Πολλές φορές ξεχνάμε πως οι μουσικοί είναι κι εκείνοι απλοί άνθρωποι όπως εμείς. Και σαν απλοί άνθρωποι έχουν φίλους, εχθρούς, ερωτεύονται, συζητούν και ζουν όπως. Όταν τα πράγματα έρχονται έτσι, ώστε δύο άνθρωποι της μουσικής μπορούν και ταιριάζουν καλλιτεχνικά, εμείς από κάτω νιώθουμε πιο τυχεροί από ποτέ. Ένα τέτοιο παράδειγμα αρμονικής συνεύρεσης συνιστούν ο Θοδωρής Κοτονιάς με τη Βιολέτα Ίκαρη, οι οποίοι, εκτός από το ότι καταφέρνουν και διατηρούν μια εκπληκτική φιλία, πρόσφατα την ανέδειξαν μέσα από την πολύ δημιουργική συνύπαρξή τους επί σκηνής. Οι δυο καλλιτέχνες που έχουν αγαπηθεί από το ευρύ κοινό για τα ιδιαίτερα τραγούδια, τις βαθιές ερμηνείες και το άφταστο ήθος τους, μιλούν στο 20/20 για τις πρόσφατες εμφανίσεις τους στον «Σταυρό του Νότου», με τίτλο «Εκτός χρόνου», όπου ταξίδεψαν το κοινό πάνω από στεριές και θάλασσες και θα συνεχίσουν να το κάνουν σε επιλεγμένα μέρη της ελληνικής περιφέρειας.

Το κοινό σάς απολαμβάνει σε ιδιαίτερες από κοινού παραστάσεις. Τι σημαίνουν αυτές οι εμφανίσεις για τον καθένα ξεχωριστά;

B: Καταρχήν μία προσωπική επιθυμία που έχω μέσα απ’ το τραγούδι είναι το να βρίσκομαι δίπλα σε εμπνευσμένους καλλιτέχνες που βουτάνε βαθιά στην ψυχή και χαρίζουν το απόσταγμά της απλόχερα και χωρίς καμία επιτήδευση. Ο Θοδωρής είναι τέτοιος καλλιτέχνης και εκτός αυτού είναι και ο φίλος που θα ήθελαν όλοι να έχουν, οπότε νιώθω πανευτυχής μέσα σε αυτή τη συνεργασία. Αντίστοιχα, το μοίρασμα με το κοινό είναι καθαρή απόλαυση, καθώς ποτέ του δεν λαθεύει ως δέκτης συναισθημάτων, όπου μας επιστρέφει την αγάπη και την ευγνωμοσύνη που έτσι κι αλλιώς πηγάζει μέσα από την ομάδα. Αυτό είναι ευλογία.

Θ: Για μένα είναι ανάγκη να μοιραστώ όσα νιώθω μέσα από τη μουσική, ανάγκη για γλέντι χαμόγελα και δυνατές εσωτερικές στιγμές μιας σιωπηλής, αλλά γεμάτης δύναμη μπαλάντας, για παράδειγμα.

Οι παραστάσεις σας φέρουν τον τίτλο «Εκτός χρόνου». Πέρα από τα τραγούδια που παρουσιάσατε και τα οποία ζουν πάντα έξω από χρονικές δεσμεύσεις, υποδηλώνει άραγε και την ανάγκη σας να ξεφύγετε από αυτό που ζούμε τώρα;

Β: Ναι, αλλά χωρίς να κλείνουμε τα μάτια στα συμβαίνοντα. Το πρόβλημα βρίσκεται στον τρόπο του βιώνουμε το πρόβλημα σε σχέση με τον τρόπο που βιώνουμε τη χαρά μας. Μια βόλτα έξω είναι αρκετή για να δει κανείς, στα βλέμματα των περαστικών, πόσο φορτωμένοι είμαστε από κούραση, έγνοιες και φοβίες. Η χαρά μας πέταξε. Χρειαζόμαστε αποσυμπίεση, έναν τρόπο για να φεύγει από μέσα μας αυτό το βάρος που κουβαλάει η εποχή μας ώστε να είμαστε κατά το δυνατόν ψυχικά γεροί και έτοιμοι για να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες. Τη δυσκολία τη βιώνουμε, η χαρά έχει γίνει φωτογραφία με σφιγμένο χαμόγελο. Επιτέλους κάτω τα κινητά με τις τυποποιημένα χαρούμενες σέλφι, πρέπει να αγκαλιαστούμε για να ζήσουμε τη μέθεξη, να χορέψουμε και να γελάσουμε με την ψυχή μας, να ζήσουμε τη στιγμή «Εκτός χρόνου».

Θ: Σίγουρα, είναι πολύ μεγάλη ανάγκη η κάθαρση, η αποδέσμευση από όλα τα σύγχρονα πρωτόγνωρα βάσανα των ανθρώπων.

Έχετε χαράξει και οι δύο τη δική σας, προσωπική πορεία, αλλά αξίζει και μια αναφορά στις συνεργασίες σας μέσα στα χρόνια. Πόσο σημαντικό είναι να εξελίσσεσαι μέσα από τη συνύπαρξη με άλλους καλλιτέχνες;

B: Δεν υπάρχει εξέλιξη χωρίς συνύπαρξη. Είμαστε οι επιρροές μας και η συνύπαρξη που προϋποθέτει αγάπη στην τέχνη και στο όλον έχει μονόδρομο την ομορφιά.

Θ: Είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο η συνύπαρξη με ανθρώπους μέσα από τη μουσική, ειδικά όταν γίνεται αυθόρμητα και πέρα από κάθε είδους ανταγωνισμό.

Τα ρεύματα της μουσικής εναλλάσσονται ολοένα και περισσότερο. Η παραδοσιακή μουσική τι ρόλο παίζει μέσα στο ελληνικό τραγούδι του σήμερα; Θα μπορέσει να επιβιώσει;

Β: Η παραδοσιακή μουσική νιώθω ότι έχει ξαναμπεί στις καρδιές μας δυναμικά. Ολοένα και ξεφυτρώνουν ξεχασμένα παραδοσιακά τραγούδια και λειτουργούν ως «σουξέ», νέες μπάντες εντάσσουν παραδοσιακά τραγούδια στο πρόγραμμά τους παρουσιάζοντάς τα διασκευασμένα ή ατόφια και ανοίγουν οι καρδιές του κόσμου από τις πρώτες νότες. Πολλοί νέοι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν παραδοσιακά όργανα στις ενορχηστρώσεις τους. Παράδοση σημαίνει ρίζα και η ρίζα είναι σαν το ένστικτο, δεν βγαίνει.

Θ: Αν μπορέσουμε ποτέ και καταφέρουμε να βιώσουμε τη ζωή ξανά πιο φυσιολογικά από όσα επιπρόσθετα της κρεμάσαμε, ίσως και ο μουσικός μας καθρέφτης να ξαναδείξει κάτι από την παραδοσιακή κλασική ομορφιά και τις βασικές ανθρώπινες αξίες.

Ας μιλήσουμε για συγκερασμούς. Συχνά ακούμε τα παραδοσιακά όργανα να μπλέκονται με πιο μοντέρνους, ηλεκτρονικούς ήχους. Το βλέπετε ως ευλογία ή κατάρα;

Β: Όταν ο συνδυασμός των ήχων γίνεται με μεράκι είναι ευλογία.

Θ: Ό,τι έχει αρμονία, αγάπη, και βαθιά ανάγκη για ψυχική ανάταση θα είναι πάντα μερακλήδικο στα αφτιά και στη καρδιά από όποιο όργανο όσο ηλεκτρικό και αν είναι. Το μέτρο είναι σχετικό. Ό,τι έχει εγωιστική έπαρση, κενότητα και δήθεν ροκ διανόηση κάνει μπαμ. Τα κριτήριά μας χρειάζεται να προστατεύσουμε και έτσι θα προστατευτεί και η μουσική. Μπορούμε να ζούμε προσέχοντας την τροφή της ακοής, αλλά και όλων των αισθήσεων, όπως δεν κάνει να τρώμε κάτι που είναι εύγευστο άλλα άκρως τοξικό. Όποιος ακούει σαβούρες για πλάκα ειδικά όταν η προσοχή του είναι αλλού συνηθίζει επικίνδυνα, σε σημείο που το κριτήριό του χάνεται. Και να αναγνωρίσει μια καλή μουσική δεν θα τη διαλέξει γιατί έχει πάρει το δρόμο προς τη βλακεία. Στο τέλος ο ασθενής παραμένει για πάντα σχεδόν κουφός με ελάχιστη όραση. Οι βολβοί των ματιών του κινούνται ρυθμικά εξαρτημένοι από το χορό της «Σαλώμης».  

Κυρία Ίκαρη, ακούω το τραγούδι σας «Ρουφιάνα», από το δίσκο σας με τον Νίκο Ξύδη. Πώς μπορεί η εξουσία να «μας πουλάει με το μέτρο»;

Το εκμεταλλευτικό σύστημα μας πουλάει με το μέτρο. Το τραγούδι μιλάει για την Ελλάδα που ως πλούσια χώρα θα έπρεπε να ζει απ’ τον πλούτο της και αντ’ αυτού βρίσκεται «για πάντα χρεωμένη», όπως λέει το τραγούδι. «Σε πολυεθνικό μονόδρομο το μέλλον μου δώσαν αντιπαροχή», γράφει ο Ανδρέας Πανταζής το 1982. Ίδιες αγωνίες σε μια άλλη κοινωνική πραγματικότητα. Πάντα οι εξουσίες, όταν δεν έχουν στο επίκεντρό τους τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, πουλάνε και αγοράζουν δικαιώματα, ζωές, ανάγκες και το μέλλον μας.

Κύριε Κοτονιά, οι στίχοι στα τραγούδια σας μοιάζουν με γλυκές, δροσερές ανάσες μέσα στα ταλαιπωρημένα αυτιά μας. Τι νιώθετε πως θέλει ο κόσμος να ακούσει περισσότερο, μουσική που ανακουφίζει και λυτρώνει ή μουσική που παρακινεί άμεσα σε δράση;

Είναι πολύ δύσκολο να έχω καλή γνώμη για ό,τι γράφω, όχι από ταπεινότητα, αλλά από μια μουσική αλλεργία με οτιδήποτε έχει να κάνει με τα τραγούδια μου. Είναι ένα είδος ανάποδου εγωισμού. Το ψάχνω. Το μόνο που μπορώ να πω, σαν ακροατής  της μουσικής γενικά, είναι πως ό,τι είναι φάρμακο για μας είναι για όλους σχεδόν. Άλλοι άνθρωποι μέσα από την τέχνη τους μας γεμίζουν με γλυκύτητα και γαλήνη και άλλοι με δύναμη και δράση. Ίσως τα χρειαζόμαστε όλα.  

Ο χώρος του διαδικτύου λειτουργεί υποστηρικτικά ώστε να επικοινωνήσετε τη δουλειά σας στο πλατύ κοινό, ή σας περιορίζει;

Β: Μου αρέσει η  πολυφωνία που προσφέρει το διαδίκτυο. Κάποτε είχαν φωνή όσοι είχαν την τύχη να υποστηριχτούν από μία εταιρεία. Είναι το μόνο μας μέσο μετά την εκ του σύνεγγυς επικοινωνία.

Θ: Είναι ένα αναγκαστικό εργαλείο επικοινωνίας που παρακάμπτει το χρόνο με αφύσικο τρόπο. Η ταχύτητα λειτουργεί εις βάρος της επίγνωσης μας. Πληροφορία με τη σέσουλα. Έχει και την καλή της άποψη για πολλά άλλα θέματα.

Σας γεμίζει απόλυτα η ενασχόληση με το τραγούδι; Για ποια βαθύτερη ανάγκη σας το κάνετε;

Β: Πολλές φορές όταν έχω πονοκέφαλο ή νιώθω δυσφορία, βάζω μουσική και μου περνάνε όλα! Δεν κάνω πλάκα, το τραγούδι είναι το γιατρικό μου. Μπαίνω σε ιστορίες και δραπετεύω από ό,τι με ενοχλεί.

Θ: Κερδίζω λίγο  χρόνο ή, έστω, την αίσθηση ότι υπάρχει εκεί μια πόρτα έξω από το χρόνο. Όσοι χάθηκαν για λίγο εκεί το ξέρουν…

Υπάρχει κάτι στην καλλιτεχνική σας ιδιότητα και στο επάγγελμά σας που δεν αγαπάτε, κάτι για το οποίο κουραστήκατε να παλεύετε;

Β: Αγαπώ τη δουλειά μου με τα ελαττώματά της, δύσκολο να κουραστώ από οτιδήποτε την περιβάλλει.

Θ: Ω ναι! Όλοι έχουνε ένα μαγαζί, ένα προϊόν, ή πουλάνε αέρα! Ο μουσικός πουλάει τον εαυτό του. Ένα βαθύ του κομμάτι. Πουλάει εκείνο το μικρό ντροπαλό παιδί που αρχίζει να παίζει το πρώτο του τραγούδι σε ένα ψευτοπιανάκι από τον πάγκο του πανηγυριού και όλοι χαίρονται και το καμαρώνουν και το θαυμάζουν! Εκείνο που μεγαλώνει γεμάτο ευαισθησίες και κάποια στιγμή το ρωτούν με τι ασχολείται και όταν απαντά «Με τη μουσική» το ξαναρωτούν «Και τι δουλειά κάνεις;».

Η επιθυμία σας να πάρετε θέση, να διαλέξετε πλευρά, είναι τώρα μεγαλύτερη σε σχέση με παλιότερα;

Β: Το οφείλουμε, αλλιώς θα είμαστε απλοί θεατές της ζωής μας.

Θ: Μάλλον μεγαλύτερη από ποτέ. Και εσωτερικά και εξωτερικά.

Κάποιοι πολύ πιο απαισιόδοξοι θα έλεγαν πως ούτε η Τέχνη απέδειξε πως μπορεί τελικά να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Τι έχετε να απαντήσετε σε αυτό;

Β: Η τέχνη μπορεί να δώσει τη σπίθα που θα «ανάψει» μία ευαισθητοποιημένη εστία για δικαιοσύνη ή θα σβήσει ή θα φουντώσει. Σίγουρα συσπειρώνει, αλλά από το τραγούδι μέχρι τη δράση και από τη δράση μέχρι το τελειωτικό χτύπημα στο άδικο, θέλει δουλειά πολλή.

Θ: Θα ήθελα να απαντήσω με μια μαντινάδα που μου έρχεται τώρα στο μυαλό του Μεγάλου Αριστείδη Χαιρέτη ή Γιαλάφτη. Ένας από τους πιο σημαντικούς μαντιναδολόγους της Κρήτης που ακούραστος ακόμα καθημερινά γράφει εκεί πάνω στα Ανώγεια στο «Μεϊντάνι» στα χαρτάκια που θα βρει μπροστά του…

«Πέτε μου έναν άνθρωπο
να τα ‘χει λύσει όλα
γιατί εγώ δεν τα 'λυσα
μα δεν με νοιάζει κιόλα»

Ευχαριστούμε από καρδιάς τον Θοδωρή Κοτονιά και τη Βιολέτα Ίκαρη για τον πολύτιμο λόγο τους!

Επικοινωνία: zuma communications