Της ΝΟΡΑΣ ΡΑΛΛΗ

Μας την έδωσε τη δήλωση στο πιάτο. Μία δήλωση που δεν θα τολμούσε κανένας απολύτως Έλληνας, οποιασδήποτε ιδεολογικής κατεύθυνσης ή χώρου, να πει ποτέ. Το έκανε σε κατ' ιδίαν συνέντευξη μαζί μας. Σε αυτή τη συνέντευξη, ο Πολ Λάβερτυ ξεκίνησε από την «ελπίδα» ως μία έννοια που τον απασχολεί και θεωρεί αμιγώς πολιτική και τελείωσε με την εξής ατάκα (επί λέξει): «Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας είναι εγκληματίας και συνεργάζεται με δολοφόνους».

Αυτό είπε. Αναφερόμενος στον Κυριάκο Μητσοτάκη και στο τι κάνει με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, κάνοντας σαφείς αναφορές σε «εγκλήματα» από το ελληνικό Λιμενικό, με τη συμβολή της Frontex, σε push backs, σε βασανιστήρια και απάνθρωπες συμπεριφορές προς αδύναμους ανθρώπους που το μόνο που θέλουν είναι προστασία και ικετεύουν και για τη ζωή των δικών τους και των ίδιων.

Ο Πολ Λάβερτυ είναι στην Ελλάδα, καλεσμένος του Νίνου Φένεκ Μικελίδη, καθώς το φετινό 36ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου «άνοιξε» με τη νέα ταινία του Κεν Λόουτς «Η τελευταία παμπ» (The Old Oak), το σενάριο της οποίας έχει γράψει ο Λάβερτυ. Η ταινία προβλήθηκε την Πέμπτη 30/11 στην τελετή έναρξης του Φεστιβάλ και θα προβληθεί στους κινηματογράφους από την Πέμπτη 7/12, σε διανομή από τη Feelgood, ενώ έχει ήδη παιχτεί στις Κάννες, λαμβάνοντας μέρος στο διαγωνιστικό (στην χώρα μας, έκανε πανελλήνια πρεμιέρα στο πρόσφατο 64o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης). Ο Λόουτς είναι ήδη δύο φορές βραβευμένος στις Κάννες με Χρυσό Φοίνικα, για τις ταινίες «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» και «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι», πάλι σε σενάριο Λάβερτυ, ενώ ο τελευταίος έχει βραβευτεί με το μεγάλο βραβείο καλύτερου σεναρίου πάλι στις Κάννες για το «Γλυκά δεκάξι» πάλι σε σκηνοθεσία Λόουτς. Οι δυο τους έχουν μία φιλική και συνεργατική σχέση χρόνων και έχουν ξεχωρίσει στο κινηματογραφικό τοπίο.

Ποιος είναι όμως αυτός ο Πολ Λάβερτυ, που τολμάει να γράφει τέτοια σενάρια (όλα με έντονο κοινωνικοπολιτικό χρώμα, τόσο ορθά δομημένα όμως και όμορφα, που δεν μπορούν παρά να αναγνωριστούν ως τέτοια) και μας κάνει μία τέτοια δήλωση για τον Κ. Μητσοτάκη;

Γεννημένος το 1957 στην Καλκούτα της Ινδίας (ως αποικία της Αγγλίας), είναι διεθνώς γνωστός ως ο κύριος συνεργάτης του σπουδαίου σκηνοθέτη Κεν Λόουτς, καθώς είναι ο σεναριογράφος πολλών ταινιών του («Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ», «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι», «Γλυκά δεκάξι», «Jimmy's Hall», «Ιρλανδέζικος δρόμος», «Ψωμί και τριαντάφυλλα», «Το όνομά μου είναι Τζο», «Το τραγούδι της Κάρλα» κ.ά.). Ο ίδιος έχει σπουδάσει Φιλοσοφία στο Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο της Ρώμης, και Νομική στη Γλασκώβη. Ταξίδεψε πολύ στη Λατινική Αμερική και βρέθηκε τέλη της δεκαετίας του '70 και για δύομισι χρόνια στη Νικαράγουα, ενώ εργαζόταν στον Οργανισμό Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Organization): «Έζησα από κοντά την επανάσταση του '79 στη χώρα» μάς είπε. «Η Νικαράγουα βίωνε συνεχώς, επί δεκαετίες, δικτατορίες. Τότε, οι Σαντινίστας κατόρθωσαν και ανέτρεψαν το δικτατορικό καθεστώς Σομόσα και είδα με τα μάτια μου πώς είναι δυνατόν, με μικρές κινήσεις, τίποτε το τρομερό, αλλά με το κοινό καλό πάντα στόχο, να ακμάσει μία χώρα που ήταν στην απόλυτη σκοτεινιά και φτώχεια έναν αιώνα σχεδόν. Για να παρέμβουν, φυσικά, οι ΗΠΑ και μέσα σε δέκα χρόνια να διαλύσουν την Νικαράγουα και να καταστρέψουν κάθε τι - πραγματικά κάθε τι.

»Αυτά τα λέω σήμερα (σ.σ. Πέμπτη 30/11/2023) που πέθανε ο Χένρυ Κίσινγκερ. Που αν είχε πεθάνει 70 χρόνια νωρίτερα, θα είχαν σωθεί 7 εκατομμύρια άνθρωποι. Έχουμε ξεχάσει τι έκανε στη Χιλή, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, εδώ σε σας την Ελλάδα, την Κύπρο; Έχω σκωτσέζικη προφορά, ωστόσο νομίζω γίνομαι κατανοητός: Άνθρωποι σαν τον Κίσινγκερ είναι αδίστακτοι. Έχουν νεκρούς στο λαιμό τους, αλλά έχουν κάνει και ένα ακόμη έγκλημα: δημιουργούν το κυρίαρχο αφήγημα. Είναι λυσσασμένοι στο να "κατακτήσουν" το κυρίαρχο αφήγημα με κάθε τρόπο. Να "γραφεί" η Ιστορία μόνο από αυτούς. Να μην ακουστεί τίποτε άλλο, καμία άλλη αλήθεια. Μόνο που την Ιστορία δεν την γράφουν οι εξουσίες και οι θεσμοί, αλλά οι άνθρωποι - αυτό το ξεχνάμε ακόμη κι εμείς, οι πολλοί. Και ξέρεις γιατί θέλει η Εξουσία να περνάει μόνο το δικό της αφήγημα; Γιατί έτσι μπορούν να κρύψουν και να δικαιολογήσουν τα εγκλήματά τους. Μόνο έτσι μπορούν. Αυτό γίνεται και τώρα με το Ισραήλ: δολοφονούν ανθρώπους, εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, αλλά κανείς παγκοσμίως δεν τολμά να το πει αυτό. Φυσικά και η Χαμάς έχει κάνει εγκλήματα, αλλά μιλάμε για μία χώρα που δεν είναι αναγνωρισμένη χώρα (σ.σ. Παλαιστίνη) και η οποία αυτή τη στιγμή, είναι στο όριο της γενοκτονίας! Και κανείς δεν λέει κουβέντα από τις κυβερνήσεις και τους ηγέτες μας. Στην Αγγλία, ο ηγέτης των Εργατικών, Σερ Κιρ Στάρμερ, είναι ένα γελοίο φερέφωνο της δεξιάς, μία ίντσα μακριά από τους Τόρις. Καμία κουβέντα για το Παλαιστινιακό ή τα συνδικάτα! Και μιλάμε ακόμα για τον Κίσινγκερ, που έχει ακόμα οπαδούς! Είμαι σίγουρος πως είναι κάπου μαζί με τη Θάτσερ και τον Ρήγκαν τώρα και χορεύουν... έναν αέναο χορό, σαν το μαρτύριο του Σίσυφου».

Στην τελευταία ταινία του Κεν Λόουτς «Η τελευταία παμπ», ο Λάβερτυ, με ένα ευφυές σεναριακό εύρημα, συνδυάζει την παρακμή της Αγγλίας μετά το Brexit, με τον αναδυόμενο φασισμό ως «φόβο και μίσος προς τους μετανάστες» και παράλληλα με μία αναφορά στην καταματωμένη απεργία των ανθρακωρύχων επί Θάτσερ, στα μέσα της δεκαετίας του '80. Ένα εξαιρετικό φιλμ, ίσως το τελευταίο του Λόουτς (καθώς είναι ήδη 90 ετών), που βρίθει αλήθειας, αλλά και ελπίδας: «Η "ελπίδα" είναι μία πολιτική έννοια» μάς λέει. «Είτε εργαλειοποιείται από τους πολιτικούς, τα μίντια, τη διαφήμιση, τη διεθνή πλουτοκρατία, είτε πραγματικά συμβαδίζει με τη συναίσθηση και σε κάνει να "μπεις στα παπούτσια" του άλλου, με αποτέλεσμα να ξεκινήσεις μία κοινότητα.

»Αυτό είναι το σημαντικότερο όλων. Σημαντικότερο ακόμη και από τον ίδιο τον ακτιβισμό, όσο και όπως γίνεται έστω: το θέμα είναι να δημιουργήσουμε κοινότητες! Κοινότητες ανθρώπων με όρεξη, αγωνιστικό πνεύμα αλλά και χαρά, δημιουργική όρεξη, χιούμορ. Δεν σημαίνει πως αν ανήκεις στην εργατική τάξη πρέπει να είσαι κατ' ανάγκη μίζερος και να θες ν' αυτοκτονήσεις. Έχω γνωρίζει ανθρώπους τέτοιους, έχω ζήσει μαζί τους για να τους μάθω. Όπως έχω γνωρίσει και μετανάστες, πρόσφυγες που έχουν φτάσει από εμπόλεμες ζώνες στα Βαλκάνια, έχω συνομιλήσει με ανθρώπους που προσπαθούν να τους σώσουν. Και είναι υπέροχοι!

»Και πριν λίγες μέρες, ακούω τον πρωθυπουργό σας στη Γερμανία να χαριεντίζεται, κάνοντας πλάκα με το μεταναστευτικό. «Είμαστε η ρεσεψιόν των μεταναστών» είπε... Τρελάθηκα! Τι υποκρισία! Πόσο κυνισμό πρέπει να έχεις για να "αστειευτείς" με κάτι τέτοιο, τη στιγμή που είναι αποδεδειγμένο πως το Λιμενικό στην Ελλάδα βυθίζει ή αφήνει να βυθιστούν πλοία και γίνονται push backs; Γι' αυτό και στο λέω ξεκάθαρα: Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας είναι εγκληματίας και συνεργάζεται με δολοφόνους. Και σου το δίνω να το γράψεις ακριβώς έτσι», κατέληξε.

Chapeau.

Φωτογραφίες του Πολ Λάβερτυ: Νόρα Ράλλη