνεία
• Βία κατά των γυναικών
• Κακοποίηση
• Κακοποίηση στη φυλακή
• Βιασμός
• Βιασμός στη φυλακή
• Δικαιώματα των γυναικών
• Γυναικεία χειραφέτηση
• Ομοφυλοφιλία
• Οικογενειακός αποκλεισμός
• Ενδοοικογενειακή βία
• Κοινωνικός στιγματισμός

Μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια, οι Άγριες Μέλισσες παρουσίασαν ιστορίες σε σχέση με όλα αυτά τα ζητήματα. Λειτούργησαν, μάλιστα, σε σχεδόν παράλληλο χρόνο με το ξέσπασμα των δύο μεγάλων κοινωνικών θεμάτων που μας απασχόλησαν όλους τα χρόνια αυτά και που αποτέλεσαν δύο σπουδαίες νίκες για την κοινωνία, το ελληνικό #metoo και την καταδίκη της Χρυσής Αυγής.

Η πρωταγωνίστρια της σειράς έζησε μία οδυνηρή εμπειρία βιασμού από τον διευθυντή των φυλακών κατά τον 2ο κύκλο και στη συνέχεια, αφού υπέστη περαιτέρω κακοποίηση με τη βίαιη αφαίρεση του εμβρύου της, καθώς ο βιασμός της είχε οδηγήσει σε εγκυμοσύνη, διεκδίκησε με όλες της τις δυνάμεις τη δικαίωσή της και την τιμωρία του θύτη. 

Από την άλλη, στον φετινό 3ο κύκλο της σειράς, λίγους μόνο μήνες μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, παρακολουθήσαμε τη δράση της φασιστικής οργάνωσης Άβαντες, μία οργάνωση που θύμιζε σε πάρα πολλά τη Χρυσή Αυγή, από τις μεθόδους στρατολόγησης νέων μελών και τις δολοφονικές επιχειρήσεις μέχρι τον πατριωτικό τους «μανδύα» και τη βαθιά σύνδεσή τους με το παρακράτος.

Και φυσικά, ο 3ος κύκλος συνολικά αποτέλεσε μία χρησιμότατη αναφορά στην επταετία της δικτατορίας, παρουσιάζοντας με τόλμη και ρεαλισμό το αληθινό πρόσωπο της χούντας των συνταγματαρχών, με τις φυλακίσεις, τις εξορίες, τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις κομμουνιστών και αντιφρονούντων, κάτι στο οποίο είχα αναφερθεί αναλυτικά και στο άρθρο μου «Άγριες μέλισσες»: Όταν η καλή τηλεόραση εκδικείται, τον περασμένο Οκτώβριο.

Τέλος, όλοι θυμόμαστε την εξαιρετική δράση και πρωτοβουλία σύσσωμου του καστ της σειράς να λάβει μέρος σε μία ειδική καμπάνια στη μνήμη του δολοφονημένου Ζακ Κωστόπουλου, στηρίζοντας με τον τρόπο αυτόν την οικογένειά του να αντεπεξέλθει στα έξοδα της δίκης για τη δικαίωσή του.

Οι «Άγριες Μέλισσες όλων μας»

Στα trailers των τελευταίων ημερών, είδαμε τη σειρά να χαρακτηρίζεται από τον σταθμό «αριστουργηματική» και «φαινόμενο», καταφανώς για λόγους marketing. Είναι άλλωστε αυτό που ξέρουν καλά να κάνουν, ενόψει της επόμενης σειράς που ετοιμάζουν, όποια κι αν είναι αυτή. Πολύ αμφιβάλλω όμως αν οι ιθύνοντες του σταθμού -ή οποιουδήποτε άλλου σταθμού- έχουν αντιληφθεί τις πραγματικές διαστάσεις και τους βαθύτερους λόγους της επιτυχίας των Άγριων Μελισσών ή απλώς θα επιχειρήσουν «κάτι αντίστοιχο» από του χρόνου, λες και τέτοιες δουλειές μπορούν να επαναληφθούν με «συνταγές αντιγραφής» που μάλιστα θα εκτελεστούν από τους πρώτους μάγειρες -και πιθανόν τους πιο φθηνούς- που θα βρεθούν μπροστά τους. Σε οποιαδήποτε τέτοια περίπτωση, ελπίζω να καταλαβαίνουν ότι δεν θα βρεθούμε ξανά μπροστά στις οθόνες μας για να «υποστούμε» τίποτα άνοστο. Όπως δεν βρεθήκαμε ποτέ και πριν από τις Άγριες Μέλισσες.

Για πολλούς από εμάς, άλλωστε, οι Άγριες Μέλισσες αποτέλεσαν κάτι πολύ περισσότερο από το «τηλεοπτικό φαινόμενο» που εκείνοι διαφημίζουν:

Μία υψηλής ποιότητας πλατφόρμα συνάντησης και κοινωνικής ευαισθητοποίησης, που λειτούργησε ως αντίδοτο στη μαυρίλα και τη δυστοπία της τελευταίας τριετίας. Ένα ομαδικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, με τη συμμετοχή εκατοντάδων όμορφων καλλιτεχνών, που η τύχη το έφερε να μπαίνει καθημερινά για τρία χρόνια μέσα στο σαλόνι μας, ανοίγοντας, έστω για μία ώρα την ημέρα, ένα παραθυράκι στην ελπίδα.

Και ένα μεγάλο «ευχαριστώ» σε όλους ανεξαιρέτως τους συντελεστές της σειράς για όλο αυτό μοιάζει τόσο, μα τόσο μικρό. 

ΥΓ. Από το άρθρο μας απουσιάζουν οι μεμονωμένες αναφορές στα ονόματα των συντελεστών, των πολύ άξιων σεναριογράφων, σκηνοθετών, τεχνικών και των πολυάριθμων εκλεκτών ηθοποιών των Άγριων Μελισσών καθόλου τυχαία - τους έχει καταγράψει έτσι κι αλλιώς η ιστορία. Με έναν τρόπο, όμως, η σειρά κατέληξε να ανήκει το ίδιο σε εκείνους και σε εμάς. Έγιναν «οι Άγριες Μέλισσες όλων μας» και στη συλλογική μας μνήμη έχει ήδη καταγραφεί ως μία ιδέα που ξεπερνά τα πρόσωπα. Ένα «στοίχημα» που το πήραμε όλοι μαζί στις πλάτες μας για να πετύχει. Και μεγαλύτερη τιμή από αυτό για τους συντελεστές μιας σειράς δεν μπορώ να φανταστώ.

*Ευχαριστούμε θερμά τον Γιώργο Μυρσιώτη για το backstage φωτογραφικό υλικό