Έζησα για να το γράψω κι αυτό. Η τελευταία ταινία του Λάνθιμου μου άρεσε πολύ. Πάρα πολύ. Μαγκωμένη στην αρχή, λίγο μετά το πρώτο τέταρτο υπέκυψα στη γοητεία.

Ένας Λάνθιμος πάρα πολύ διαφορετικός, αλλά και τόσο όμοιος. Απ’ τα παλιά έχει κρατήσει τον σαρκασμό, το μαχαίρι που τέμνει μέχρι να φτάσει κόκαλο, το χιούμορ, το φλερτάρισμα με τον σουρεαλισμό και το γκροτέσκο. Τα ίδια πράγματα λέει δηλαδή, όπως και πριν.

Αυτό που άλλαξε, και τον άλλαξε, είναι η φόρμα. Εγκαταλείποντας τα ψυχοδράματα, τα ψυχομπερδέματα και τα ψυχομπουκώματα των προηγούμενων ταινιών προτίμησε αυτή τη φορά την ασφάλεια της πιο αρχέγονης αφήγησης: το παραμύθι.

Η παραμυθιακή φόρμα είναι δοκιμασμένη εδώ και χιλιετίες. Όντας το πρώτο όχι απλά λογοτεχνικό είδος αλλά η πρωταρχική αρθρωμένη ποιητική έκφραση του ανθρώπου, διαθέτει τη μαγική δομή που τα λέει όλα χωρίς φτιασίδια, αλλά απόλυτα κατανοητά. Οι χώροι είναι συγκεκριμένοι, με όρια, γνωστοί και νοηματικά προσπελάσιμοι. Η δράση υπόκειται σε μορφές καθορισμένες, που μπορεί να τις υπερβεί μόνο όποιος τις αποδεχτεί. Οι ηρωίδες και οι ήρωες υπάρχουν όχι για να μας μπουκώσουν με το προσωπικό τους δράμα αλλά για να μας οδηγήσουν στη λύση του δικού μας. Δράματος.

Η Μπέλα Μπάξτερ είναι μια ηρωίδα παραμυθιού. Μια σύγχρονη εκδοχή της Χιονάτης, της Σταχτοπούτας, της Ωραίας Κοιμωμένης. Μόνο που αυτή εδώ είναι η Ωραία Κινουμένη. Η Μπέλα κινείται. Τρέχει για την ακρίβεια. Τρέχει το σώμα της, το μυαλό της, η δυνατότητα να καταλαβαίνει, να αναλύει και να συνθέτει.

Η Μπέλα έχει ένα μυαλό και ένα σώμα και το ένα υπηρετεί το άλλο σε απόλυτη αρμονία. Η σχάση ανάμεσα στο φροϋδικό id και το ego δεν υφίσταται στο μυαλό της. Οι ντροπές, οι αναστολές, η ενοχή για το σώμα αφορούν εμάς τους πολιτισμένους, όχι την άγρια σκέψη της Μπέλα. Η Μπέλα έρχεται από την αυγή της ανθρωπότητας και εκφράζει τις σκέψεις της άμεσα, χωρίς κανένα φιλτράρισμα, και αυτό τους τρομάζει όλους.

Τρομάζει τον ντόκτορ Γκόντουιν Μπάξτερ, τον «πατέρα» και δημιουργό της, τον Γκοντ, τον Θεό της. Γιατί η Μπέλα θέλει να ξεφύγει από την καθοδήγησή του και θέλει να είναι ελεύθερη.

Τρομάζει τον Ντάνκαν Ουέντερμπερν, τον επιπόλαιο εραστή της. Γιατί η Μπέλα δεν του ανήκει και γιατί η Μπέλα έχει αρχές. Ενώ αυτός δεν έχει.

Τρομάζει τον Άλφι Μπλέσινγκτον, τον νοσηρά αυταρχικό πρώτο της άντρα, γιατί δεν μπορεί να κατακτήσει το μυαλό της. Ούτε το σώμα της.

Άλλους τρομάζει κι άλλους ελκύει. Η παραμυθιακή ηρωίδα του Λάνθιμου κινείται σ’ένα σύγχρονο κόσμο, που κατοικείται από ανθρώπους γεμάτους πάθη, φοβίες, φιλοδοξίες, ανικανοποίητα, και αυτή δεν θα αφήσει κανένα να σταθεί εμπόδια στο δρόμο της για να ικανοποιήσει την ψυχή, το μυαλό και το σώμα της.

Και πρώτα απ’ όλα το σώμα της. Η Μπέλα διεκδικεί χωρίς καμία ενοχή τη σεξουαλικότητά της. Και ως γνήσιο τέκνο μιας παράδοσης αιώνων, την αποσυνδέει εντελώς, την εξερευνεί και την απολαμβάνει αυτοτελώς, ως ένα ξεχωριστό από το συναίσθημα κεφάλαιο. Όχι αποξενωμένη ή εχθρική προς αυτό, ούτε όμως και αρρωστημένα εξαρτημένη. Ελεύθερη και στην απόλαυση.

Αν η Έμα Στόουν άξιζε το Όσκαρ για την ερμηνεία της στο La La Land, τότε η Μπέλα της αξίζει τρία Όσκαρ. Είναι η απόλυτη ηρωίδα του παραμυθιού. Αφαιρετική, μίνιμαλ. Σ’ όλη τη διάρκεια των 2 και κάμποσο ωρών της ταινίας, όπου η παρουσία της είναι καταλυτική, ελάχιστοι μύες του προσώπου της κινούνται. Οι σκέψεις και τα αισθήματα δεν περιγράφονται εσωτερικά, εκφράζονται με το σώμα και το στόμα. Η Μπέλα χορεύει σαν παλαβή, τρώει σαν τον Γαργαντούα, κάνει σεξ σαν μαινάδα. Ακόμα  κι όταν κλαίει, η θλίψη κι η απελπισία δεν εκφράζονται με τον πόνο στην ψυχή αλλά με δάκρυα σαν από διαμάντια. Όπως η βασιλοπούλα με τους εννιά κύκνους.

Στο παραμύθι οι τόποι δεν είναι τυχαίοι. Είναι συμβολικά καθορισμένοι. Η αλλαγή φόρμας δίνει στον Λάνθιμο τη δυνατότητα να δείξει το εύρος της φαντασίας του και την επινοητικότητά του.  Απομακρύνθηκε από το βιβλίο, όπου η Μπέλα γίνεται ορατή μέσα από τα βλέμματα των άλλων, και σκηνοθέτησε έναν κόσμο όπως τον έβλεπε με τα δικά της μάτια. Όπως ο ίδιος ανέφερε στην συνέντευξη που παραχώρησε σε δημοσιογράφους στην Αθήνα «….θα ήταν πιο ενδιαφέρον να φτιαχτεί ένας κόσμος ο οποίος υποστηρίζει αυτή την επιλογή…». Κι έτσι όλοι οι χώροι κατασκευάστηκαν σε στούντιο, με τις παλιές μεθόδους και με ελάχιστη χρήση ψηφιακών εφέ, δίνοντας μια ονειρική και απόκοσμη, παραμυθιακή -τραβηγμένη πολλές φορές με φακό fish eye- υφή στην αφήγησή του. Και κάθε ένας από αυτούς, το σχεδόν ασπρόμαυρο εργαστήριο του Γκόντουιν «Θεού» Μπάξτερ, το πλοίο που πλέει σε μια θάλασσα πιο πέρα από το επέκεινα, τον Οίκο Ανοχής στην Πόλη του Φωτός, φέρει στο ακέραιο το συμβολικό του βάρος.

Η δράση, η ιστορία της ταινίας, είναι ξετύλιγμα των λειτουργιών των μαγικών παραμυθιών. Ο πρωταγωνιστής φεύγει από το παλάτι, το ιδιότυπο μέγαρο του μεγαλοφυούς και τερατόμορφου Γκόντ -θεούλης ο Νταφόε- ουιν με την επιβλητική διακόσμηση και την μετέωρη ηθική τάξη, για να ψάξει να βρει κάτι που χρειάζεται οπωσδήποτε. Στον δρόμο συναντάει ανθρώπους που είτε βοηθούν είτε εμποδίζουν, αν και πολλές φορές κάθε εμπόδιο για καλό. Η κυρία Πριμ θα προσπαθήσει να την πειθαρχήσει, ο Ντάνκαν Ουέντερμπερν θα τη βγάλει στον κόσμο -καταπληκτικός Μαρκ Ράφαλο- η Σουίνι, η τσατσά, θα την βγάλει στο κλαρί, ο Άλφι Μπλέσινγκτον θα προσπαθήσει να την κλειτοριδεκτομήσει μπας και την υποτάξει, ο Χάρι Άστλεϊ και η Μάρθα φον Κούρτσροκ -Χάνα Σιγκούλα, where have you been all these years?- θα την περιβάλουν με στοργή και θα της ενσταλάξουν τη γνώση και τη σοφία τους, η Τουανέτ, η μαύρη σοσιαλίστρια πόρνη που θα της μάθει να κατευθύνει τη σκέψη της, ο Μαξ που θα την αγαπήσει και θα τη δεχτεί όπως είναι - ναι, υπάρχουν και τέτοιοι άντρες.

Η γνωριμία με το σώμα και τις ηδονές που μπορεί να προσφέρει είναι το μεταιχμιακό στάδιο στην διαδικασία μύησης που θα οδηγήσει την Μπέλα στο τέλος της διαδρομής της να έχει κατακτήσει, όπως ο πρίγκιπας του παραμυθιού, αυτό που αναζητούσε. Τη Γνώση.

Η Μπέλα Μπάξτερ δεν είναι τελικά ούτε η Χιονάτη, ούτε η Σταχτοπούτα, ούτε η Ωραία Κοιμωμένη. Είναι ο Πρίγκιπας πάνω στο άσπρο άλογο. Γιατί στα παραμύθια του 21ου αιώνα ο πρίγκιπας είναι Γυναίκα.