Η ταινία της εβδομάδας: Aftersun - Σάρλοτ Γουέλς, 2022

Το Aftersun είναι ένα κομψοτέχνημα του γυναικείου κινηματογραφικού βλέμματος. Μια ταινία - πάτσγουορκ αναμνήσεων που, κολλημένες η μία μαζί με την άλλη, δημιουργούν μια αφήγηση που κυλάει σαν το νερό στ’ αυλάκι.

Η ταινία της εβδομάδας: Aftersun - Σάρλοτ Γουέλς, 2022
ΠΡΟΒΟΛΗ

Πολλή κουβέντα έχει γίνει τελευταία για τον γυναικείο κινηματογράφο και, πιο πέρα, το γυναικείο βλέμμα, τη γυναικεία αντίληψη της πραγματικότητας. Που είναι έως και 180 μοίρες διαφορετική από την αντρική. Αν κάποτε συνταχθεί ένα εικονικό λεξικό με νεολογισμούς, τότε στο λήμμα «γυναικεία κινηματογραφική ματιά» θα βάλουν σίγουρα το Aftersun. Την πρώτη κινηματογραφική δουλειά της Σάρλοτ Γουέλς, που έκανε πρεμιέρα στην Εβδομάδα Κριτικής φέτος στις Κάννες, εντυπωσίασε όσους το είδαν και βρίσκεται μέσα στις πρώτες πέντε θέσεις -αν όχι στην πρώτη- στις λίστες με τις ταινίες του 2022.

Έχουμε δει πόσες και πόσες ταινίες, οικογενειακά δράματα το υποείδος, που μας έχουν βάλει να ψάχνουμε μες στο σκοτάδι τα χαρτομάντιλα που έχουμε ξεχάσει στην πίσω τσέπη. Έχουν γίνει μαθήματα και μαθήματα σε φιλόδοξους σεναριογράφους για το πώς ξεκινάς δομώντας τους χαρακτήρες, χτίζεις τις συγκρούσεις και οδηγείσαι με μαθηματική ακρίβεια σε μια κύρια -και ίσως περισσότερες δευτερεύουσες- κορύφωση. Αυτός ήταν ο τυφλοσούρτης του Χόλιγουντ, που έθρεψε γενιές και γενιές μέτριων, καλών αλλά και πολύ καλών σκηνοθετών ένθεν κακείθεν. Με αποκλίσεις από τους εθνικούς κινηματογράφους, κυρίως της Άπω Ανατολής, όπου ο χρόνος κυλάει και σηματοδοτείται διαφορετικά. Με παραβιάσεις από τον πειραματικό κινηματογράφο, που κοιτάει μακριά και απευθύνεται σε λίγους.

Και μετά σαν παλιρροιακό κύμα έρχεται η γυναίκα… οι γυναίκες. Παραγωγοί, διευθύντριες φωτογραφίας, σεναριογράφοι και σκηνοθέτριες που βλέπουν την ιστορία πίσω από τον γυναικείο πρισματικό φακό. Και ο γυναικείος τρόπος αντίληψης, το γυναικείο βλέμμα είναι πολύ διαφορετικό από το αντρικό. Ο άντρας χρειάζεται την κορύφωση. Και στον έρωτα και στο σινεμά. Η γυναίκα πάλι όχι. Μπορεί να απολαμβάνει συνέχεια, χωρίς το άγχος πως πρέπει να έρθει μια δεδομένη στιγμή που θα τα νιώσει όλα.

Στις γυναικείες ταινίες -σε αυτές που οι δημιουργοί τους αφήνονται να ακολουθήσουν την πορεία του άλλου βλέμματος- οδηγός είναι το βίωμα και το συναίσθημα, όχι η κορύφωση της σύγκρουσης. Το Aftersun είναι ένα κομψοτέχνημα αυτού του γυναικείου κινηματογραφικού βλέμματος. Μια ταινία - πάτσγουορκ αναμνήσεων που, κολλημένες η μια μαζί με την άλλη, δημιουργούν μια αφήγηση που κυλάει σαν το νερό στ’ αυλάκι.

Η Σόφι στα τριάντα της προσπαθεί μέσα από βιντεάκια, φωτογραφίες και αναμνήσεις να ανασυνθέσει την εικόνα του πατέρα της, έτσι όπως τον θυμάται στις διακοπές που είχαν κάνει σε ένα φτηνό κατάλυμα στις μεσογειακές τουρκικές ακτές είκοσι χρόνια πριν. Πιτσιρίκα η Σόφι, πιτσιρίκος στην ουσία κι ο Κάλουν, που έκανε ένα παιδί σε πολύ μικρή ηλικία χωρίς να μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες της ανατροφής της Σόφι, που είχαν πέσει φυσικά στην μητέρα της. O Κάλουν είναι πατέρας με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο, ο πατέρας έφηβος που έχει μια περισσότερο συντροφική παρά γονεϊκή σχέση με την κόρη του, η οποία καλείται να μεγαλώσει πριν της ώρας της για να μπορέσει να τον καταλάβει, να τον αγαπήσει και να περάσει μαζί του όμορφα τις λίγες μέρες των διακοπών. Μια τρυφερή ανάμνηση, ρετουσαρισμένη από τον χρόνο και το χοντρόκοκκο βίντεο, με τη βοήθεια του οποίου η ενήλικη πια Σόφι προσπαθεί να δώσει μορφή στην παιδική της ηλικία.

Η ταινία κυλάει σαν ροή μικρών επεισοδίων, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο σημαντικών, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο αστείων, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο τρυφερών. Στην αρχή μοιάζει με μια ανούσια πρόσθεση στιγμών πάνω σε στιγμές, μετά από λίγο οι δυο πρωταγωνιστές αρχίζουν αν μας αγγίζουν και, συν-εθισμένοι από τόσα χρόνια θέασης οικογενειακών, κοινωνικών, δραματικών δραμάτων περιμένουμε εναγώνια τη στιγμή της κορύφωσης, τη στιγμή που όλα θα πάνε στραβά, τη στιγμή που η σύγκρουση θα φέρει τη λύση και την κάθαρση. (Μήπως εντέλει η αρχαία τραγωδία ήταν η καθαγίαση της αντρικής ματιάς;) Και αυτή η στιγμή όλο και πλησιάζει μέχρι που να ’τη, φαίνεται, ο Κάλουν αποδεικνύεται ένας πραγματικά ανεύθυνος πατέρας που έχει πέσει αναίσθητος στο κρεβάτι κλειδώνοντας την κόρη του απ’ έξω, κι εκεί λοιπόν που περιμένεις ότι κάτι θα συμβεί, κάτι κακό, ένας θάνατος, ένας τραυματισμός, ένας άγριος καβγάς έστω, τίποτα. Ή μάλλον όχι τίποτα, ένας διάλογος που τα λέει όλα.

– Δεν έπρεπε να το κάνω αυτό.

– Δεν πειράζει, μπαμπά.

- Όχι, πειράζει και πολύ μάλιστα.

Η νέα οικογένεια που ανέδειξε η πολιτισμική επανάσταση των 60s και την έζησαν στο πετσί τους οι επόμενες γενιές, οι γόνοι αυτών που ήθελαν να γκρεμίσουν τα πάντα χωρίς να σκεφτούν πως κάτι θα έπρεπε να χτίσουν στη θέση τους, η σχέση πατέρα - κόρης που μπορεί να έχει μέσα της πολλή αγάπη, αλλά λίγο αίσθημα ευθύνης του μεγάλου προς τον μικρότερο. Που έχει όμως αφήσει σημάδια στη Σόφι, που προσπαθεί να τα διαβάσει για να μπορέσει να προχωρήσει. Αχ, αυτές οι σχέσεις των κοριτσιών με τους αγαπημένους τους μπαμπάδες!

Κι αφού ή η ταινία κάνει τον -χαμηλόφωνο- κύκλο της, καταλήγει στην τελευταία σκηνή -ο Κάλουν αποχαιρετά τη μικρή Σόφι στο αεροδρόμιο με την κάμερα στο χέρι- που έχει μέσα της όλα τα νοήματα και το συναίσθημα που με μαεστρία κατάφερε να χτίσει η Γουέλς σε μιάμιση ώρα. Μέσα σε μισό λεπτό τα καταλαβαίνουμε και τα νιώθουμε όλα. Και μένουμε άφωνοι να κοιτάμε τους τίτλους τέλους να πέφτουν. Η αποθέωση του γυναικείου κινηματογραφικού βλέμματος.

Μπραβίσιμο!!!

Υστερόγραφο: Για να μην παρεξηγηθώ, η γυναικεία προσέγγιση δεν ανήκει αποκλειστικά στις γυναίκες, όπως και η αντρική δεν ανήκει στους άντρες μόνο. Πολλές γυναίκες στη δημόσια σφαίρα φέρθηκαν πολύ πιο σκληρά και βάναυσα απ’ ό,τι οι αντίστοιχοι άντρες στις θέσεις τους (ναι Μάργκαρετ, εσένα είχα κατά νου). Το αντρικό και το γυναικείο είναι κομμάτια μιας φύσης που υπάρχει στον καθένα και την καθεμιά μας. Και ευτυχώς ο αιώνας και η κοινωνία μας τείνει να επιτρέπει στην καθεμιά και στον καθένα να εκφράζει το κάθε κομμάτι της φύσης της/του στην αναλογία που τον/την ευχαριστεί.

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ