«Ευρυπίδου Άλκηστη» του Γιάννη Μαυρόπουλου: Για κάθε «Άλκηστη» αυτού του κόσμου (θεατρική κριτική)

Ξεκινώντας από την Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης, η οποία έφτασε στο τέλος της στις 31 Μαΐου 2023, η «Άλκηστη» του Ευρυπίδη, από την Εταιρεία Θεάτρου MONKS, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μαυρόπουλου, συνέχισε την πορεία της στο Θέατρο Σοφούλη.

«Ευρυπίδου Άλκηστη» του Γιάννη Μαυρόπουλου: Για κάθε «Άλκηστη» αυτού του κόσμου (θεατρική κριτική)
ΠΡΟΒΟΛΗ

Η σκηνοθεσία, με τη σύγχρονη υποκριτική, την απόκοσμη μουσική σε αυτοσχεδιασμούς των Κωνσταντίνου Καλαμάκη (βιολί), Βασιλικής Μπεκιάρη (βιόλα) και Δημήτρη Σταύρου (καβάλ) επί σκηνής και την ένταξη διαφορετικών πολιτιστικών στοιχείων, σε συνδυασμό με τη σκηνογραφία της Εύας Σουγιουλτζή, δήλωσε εξ αρχής ότι πρόκειται για μία παράσταση που στοχεύει ψηλότερα απ’ όσο την καταδικάζουν οι συνθήκες του ελεύθερου θεάτρου στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη του 2023. Έτσι, μια σκηνή γεμάτη χώμα, όπως θα ήταν η πόλη των Φερών της Θεσσαλίας, και μερικά ξύλινα κουτιά μετατράπηκαν σε καθίσματα, σκάλες, κρυψώνες ακόμα και φέρετρο και μνήμα. Μια ξεραμένη ανθοδέσμη χαρακτηρίζεται ως το δρεπάνι του Άδη. Την κατασκευή των σκηνικών ανέλαβε ο Κώστας Χατζηκαλλινικίδης.

Ο Άδης, μαυροφορεμένος και με γυαλιά ηλίου, ασυναίσθητα προκαλεί ένα μειδίαμα στα πρόσωπα των θεατών, ενώ υπογραμμίζει πως πρόκειται για μία σύγχρονη ματιά στο έργο. Ο Απόλλωνας τον προκαλεί να «μπλοφάρει» με μία τράπουλα στα χέρια, όμως εκείνος αρνείται υπογραμμίζοντας ότι έχει έρθει για να πάρει ό,τι του ανήκει…

Ο Άδμητος, βασιλιάς των Φερών έχει καταδικαστεί από τους Θεούς σε θάνατο, εκτός και αν κάποιος συγγενής του δεχθεί να δώσει τη ζωή του για εκείνον. Οι γονείς του αρνούνται: «Σε γέννησα αλλά όχι και να δώσω τη ζωή μου για ‘σένα» θα του πει αργότερα ο πατέρας του και η μόνη που δέχεται είναι η Άλκηστη, η σύζυγός του. Εκείνος, δεν διαφωνεί.

«Μ’ αγαπάς; Θα πέθαινες για μένα;» τη ρωτάει με θράσος.

Μια παράσταση για την αγάπη ανάμεσα σε έναν άνδρα και μία γυναίκα, τη χειριστική και αδιέξοδη συμπεριφορά των ανδρών, την καταπίεση που βιώνουν οι γυναίκες από την «αγάπη» και τη σιωπή του περίγυρου που δέχεται στωικά τη «μοίρα». Μια παράσταση που εμπλέκει διαφορετικά πένθιμα έθιμα, τελετές και ενδυμασίες -κυρίως- από τα Βαλκάνια, με τους ηθοποιούς να στήνουν ένα μνήμα επί σκηνής, να προφέρουν επικήδειους και να προσφέρουν δώρα στη νεκρή. Η νεκρή. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πάντα η νεκρή.

Η απάθεια με την οποία «θρηνεί» τη γυναίκα του ο Άδμητος (Γιάννης Μαυρόπουλος) σαν να μην της έχει ζητήσει ο ίδιος να πεθάνει και αναφερόμενος μόνο στον δικό του πόνο και αδυναμία να ζήσει χωρίς εκείνην, εφόσον «δεν ξέρει να το κάνει», μόνο να μας θυμίσει εικόνες που έχουμε είτε οι ίδιες βιώσει είτε δει να παίρνουν δημοσιότητα, μπορεί. «Θάψε την εσύ που είσαι και ο φονιάς της!» του λέει ο πατέρας του και όλοι οι φονιάδες που έθαψαν τις άλλοτε «αγαπημένες» τους, μας έρχονται στο μυαλό και το στοιχειώνουν. Ο δεκαπεντασύλλαβος ανομοιοκατάληκτος στίχος στη μετάφραση του Γιώργου Τσοκόπουλου, αν και παλιός, προστίθεται στα κοστούμια, τον ελληνικό καφέ της υπηρέτριας, τις διαφορετικές γλώσσες που ακούγονται κατά τις πένθιμες τελετές που επικαιροποιούν έως και «οινουμενικοποιούν» την παράσταση ακόμα περισσότερο.

Το ανδρικό «πρότυπο», εκτός από τον Άδμητο-θύμα που είναι απλώς ένας θρασύδειλος, έχει έναν ακόμα εκφραστή, τον Ηρακλή (Ιωάννης Καμπούρης), τον «ματσό» που βγάζει εις πέρας όλους τους άθλους, μπεκροπίνει, διαρκώς τραγουδάει και φλερτάρει την υπηρέτρια. Χαρακτηριστική είναι η πανηγυρική είσοδός του ανοίγοντας μία σαμπάνια. Παρ’ όλα αυτά, αποδεικνύεται πιο συνετός από τον Άδμητο, αποφασίζοντας να κατέβει στον Άδη και να φέρει πίσω την Αλκμήνη, δίνοντας στον παλιό του φίλο άλλη μία ευκαιρία να φανεί καλύτερος. Μόνο που, οι «Άδμητοι» αυτού του κόσμου, που αποδεικνύονται πολλοί, δεν έχουν «Ηρακλήδες» και δεύτερες ευκαιρίες… Ο Ιωάννης Καμπούρης, για άλλη μία φορά, αποδείχθηκε σπουδαίος!

Ο Κωνσταντίνος Τσώνης, η Ανθούλα Αηδώνη και η Υρώ Τσάμογλου, ως μέλη του χορού, έκαναν εξίσου αισθητή την παρουσία τους. Επιβλητική στάθηκε η ανάγνωση του επικήδειου θρήνου από τον Κωνσταντίνο Τσώνη, σε μία ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά λούπα.

Εδώ, είχα την τύχη να δω επί σκηνής για πρώτη φορά κάποιους από τους ηθοποιούς όπως η Βικτώρια Παπαδοπούλου-Σισκοπούλου στον ρόλο της υπηρέτριας, που με τις ικανότητες και την απεύθυνση της υποκριτικής της έθεσε ψηλά τον πήχη και το ανάστημά της. Ο Γιώργος Κωνσταντίνου «μεγάλωσε» -σχεδόν μετουσιώθηκε- επί σκηνής στους ρόλους του Απόλλωνα και του Φέρη, ενώ το εσωτερικό παίξιμο της Μυρσίνης Καρματζόγλου, στον ρόλο της Άλκηστης, η οποία επιμελήθηκε και την απόδοση του εθίμου Gjëmë, ενσάρκωσε με επιτυχία όλες εκείνες τις γυναίκες που πειθήνια υπακούν στις πιο παράλογες απαιτήσεις των συζύγων τους και νοούνται ως ενάρετες που «θυσιάζονται» για εκείνους, αλλά και την κρυφή αγανάκτησή τους όταν κανείς δεν αναφέρεται στις αδικίες που βιώνουν και που μόνο με τον άνδρα που «θρηνεί και πονά» ασχολούνται.

Μια μοντέρνα παράσταση αρχαίας τραγωδίας σε ένα κλειστό θέατρο μικρής χωρητικότητας, με αφαιρετική σκηνογραφία και πολλά διακείμενα, που οι ηθοποιοί αλλάζοντας τα δεδομένα των «ιερών» αυτών κειμένων, απευθύνθηκαν στο κοινό πότε με χιούμορ και πότε μέσα στο πένθος τους, που «ενσάρκωνε» τον λαό των Φερών. Οι φωτισμοί του Γιώργου Μιχαλάκου, θερμοί και απόκοσμοι, χρησιμοποιώντας πρωτότυπα μέσα όπως το καντήλι, υπαγόρευαν την ατμόσφαιρα της παράστασης.

Ακολουθήστε το 20/20 Magazine στο Google News, στο Facebook, το Twitter και το Instagram.
ΠΡΟΒΟΛΗ