«Το καθαρό σπίτι» είναι μια γυναικεία, βαθιά ανθρώπινη υπόθεση (κριτική)

Η Ανδριάνα Τσιότσιου βρέθηκε στο Θέατρο Τ για τη μαύρη κωμωδία «Το καθαρό σπίτι» σε σκηνοθεσία της Γλυκερίας Καλαϊτζή, μια παράσταση για τις καταπιεσμένες γυναίκες που χρειάστηκε να οχυρώσουν τους εαυτούς τους απέναντι στις κοινωνικές επιταγές και τους αμέτρητους και ιδιόμορφους τρόπους με τους οποίους μπορεί να σχετίζονται μεταξύ τους οι άνθρωποι, που θέτει τον πήχη ψηλά για τη φετινή θεατρική σεζόν της Θεσσαλονίκης.

«Το καθαρό σπίτι» είναι μια γυναικεία, βαθιά ανθρώπινη υπόθεση (κριτική)
ΠΡΟΒΟΛΗ

Η σκηνή του black box Θεάτρου Τ μεταμορφώθηκε, με το κοινό να κάθεται και στις δύο πλευρές της, και η χειμερινή θεατρική σεζόν 2022-2023 άνοιξε με τη μαύρη κωμωδία της Sarah Ruhl «Το καθαρό σπίτι» σε σκηνοθεσία της Γλυκερίας Καλαϊτζή. Τόσο η διαμόρφωση της σκηνής όσο και το γεγονός ότι οι κεντρικές ηθοποιοί πριν την έναρξη αλλά πολλές φορές και κατά τη διάρκεια της παράστασης, μπλέκονται στο κοινό, αναιρεί τις συνηθισμένες θεατρικές συβάσεις του τέταρτου τοίχου, της αποστασιοποίησης και του διαχωρισμού του οπτικού από τον κινητικό χώρο.

Ένα λευκό, αυστηρό κοστούμι για την ιατρό Λέην που εναρμονίζεται πλήρως με το λευκό αποστειρωμένο, μινιμαλιστικό σαλόνι του σπιτιού της, τα οποία έρχονται σε αντίθεση με τα χρωματιστά φαρδιά ρούχα της Άννα και τη βεράντα της, στο επάνω μέρος της σκηνής, με τα πυκνά φυτά και τον φράχτη στο ζεστό χρώμα της ώχρας. Τα λιτά κοστούμια των ηθοποιών με τις αυστηρές χρωματικές επιλογές που στο δεύτερο μέρος της παράστασης γίνονται πιο άνετα και ατημέλητα, περιγράφουν με μεγάλη ακρίβεια και επιτυχία τους χαρακτήρες των ηρώων και αποτελούν, όπως και τα σκηνικά, δημιουργίες και εμπνεύσεις της Μαρίας Καραδελόγλου.

Μια βαθιά ανθρώπινη παράσταση για τις καταπιεσμένες γυναίκες που χρειάστηκε να οχυρώσουν τους εαυτούς τους και να σταθούν απτόητες απέναντι στις κοινωνικές επιταγές, γεγονός που τις γεμίζει ματαιώσεις ή τις οδηγεί σε νευρώσεις, για τα ζωτικά τους ψεύδη, τη συμφιλίωση με τον θάνατο, για τους αμέτρητους και ιδιόμορφους τρόπους με τους οποίους μπορεί να σχετίζονται μεταξύ τους οι άνθρωποι. Και τελικά για την αλληλεγγύη ανάμεσα σε τέσσερις τόσο διαφορετικές υπάρξεις που όμως συνδέονται όχι μόνο λόγω φύλου, αλλά και κάποιων βαθύτερων εμπειριών που δεν θα ακούσουμε ποτέ. Επί σκηνής, δεν έχουν μόνο έναν αλλά δύο συνδετικούς κρίκους. Από τη μία ο Τσαρλς έρχεται να τονίσει όλα τα στοιχεία που τις χωρίζουν και από την άλλη, η νεότερη από όλες, η Λατινοαμερικάνα Ματίλντη, φωτίζει όλες εκείνες τις πτυχές που τις ενώνουν.

Στο κείμενο της συγγραφέως ακούμε σχόλια για την πολιτική ορθότητα της γλώσσας όταν η Βιρτζίνια αναρωτιέται αν η λέξη «στείρος» είναι δόκιμη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τους άντρες, εκφράσεις που παραφράζουν τα στερεότυπα για τη θέση των γυναικών στην κοινωνία, φέρνοντάς τα ξανά στην επιφάνεια προτού τα καταρρίψουν, όπως η πρόταση που λέει ότι «ο άνδρας πρέπει να είναι λειτουργικός και καλά επιλεγμένος».

Η σκηνοθεσία της Γλυκερίας Καλαϊτζή αξιοποιεί όλο τον σκηνικό χώρο, σχολιάζει τις δυναμικές που δημιουργούνται ανάμεσα στους χαρακτήρες, όταν η Άννα από τη βεράντα της πετάει τα μισοφαγωμένα μήλα στο σαλόνι της Λέην και ο Τσαρλς τα ρούχα του, που εκείνη αγκαλιάζει ενώ θρηνεί βωβά σε εμβρυακή στάση. Εμψυχώνει μία «εμβόλιμη» σκηνή, την οποία παρακολουθούν και οι υπόλοιποι ηθοποιοί που βρίσκονται στο κοινό, πιάνοντας μετά την ιστορία από εκεί που την άφησε, δείχνοντάς μας ξανά την αμέσως προηγούμενή της. Ακόμη, χρησιμοποιεί την τεχνική των ταυτόχρονων προβολών, δίνοντας έμφαση και προβάλλοντας τόσο νοητά όσο και πρακτικά διαφορετικές οπτικές γωνίες των πραγμάτων, δημιουργώντας έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε και μία -σουρεαλιστική- ταινία μικρού μήκους επί σκηνής, ενώ στην οθόνη προβάλλεται και το πρόσωπο του εκάστοτε ήρωα όταν εκείνος φαντάζεται κάτι από το παρελθόν του. Σε αυτά τα σημεία, συνδράμουν σημαντικά οι εμπνευσμένοι φωτισμοί του Σωτήρη Ρουμελιώτη, «ζωντανεύοντας» επί σκηνής αυτή τη φαντασία με τους ηθοποιούς να λούζονται με φως στους τόνους του κόκκινου και του ροζ.

Η μουσική του Κώστα Βόμβολου, πάντα πρωτότυπη και σχολιαστική, μας μεταφέρει στους διαφορετικούς πολιτισμούς, της «ψυχρής» Δύσης και της Λατινικής Αμερικής, ενώ περιγράφει με μοναδικό τρόπο τη μεταμόρφωση των χαρακτήρων.

Κλείνοντας, οι ηθοποιοί Χριστίνα Δαγκάκη (Λέην), Νανά Παπαγαβριήλ (Βιρτζίνια) και Σοφία Βούλγαρη (Άννα) ενσάρκωσαν με μεγάλη επιτυχία τους τρεις αυτούς γυναικείους ρόλους, ξετυλίγοντας και αναπτύσσοντάς τους μπροστά στα μάτια των θεατών, μεταφέροντάς μας όλη τη μεταστροφή του ψυχισμού τους. Η πολλά υποσχόμενη Λίλα Παντελίδου (Ματίλντα) υποδύθηκε επάξια τη νεαρή Λατινοαμερικάνα, που παρ’ όλο το πένθος και τα δικά της βάσανα, είναι δίπλα σε εκείνους που τη χρειάζονται, συνδέεται μαζί τους με δεσμούς φιλίας και χαρίζει απλόχερα το γέλιο ελαφραίνοντας την ατμόσφαιρα σε κομβικά σημεία του έργου. Τέλος, ο Κυριάκος Δανιηλίδης μας έδειξε τον σημαντικό ρόλο που παίζει ο έρωτας στη συμπεριφορά και τις πράξεις ενός ανθρώπου αλλά και την άρνηση της συμφιλίωσης με τον θάνατο που συχνά μας προτρέπει στη φυγή.

Μια παράσταση που αγγίζει επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα προκαλώντας ακόμα και μούδιασμα στον θεατή, μας δείχνει κάποιες από τις πιο σύγχρονες γραμμές της πολύπλευρης τέχνης (ή τεχνών) του θεάτρου και θέτει τον πήχη ψηλά για τη φετινή θεατρική σεζόν της Θεσσαλονίκης.  

Εισιτήρια για την παράσταση: viva

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ