Ο Δημήτρης Πουλικάκος στο 20/20: «Μαλάκες είμαστε όλοι μας, το θέμα είναι να μην είσαι πολύ μαλάκας»

Από το «θεούλης» ας πούμε, μέχρι το «πρεζόγερος δολοφόνος» δύο τσιγάρα δρόμος

Ο Ζάππα λέει ότι η πολιτική είναι το ψυχαγωγικό τμήμα της πολεμικής βιομηχανίας. Κατά τ’ άλλα, ας προσέχαμε

Η μεγαλύτερη βία είναι η κρατική βία, εφόσον υπάρχει κρατική βία πρέπει να αμυνθείς

Στη ζωή δύο είναι τα βασικά πράγματα, ο θάνατος και ο έρωτας. Ο θάνατος είναι σίγουρος, ο έρωτας όχι

Αντί το χιούμορ, το δεικτικό, το σαρκαστικό, να το ’χει η Αριστερά, που είναι της Αριστεράς, το δώσαμε να μπορεί ο κάθε Άδωνις να το χρησιμοποιεί

Μοναχοπαίδι. Από τη Μάνη. Γιος γιατρών. Μουσικός, συγγραφέας, ποιητής, στοχαστής. Συγκροτημένος, ευφυής, τακτικός.

Αθυρόστομος, σαρκαστικός, ελεύθερος. Θλιμμένος, μοναχικός, ρομαντικός.

Η χαρά μιας συνέντευξης-παρτίδα σκάκι. Τίποτα στην τύχη, τίποτα που δεν έχει σκεφτεί, τίποτα χωρίς να έχει περάσει δέκα φορές, από το κοφτερό μυαλό του, πριν απαντηθεί.

Η συζήτηση που ακολουθεί έγινε με την ευκαιρία των δύο συναυλιών που δίνει με την μπάντα του στο «Κύτταρο» στις 19 και 20 Ιανουαρίου. Την επομένη -στις 21- κλείνει τα 81. Γεγονός τόσο αταίριαστο που όταν κάθομαι απέναντί του, στο σπίτι του στα Εξάρχεια, λέω: «Συγγνώμη, αλλά είναι αδύνατον να σου μιλήσω στον πληθυντικό».

Γελάει, με κοιτάει περνώντας με από σκάνερ και ξεκινάω για μια από τις δύσκολες συνεντεύξεις που έχω κάνει.

Το φανταζόμουν; Το ήξερα. Για αυτό και τα δύο ντεπόν που ζήτησα μαζί με την πορτοκαλόπιτα που μου πρόσφερε.

Καθώς ο Δημήτρης Πουλικάκος δεν είναι αυτό που νομίζετε. Ή είναι ακριβώς αυτό.

Μαμά μικροβιολόγος, μπαμπάς καρδιολόγος. Πώς ξέφυγες;

Κοίτα να δεις, από μικρός μου έλεγαν ό,τι θέλεις γίνε, γιατρός μόνο μη γίνεις. Είναι αχάριστο επάγγελμα.

Αχάριστο; Ωραία λέξη για χαρακτηρισμό επαγγέλματος. Όταν έγινες αυτό που ήθελες, ίσχυε; Σε υποστήριξαν;

Ποτέ. Σκέψου μια φορά ήρθε ο πατέρας μου να δει μια ταινία μου μαζί μου. Που είχε βραβευτεί κιόλας, τη Δονούσα. Φεύγοντας λοιπόν, γυρίζει και μου λέει: καλή αυτή σκηνοθέτης… Σκέψου η αδελφή του πατέρα μου, η Νίτσα, ήταν παντρεμένη με τον Παναγιωτάκη, τον Κανελλόπουλο. Είχε κάνει λοιπόν μια σειρά για την τηλεόραση ο Κοκκινόπουλος. Τους Συνυπάρχοντες, είχα φτιάξει τη μουσική. Έτυχε να το ακούσει αυτό το κομμάτι ο Παναγιωτάκης και του άρεσε. Και ρώτησε τον πατέρα μου: ο Δημήτρης το έφτιαξε αυτό; είναι καλό. Και ο πατέρας μου μου είπε: Αυτό αρέσει στον Παναγιώτη.

Μεσάζοντας στην επιβράβευση, λοιπόν. Μεγάλωσες σε ένα πλαίσιο μάλλον συντηρητικό, αν το προσδιορίζω σωστά;

Ναι και όχι. Ο πατέρας μου νόμιζε ότι ήταν δεξιός. Για να καταλάβεις, ο πατέρας μου δεν γούσταρε ούτε τον Καραμανλή ούτε τον Παπανδρέου. Ήταν όμως φίλος με τον Ηλιού. Γενικότερα πιστεύω ότι άνθρωπος που δεν έχει κάνει και δεν έχει πει και κάποιες μαλακίες δεν είναι φυσιολογικός άνθρωπος. Δεν είναι πλήρης. Το θέμα είναι να μην κάνεις και να μη λες πολλές μαλακίες. Μαλάκες είμαστε όλοι μας, το θέμα είναι να μην είσαι πολύ μαλάκας.

Μεγαλώνεις σε ένα πλαίσιο που είναι λίγο διαφορετικό από αυτό που σε προσδιορίζει στην πορεία. Πού τα βρίσκεις αυτά που επιθυμείς να κάνεις;

Δεν μπορώ να σκεφτώ έτσι…

Πώς σκέφτεσαι;

Εσύ ξέρεις πως σκέφτεσαι; Οι σκέψεις έρχονται μόνες τους απλώς από κει και πέρα, αφού έρθουν τις τακτοποιείς και καναλιζάρεις τα πράγματα. Βάσει της νοοτροπίας σου.

Ναι, αλλά το να είσαι ανοιχτός στις σκέψεις που έρχονται, προϋποθέτει μια διεργασία.

Δεν ξέρω, αυτό έγινα, το αισθανόμουν από πολύ μικρός. Όμως δεν έφυγα από το πλαίσιο που υπήρχε. Το πλαίσιο υπάρχει πάντα και όσο πάει στενεύει κιόλας.

Ξεκινάς να κάνεις τέχνη, ζεις από αυτήν. Από τη μουσική;

Ναι, τα καταφέρνω. Τα κατάφερνα. Αλλά δεν έτρεχε το χρήμα. Είμαι 80 και δεν έχω μία, αλλά δεν με απασχολεί κιόλας αυτό.

Να περάσουμε στη σχέση σου με τη διανόηση;

Σας γοητεύει η λογιότης;

Ναι, λιγάκι, εσάς;

Μέχρι ένα σημείο χρειάζεται αυτή. Ας ξέρουμε και λίγο γράμματα. Κοίταξε αυτό το περί διανοήσεως… Ο διανοούμενος… λέξη εφεύρεση. Διότι και ο βλαξ διανοείται. Τώρα μπορεί να διανοείται βλακείες, αλλά διανοείται. Πάντως να ξέρουμε και λίγο γράμματα, να έχουμε διαβάσει και κανένα βιβλιαράκι δεν βλάπτει.

Τι διαβάζεις;

Ιστορία. Μυθιστορήματα λιγότερο. Ιστορία συνήθως. Δηλαδή κυρίως ιστορίες από την ιστορία.

Και τι ακούς;

Είμαι της κλασικής μουσικής, κλασικό ροκ εντ ρολ. Αυτή η τριαντακονταετία ’50-’60-’70.

Τι πιστεύεις για τους ανθρώπους;

Ο άνθρωπος είναι ένα βλακώδες ζώο που δεν μαθαίνει από τα παθήματά του. Και γι’ αυτό δεν πιστεύω ότι υπάρχει ελπίδα συλλογικής σωτηρίας.

Πραγματικά δύσκολη εποχή. Δεν θα βρούμε λες έναν τρόπο; Δεν θα κάνει κύκλους;

Κύκλους κάνει, αλλά είναι φαύλοι.

Θα είμαστε πάντα στη δίνη φαύλων κύκλων;

Εκτός αν γίνει κάτι συγκλονιστικό, μας την πέσουν εξωγήινοι, ας πούμε.

Πώς κρίνεις τον σημερινό τρόπο άσκησης πολιτικής;

Άκουσε να δεις. Τα πράγματα είναι απλά. Πίσω από όλα είναι οι πολεμικές βιομηχανίες. Που λέγονται για κάποιο λόγο «αμυντικές». Ενδιάμεσα υπάρχουν οι αφανείς, δηλαδή το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και μπροστά εμφανίζονται οι μαριονέτες για να βγάζουν το φίδι απ’ την τρύπα. Και εκτίθενται. Στο κοινό αίσθημα. Οι πολιτικοί και δημοσιογράφοι. Και αυτό είναι όλο. Ο Ζάππα λέει ότι η πολιτική είναι το ψυχαγωγικό τμήμα της πολεμικής βιομηχανίας. Κατά τ’ άλλα, ας προσέχαμε.

Θα μπορούσαμε να προσέξουμε;

Αν δεν υπήρχε η εγγενής βλακεία στον άνθρωπο. Γιατί και οι έξυπνοι άνθρωποι, κατά βάθος την έχουν.

Στο δικό μας πλαίσιο, στην Ελλάδα;

Γάμησέ τα και άφησέ τα.

Γιατί;

Έχουμε μπει σε ένα τριπ που βλέπουμε να μπαίνουν σε διάφορα κουτάκια υπερεξειδίκευσης. Όλων των πραγμάτων. Το βλέπουμε και στη μουσική, ενώ για μένα η μουσική είναι μία. Δεν μπορώ να καταλάβω τους τόσους εμπορικούς κατακερματισμούς.

Τι εξυπηρετεί; Ο κατακερματισμός της μουσικής και όλων;

Είτε πολιτικό είτε εμπορικό λόγο. Εγώ δεν μπορώ να λειτουργήσω έτσι, ούτε για τη μουσική ούτε για τους ανθρώπους. Τους αντιμετωπίζω όλους ως ίδιους. Δεν με ενδιαφέρει από πού είσαι, τι είσαι, τι χρώμα έχεις.

Εσένα πώς σε αντιμετωπίζουν;

Όχι με τον ίδιο τρόπο, πάντως. Βλέπεις ανθρώπους που δεν σε ξέρουν και είτε σε βρίζουν είτε σε θεοποιούν. Από το «θεούλης», ας πούμε, μέχρι το «πρεζόγερος δολοφόνος», δύο τσιγάρα δρόμος.

Διαβάζεις, ψάχνεις τι γράφουν για σένα;

Ναι, με διασκεδάζουν κιόλας.

Δεν σε τσιμπάνε, δεν σε ενοχλούν πουθενά;

Είμαι αρκετά ψύχραιμος άνθρωπος. Ξέρω τι είμαι, ξέρω ποιος είμαι. Από κει και πέρα έχω περάσει και τα ογδόντα. Αυτά που με βρίζουν μου είναι πιο διασκεδαστικά από τα άλλα που με λένε «μεγάλε» και «θεούλη».

Πώς τα πας με τα social, τα παρακολουθείς;

Ναι, ναι, τα χαζεύω.

Σου έρχεται να απαντήσεις ποτέ;

Κοίτα, δεν ψάχνω για να απαντήσω, αλλά μπορεί και να γίνει. Δεν έχω καιρό για χάσιμο.

Τι κάνεις όλη μέρα;

Καταρχάς, χωρίς να το θέλω σκέφτομαι. Είναι δύσκολο να κάτσω και να αδειάσει το κεφάλι μου. Πού και πού το πετυχαίνω. Ε, μετά γράφω. Τραγουδάκια. Αυτά κάνω…

Τι τραγουδάκια γράφεις;

Αυτά που γράφω. Έχουμε βάλει καμιά πενηνταριά κομμάτια κάτω στο στούντιο. Από πέρσι με το συγκρότημά μας, τους «Γεια σου Τάκη». Δηλαδή οι: Βασίλης Σπυρόπουλος lead κιθάρα/τραγούδι - το «αλάτι» του γκρουπ, Γιώργος «Pfeffer» Πιπέρης rhythm κιθάρα/φωνητικά - το «πιπέρι» του γκρουπ, Βαγγέλης Χάνος ακουστική κιθάρα/φωνητικά - η «ήρεμη δύναμη» του γκρουπ, Κωστής Κούβδος slide κιθάρα/φυσαρμόνικα - ο «choir master» του γκρουπ, Αφροδίτη «Τίτη» Ρήγα πλήκτρα/κρουστά/φωνητικά - η γεωπόνος του γκρουπ, Ντίνος «Dee» Ζούμπερης μπάσο/φωνητικά ο «Zoo master» του γκρουπ, Παναγιώτης «Τσίκο» Κατσικιώτης τύμπανα/κρουστά/φωνητικά - ο «εκατόνταρχος» του γκρουπ, και εγώ ο Δημήτρης – Μήτσος Πουλικάκος φωνή/κιθάρα/κρουστά/φυσαρμόνικα - ο «Γέρων Παλούκιος» του γκρουπ». Αυτά είναι τα βασικά, έχουμε και μερικά επίτιμα μέλη. Όπως είναι η Μάρθα Μαυροειδή που παίζει ηλεκτρική λάφτα και σάζι, ο Κωστής ο Βαζούρας και ο Ανδρέας Μνιέστρης σαξόφωνα και η Σοφία Λαμπροπούλου, που μας έχει παίξει πολύ όμορφα κανονάκια. Ο Άλεξ ο Μυλωνάς, ο ηθοποιός, ο οποίος είναι καταπληκτικός, παίζει καταπληκτικό πιάνο και τραγουδάει κιόλας».

Πόσα κομμάτια έχετε γράψει; Και πότε θα βγει;

Έχουμε γράψει καμιά πενηνταριά. Όταν βγει…

Πού βρίσκεται τώρα το άλμπουμ, σε ποιο στάδιο;

Κάποια κοντεύουν να γίνουν.

Σε ποια εταιρία θα βγει;

Είναι οι ίδιοι που έχουν βγάλει και το βιβλιαράκι μου. Που έβγαλα πέρσι. Οπορτούνα λέγονται και είναι από την Πάτρα.

Τι μουσική είναι; Τι θα ακούσουμε;

Εγώ την ονομάζω Ρεμπετορόλ. Σαν φάρμακο. Που είναι κιόλας.

Πάμε στο βιβλίο. Πότε το έγραψες; Και τι είναι;

Είναι διάφορα, είναι μετάφραση, συνεντεύξεις από δω και από κει. Υλικό που μαζεύτηκε μέσα στα χρόνια. Πιάνει από την εποχή του Πάλι, ένα περιοδικό που βγάζαμε παλιά. Με τον Νάνο τον Βαλαωρίτη, τον Κουτρουμπούση, τον Ταχτσή, τον Γιώργο τον Μακρή, τον Ακριθάκη… Το ’62-’63 δηλαδή μέχρι σήμερα. Ο τίτλος είναι Φρυκτωρίες ή Πόσο ζουν οι μύγες.

Γίνεται με τον τρόπο σου. Ποιος είναι ο τρόπος σου;

Αυτός που είναι.

Είναι ένας τρόπος, αντίθετος με τον τρόπο της εποχής.

Συ είπας.

Ο τρόπος που σε κάνει να αισθάνεσαι ελεύθερος;

Κατά κάποιο τρόπο ναι.

Είναι ένας τρόπος που σε κάνει στα 81 να κάνεις τα χίλια παραπάνω πράγματα από όσα μπορώ.

Αυτό δεν το ξέρω.

Ποιος ξέρει τελικά;

Καταρχάς, δεν ξέρω αυτά που κάνεις, που μου λες, για να τα συγκρίνουμε.

Πολλά πράγματα, αλλά λίγα που με κάνουν να αισθάνομαι ελεύθερη. Ψάχνω να καταλάβω πώς το κάνεις.

Ας πρόσεχες.

Ευχαριστώ, πάμε πάλι πίσω στο βιβλίο. Είναι ιστορίες μέσα στην ιστορία (σου);

Γιατί όχι; Μπορείς να το πεις και έτσι.

Διαφορετικά πράγματα που συνθέτουν ένα αποτέλεσμα. Δεν είναι ίδια, κοινός παρονομαστής;

Εγώ. Οι εμπειρίες μου. Τα βιώματά μου. Οι ιστορίες μου.

Αν γυρίσεις πίσω, όλες αυτές οι ιστορίες είναι το ίδιο σημαντικές; Υπάρχουν κάποιες που είναι πολύ ξεχωριστές; Και έχουν σηματοδοτήσει εποχές;

Λυπάμαι, δεν μπορώ να σκεφτώ έτσι, δεν σκέφτομαι έτσι δηλαδή. Αρχικά θα μου έτρωγε πολύ χρόνο μάταια. Άμα σκεφτόμουν έτσι δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτα.

Χτίζεις και ανεβαίνεις χωρίς να κοιτάς;

Δεν ξέρω αν χτίζω και ανεβαίνω.

Εντάξει, προχωράς.

Προχωράω ναι. Χωρίς να κοιτάω τίποτα από πριν. Αυτά ο εγκέφαλος τα λύνει από μόνος του. Μετά αν κάνω κάτι, δεν θα κάτσω να αναλύσω. Ακολουθώ το ένστικτό μου, με οδηγεί. Κυρίως.

Σε έχει οδηγήσει εκεί που ήθελες ή και αυτό είναι κάτι που δεν το μετράς και θα μου απαντήσεις το ίδιο;

Δεν το μετράω.

Δεν κάνεις απολογισμούς; Δεν σου είναι απαραίτητοι;

Όχι, δεν κάνω. Αλλά επειδή το ρωτάς, θα πω πάλι ότι δεν ξέρω πώς γίνεται. Είμαι αυτός που είμαι, κάνω αυτά που κάνω. Τώρα γιατί και πώς; Εντάξει. Ανάλογα με τα ερεθίσματα. Στη ζωή δύο είναι τα βασικά πράγματα, ο θάνατος και ο έρωτας. Ο θάνατος είναι σίγουρος, ο έρωτας όχι. Οπότε αναλόγως. Και τι κεφάλι κουβαλάς. Κάπου ανάμεσα στα δύο υπάρχει και η πολιτική. Που όλα είναι πολιτική. Φέρνω παράδειγμα. Για να βγεις από το σπίτι σου δεν βγαίνεις με το σώβρακο που είσαι στο σπίτι σου, θα φορέσεις κάτι, θα σενιαριστείς, πολιτική είναι και αυτό. Από κει αρχίζει η πολιτική.

Από τον τρόπο που επιβάλλεται να αυτοπροσδιοριζόμαστε;

Ναι, αν βάλεις και τα θρησκευτικά. Χριστιανικές δήθεν ηθικές, γάμησέ τα. Πιο ειλικρινές θα ήταν να βγαίνουμε έξω και με τα σώβρακα και χωρίς σώβρακα. Γιατί να έχουμε πρόβλημα με τη γύμνια, γιατί να έχει ο άνθρωπος; Βλέπουμε τα ζώα να έχουν κανένα πρόβλημα; Αλλά είπαμε, ο άνθρωπος είναι το πιο βλακώδες. Και το πιο ματαιόδοξο ζώο.

Πού αυτοπροσδιορίζεσαι πολιτικά;

Άναρχος, βασικά.

Τι ορίζει το άναρχος; Καμία αρχή;

Δεν μπορώ να σκεφτώ έτσι, τα ’παμε. Και το άναρχος, το λέω επειδή πρέπει να βρω μια λέξη.

Δεν είσαι όμως άναρχος. Όλη η κουβέντα που έχουμε κάνει έχει μια δομή. Αρχή, μέση, τέλος.

Άλλο αυτό. Εντάξει, πες με αναρχικό.

Τι ορίζει το αναρχικός; Και πώς σου φαίνεται το αναρχικό κίνημα σήμερα;

Τα πράγματα -και συνήθως πάντα έτσι έχουν τα πράγματα- είναι για να είσαι στα χαρακώματα. Όταν ζούμε σε ένα περιβάλλον ακραίας εκμετάλλευσης και βίας. Εμένα δεν μου αρέσει η εκμετάλλευση και η βία.

Τα χαρακώματα δεν έχουν βία;

Η μεγαλύτερη βία είναι η κρατική βία, εφόσον υπάρχει κρατική βία πρέπει να αμυνθείς. Απλά πρέπει να είσαι λίγο προσεκτικός. Γιατί καμία επανάσταση δεν έχει πετύχει αν δεν είχε τον κόσμο μαζί της, αυτό πρέπει να το υπολογίζεις. Όταν κανείς τις δράσεις που είναι να κάνεις.

Ας μιλήσουμε για δράσεις. Υπάρχει κάτι σήμερα που το παρατηρείς και λες αυτό αξίζει; Και θα έχει την υποστήριξη μου; Υπάρχει κάποιο κίνημα, κάποια οργάνωση;

Κάποιοι άνθρωποι, φαντάζομαι, υπάρχουν.

Εντάξει, θα σε ρωτήσω συγκεκριμένα. Ρουβίκωνας.

Καλά παιδιά. Ρουβίκωνας, Ροσινάντε. Ο γερο-Νώντας. Καλά παιδιά.

Έλεγες ότι πρέπει να έχουν τον κόσμο μαζί τους και αυτόματα σκέφτηκα ότι αν έχουμε κάποιους που παίρνουν τον κόσμο μαζί τους, γιατί απλούστατα αντικαθιστούν το κράτος, προσφέροντας υποστήριξη, βοήθεια, ανακούφιση, προστασία, είναι ο Ρουβίκωνας.

Δεν θα έπρεπε να είναι έτσι, θα έπρεπε να είναι όλος ο κόσμος. Όλοι αλληλέγγυοι.

Άρα τα κινήματα έχουν πρόβλημα στο ότι δεν μπορούν να συνυπάρχουν;

Δεν ξέρω τι προβλήματα έχουν.

Θα έβλεπες τον εαυτό σου μέσα σε κάποιο από αυτά;

Έχω υποστηρίξει στο παρελθόν κάποια.

Και πως θα διαλέγεις;

Με το ένστικτό μου.

Και βγαίνει σωστό;

Ένα είναι σίγουρο. Δεν μου αρέσει η απελπισία που βρίσκεται ο άνθρωπος, προσπαθώ με κάθε τρόπο. Να βοηθάω όπως μπορώ. Από φύση μου είμαι αισιόδοξος άνθρωπος, αλλά άντε να βρεις το δίκιο σου ως αισιόδοξος άνθρωπος σε αυτόν τον καιρό.

Είναι φανερό ότι έχεις αισιοδοξία, από την κουβέντα μας.

Η πολιτεία μου μέχρι σήμερα, δηλαδή.

Μπορείς να το πεις και έτσι, δεν ξέρω.

Κοίτα να δεις, το τραγούδι λέει «μια ζωή την έχουμε κι αν δεν τη γλεντήσουμε»...

Πώς τη γλεντάς τη ζωή; Είπες πριν έρωτας και θάνατος.

Και η μουσική.

Α, όχι, δεν θα τον παρακάμψουμε τον έρωτα, το είπες πριν με σαφήνεια.

Μην προσπαθείς να βάζεις σε ένα χαρτί πινέζες από δω και από κει. Άσ’ τον άνθρωπο ελεύθερο. Και στον έρωτα και στον θάνατο η μουσική βοηθάει.

Εντάξει στον έρωτα, να το καταλάβω. Στον θάνατο πώς βοηθάει η μουσική;

Να τον αντιμετωπίσουν πιο εύκολα αυτοί που μένουν.

Έχεις ακούσει κάτι πρόσφατα και να πεις «είναι πάρα πολύ ωραίο»; Έναν συνθέτη, ένα τραγούδι, μια μπάντα;

Κοίτα να δεις, από αυτά που ακούω, νομίζω ότι πιο ενδιαφέροντα είναι τα κείμενα, οι στίχοι. Όχι πάντα, κάποιες φορές, γιατί υπάρχει και πολύ μεγάλη μαλακία. Άλλα μουσικά είναι άπειρα πολύ, πολύ εύκολα. Όχι απλά, εύκολα.

Ποια είναι τα ωραία;

Δεν είμαι μουσικοκριτικός, δεν θέλω να κάνω μουσικοκριτική.

Δεν θέλω να κάνεις μουσικοκριτική, θέλω να μου πεις αν υπάρχει κάτι που το ακούς σήμερα και λες «ωραίο αυτό».

Δεν έχω κάτι πολύ συγκεκριμένο. Δεν έχω χρόνο πολύ να κάθομαι να ακούω μουσική από δω και από κει. Έχω δικά μου πράγματα που πρέπει να φροντίσω. Για μένα και την ψυχική μου υγεία. Δεν ακούω μουσική όπως άκουγα το ’60 και το ’70.

Επενδύεις σε αυτά που φτιάχνεις στον χρόνο σου;

Επενδύω, δεν χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη.

Κι άλλος κόφτης, εντάξει Δημήτρη, ποια λέξη χρησιμοποιείς και σου αρέσει;

Αφιερώνω. Δεν έχω λοιπόν πολύ χρόνο διαθέσιμο να αφιερώσω. Ακούω ό,τι τυχαίνει από δω και από κει. Δεν έχω να πω όμως κάτι».

Έχεις ακούσει λοιπόν κάτι από δω και από κει που έχεις πει «τι ωραίο είναι αυτό»; Που θα πάει; Θα μου απαντήσεις.

Έχω, ναι 2- 3 πράγματα.

Ωραία, ποια είναι αυτά;

Δεν θα σου πω.

Το ήξερα.

Ξέρεις γιατί δεν θα σου πω; Γιατί συνήθως το παρεξηγούν όσοι διαβάζουν. Και δε θέλω να λέω.

Όταν δεν κάνεις όλα αυτά τα τακτοποιημένα πράγματα που είπες, τι κάνεις για να αισθάνεσαι ελεύθερος; Τι επιθυμείς να κάνεις; Μη μου πεις μουσική!

Ό,τι επιθυμώ το κάνω. Δεν έχω κανόνες. Έχω μια ρουτίνα όπως όλα τα ζώα, έχουμε ρουτίνα. Το σκυλί όταν έρχεται και σου χοροπηδάει μπροστά σου, ξέρεις ότι είναι 7 το απόγευμα και πρέπει να το βγάλεις βόλτα. Έτσι και εγώ έχω τις ρουτίνες μου. Εκτός από αυτές, κάθε μέρα είναι διαφορετική.

Δημήτρη, έχεις κάνει ψυχανάλυση;

Όχι. Κοίταξε, το έχω ξαναπεί και το επαναλαμβάνω για σένα. Ο καρδιολόγος έχει αντικείμενο την καρδιά. Ο νεφρολόγος έχει τα νεφρά, ο ποδολόγος έχει τα πόδια. Ο γυναικολόγος έχει τα γεννητικά όργανα, να το πω κομψά. Ο ψυχολόγος, ποιο είναι το αντικείμενό του;

Η ψυχή, φυσικά.

Γιατί, ξέρουμε τι είναι η ψυχή;

Γιατί, ξέρουμε τι είναι τα γεννητικά όργανα; Να το πω και εγώ κομψά.

Ξέρουμε, πως δεν ξέρουμε. Εξ ου και οι εκφράσεις «πετάγεσαι σαν την πούτσα». Ή «έγινε μουνί καλλιγραφία». Ξέρουμε τι είναι ψυχή; Δεν ξέρουμε. Δηλαδή διεθνώς, επιστημονικά παραδεδεγμένη έννοια της ψυχής δεν υπάρχει. Γι’ αυτό και δανειζόμαστε συνήθως των ορισμό του Αριστοτέλη. Πού είναι ελλιπής. Η επιστήμη δεν έχει καθορίσει τι είναι η ψυχή. Εγώ το λέω συνείδηση.

Μαρία (Γαλάτη), εσύ που είσαι και ψυχολόγος. Για πες, έχει ορισμό η ψυχή; Τι κάνει η ψυχανάλυση;

Μ.Γ: Διαχείριση συναισθημάτων το λέω εγώ. Άλλωστε και ο Αριστοτέλης περί ψυχής είπε, δεν είπε ψυχή.

Δ.Π: Μπράβο, διαχείριση συναισθημάτων, σωστά εκφρασμένο αλλά εγώ το λέω συνείδηση αυτό, αν θέλεις. Κατά κάποιον τρόπο η ψυχή είναι η συνείδησή μας. Από τον εγκέφαλο έρχεται, υπαγορεύεται.

Πάμε στην τέχνη. Η τέχνη έχει ορισμό ή μπορεί να είναι οτιδήποτε;

Οτιδήποτε.

Φέρε μου ένα παράδειγμα που δεν είναι συμβατικό.

Τα ουρητήρια του Duchamp. Και μάλιστα το βρήκε και το όρισε αυτός. Το έβαλε σε μια στήλη και είπε «αυτό είναι τέχνη».

Είναι;

Και γιατί να μην είναι, γιατί όχι;

Για μένα η τέχνη είναι ελευθερία. Αυτό που μόλις είπες, μπορούμε να δούμε κάτι και να το ερμηνεύσουμε όπως θέλουμε.

Ναι, αλλά ενέχει και κινδύνους. Αισθητικούς κινδύνους, κατά κύριο λόγο. Και εκμετάλλευσης. Δεν μπορεί να μας ορίσει η Κατερίνα Καινούργιου και ο Λιάγκας τι είναι και τι δεν είναι τέχνη. Υπάρχει τέχνη και υπάρχει και ο Καραγκιόζης, που επίσης βέβαια είναι τέχνη. Όλα είναι τέχνη, και η πολιτική και η μουσική και η οικονομία. Μην μπερδεύουμε την τέχνη όμως με το περίτεχνο, άλλο το περίτεχνο. Πολύ κακό για το τίποτα, που λέει και ο Σαίξπηρ.

Να μιλήσουμε για τις συναυλίες; Η τελευταία που δώσατε πότε ήταν;

Στη Λάρισα. Λίγες μέρες πριν, παίζαμε τρεισήμισι ώρες.

Τι είναι αυτό που θα δούμε και θα ακούσουμε στο «Κύτταρο»;

Τα τραγουδάκια που παίζουμε. Κάποια από τα 50, και κάποια άλλα.

Τι λέγατε τρεισήμισι ώρες στη Λάρισα;

Παίζαμε τη μουσική μας, εδώ έχουμε και παραπάνω, έχουμε καλεσμένους. Είναι οι Απροσάρμοστοι. Όχι οι παλιοί. Όπως έχουμε ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά, έτσι είναι και αυτοί οι Απροσάρμοστοι. Θα είναι ο Μανώλης ο Μητσιάς την πρώτη μέρα που είμαστε φίλοι από παλιά. Θα είναι και η μπάντα του Άλεξ Κάπα από τους Last Drive. Η Μαρία Αριστοπούλου. Παλιά φίλη και εκείνη. Κι ο Αλέξης o Μυλωνάς.

Έχεις άγχος για τις συναυλίες σου;

Όχι, δεν έχω.

Έχεις άγχος για κάτι;

Όχι, δεν είμαι αγχώδης τύπος.

Κάτι που σε φοβίζει υπάρχει;

Η ανθρώπινη βλακεία.

Κάτι που σε προβληματίζει;

Η ανθρώπινη βλακεία.

Κάτι που σε κουράζει;

Η ανθρώπινη βλακεία και η μαλακία που μας δέρνει.

Κάτι που σε κάνει να αισθάνεσαι πολύ αισιόδοξος και δεν έχει σχέση με τον δικό σου ορισμένο κόσμο;

Αν αγναντεύεις τη θάλασσα από την πλώρη ενός καραβιού στο πέλαγο. Σίγουρα εκείνη τη στιγμή αισθάνεσαι φρέσκος, ανανεωμένος και αισιόδοξος. Ή αν αγναντεύεις από ένα βουνό. Στο λυκαυγές ή στο λυκόφως. Που είναι οι ώρες οι πιο όμορφες της φύσης.

Αγναντεύεις;

Καμιά φορά.

Ας κάνω έναν συνειρμό λοιπόν. Ποιος είναι ο πιο αγαπημένος σου άνθρωπος;

Ο έρωτάς μου.

Και ποιος είναι ο ερωτάς σου; Μην μου απαντήσεις η μουσική.

Ο έρωτάς μου, είναι ο έρωτάς μου. Που με εμπνέει. Να βγάζω στη μουσική μου μια νότα αισιοδοξίας, γιατί τα τραγουδάκια συνήθως είναι αλέγρα απαισιόδοξα.

Ποιος είναι ο έρωτάς σου, λοιπόν;

Τον ρωτάς τον έρωτά μου αν θέλει να ξέρετε, αν θέλει να εμφανίζεται δημόσια;

Ποιος είναι, να τον ρωτήσω…

Δεν με απασχολεί αυτό το είδος του γκρουπ θέραπι. Δεν μου αρέσει. Είναι αυτά τα περίτεχνα που είπαμε; Κάποια πράγματα είναι μόνο για εμάς.

Ονειρεύεσαι κάτι, σχεδιάζεις κάτι;

Είμαι λιτός άνθρωπος. Ένα ένα.

Είναι δείγμα ευφυΐας πιστεύω αυτό.

Δεν ξέρω τι δείγμα είναι.

Πας σινεμά; Μήπως είδες Λάνθιμο να έχουμε να το συζητάμε για τα επόμενα 6 χρόνια;

Δυστυχώς όχι. Δεν είδα την τελευταία, αλλά έχω δει Λάνθιμο, πλάκα έχει. Είναι λίγο πως να σου πω… πως ήταν το Κουρδιστό πορτοκάλι; Έχει βρει μια γλώσσα δικιά του. Που από μόνο του είναι σημαντικό. Τώρα σ’ αρέσει-δεν σ’ αρέσει, έτσι είναι αυτά.

Σύγκριση με το «Κουρδιστό πορτοκάλι», πραγματικά νομίζω ότι θα τον ενδιέφερε πολύ να το διαβάσει.

Όχι, όχι, δεν τον σύγκρινα. Λέω ακριβώς ότι όπως ο Κιούμπρικ έχει μια ιδιαίτερη γλώσσα, μια δική του, έτσι έχει και ο Λάνθιμος. Κανέναν δεν μπορώ να συγκρίνω με κάποιον άλλον.

Τη μουσική σου την έχεις συγκρίνει ποτέ με κάτι άλλο;

Όχι. Υπάρχουν πράγματα που μου αρέσουν και πράγματα που δεν μου αρέσουν. Νομίζω σε επηρεάζουν και τα δύο αυτά. Και αυτά που σου αρέσουν πολύ και αυτά που δεν σου αρέσουν καθόλου. Το να μην σου αρέσει κάτι καθόλου δεν πάει να πει ότι δεν υπάρχουν και ενδιαφέροντα πράγματα να ψαχουλέψεις.

Έχεις φτιάξει ποτέ κάτι που είπες «τι μαλακία είναι αυτό»;

Ναι. Και το πέταξα, τα πετάω κάτι τέτοια, πολλές μαλακίες, άνθρωπος που δεν έχει κάνει μαλακίες και δεν έχει πει μαλακίες στη ζωή του, πρέπει να είναι πολύ μαλάκας.

Τι φωτογραφίζεις;

Τα πουλάκια που έρχονται στο μπαλκόνι να φάνε. Διάφορα.

Πηγαίνεις σε πορείες;

Αν θέλετε να με πεθάνετε, να πάω. Τελευταία φορά που πήγα έφαγα μια φυσουνιά, κόντεψα να πεθάνω εκεί μες στην Πανεπιστημίου, έχω και ΧΑΠ. Το σταμάτησα αυτό. Παίζω πολλές ώρες μουσική, γιατί όταν παίζω μουσική δεν καταλαβαίνω τίποτα σχεδόν. Φεύγω από όλα, ενώ όλες τις άλλες ώρες, τα κοκαλάκια μου το ξέρουν.

Θέλεις να πούμε και λίγο για τα κόμματα; Πώς σου φαίνονται αυτά που κάνουν;

Σοβαρή έλλειψη ηγετικών φυσιογνωμιών, αν το θέλεις. Αυτό δεν θα ήταν κακό αν υπήρχε μια σχετική ωριμότητα στους πολίτες. Να το πω απλά; Γάμησέ τα.

Η Αριστερά;

Γάμησέ τα.

Δεν είναι πλήγμα αυτό που συμβαίνει; Δεν θα μπορούσε η Αριστερά να βοηθήσει;

Σχετικό είναι αυτό, πολλά θα μπορούσαν να γίνουν, αλλά δεν γίνονται.

Να το ρωτήσω αλλιώς. Έγινε κάτι με τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είδαμε κάτι καλύτερο;

Κοίταξε. Σου είπα, το κακό με τις προοδευτικές -εκτός εισαγωγικών και εντός εισαγωγικών- σκέψεις και προτάσεις είναι ότι από την άλλη πλευρά προβαλλόμενες αρκετά ή και εκ του πονηρού πολλές φορές, δημιουργούν καμιά φορά το αντίθετο αποτέλεσμα. Δηλαδή εξαγριώνουν, αν θέλεις, περισσότερο τις κυρίως βλακώδεις πατριδοκαπηλικές και θρησκευτοκαπηλικές χορδές των ανθρώπων. Στις συντηρητικές κοινωνίες.

Συνέβη αυτό, πιστεύεις, και βρεθήκαμε με τέτοια μεγάλη επιβράβευση της Δεξιάς;

Και συνέβη και συμβαίνει και θα συμβαίνει, μαζί με τη βίαια, δημιουργημένη φτώχεια όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο. Και κυρίως στην Ευρώπη βλέπουμε ότι έχει μεγάλο πρόβλημα οικονομικό η Γερμανία. Αλίμονο μας, όλοι εξαρτώνται στην Ευρώπη από τη Γερμανία και όχι μόνο. Τα πλοκάμια είναι παντού τώρα. Σαν ιστός αράχνης είναι, ο καπιταλισμός πάνω στη Γη. Ανεβαίνει η Ακροδεξιά. Ο κόσμος νομίζει ότι θα έρθουν οι κομμουνιστές να του πάρουν τα σπίτια, ενώ τους τα παίρνουν οι τράπεζες και όλο και πιο βίαια, πιο άγρια. Αλλά όχι, εκεί. Είναι η ναζιστική νοοτροπία, το όραμα του Βορίδη, ας πούμε, έγινε πραγματικότητα.

Εδώ έγινε ο Βορίδης υπουργός δεν θα γινόταν το όραμά του;

Καλά να ’μαστε, ας προσέχαμε. Ενώ έχουμε να κάνουμε με πολύ καλούς μαθητές του Γκέμπελς, από την άλλη πλευρά, δυστυχώς από την Αριστερά στην επικοινωνία χωλαίνουμε. Δυστυχώς. Αντί το χιούμορ, το δεικτικό, το σαρκαστικό, να το ’χει η Αριστερά, που είναι της Αριστεράς, το δώσαμε να μπορεί ο κάθε Άδωνις να το χρησιμοποιεί. Και ο κάθε δεξιός μπαγλαμάς. Είναι δυνατόν τόσες χιλιάδες άνθρωποι να ψηφίζουν τον Άδωνι και να είναι και υπουργός Υγείας; Πιο ανθυγιεινή επιλογή δεν γίνεται.

Έλλειμμα χιούμορ;

Στο χιούμορ χωλαίνουμε, είναι μεγάλο όπλο και δεν ξέρουμε να το χρησιμοποιούμε, δυστυχώς. Βλέπω στα πάνελ πάνε και τους ταπώνουν με κακό χιούμορ. Και θράσος. Ενώ είναι τόσο εύκολο να τους βραχυκυκλώσεις. Μια φορά βρέθηκα αντιμέτωπος με τον Βορίδη στον Πρετεντέρη. Κάνανε αυτό το λάθος… Το θέμα ήταν: απεμπολείτε τη βία από όπου και αν προέρχεται; Και του λέω, «κύριε Βορίδη, το ίδιο είναι η βία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και το ίδιο η βία του Σπάρτακου; Που θέλει να απελευθερωθεί από τη λαιμαριά που του ’χει φορέσει Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία;». Και τον ρώτησα, «αποκηρύσσετε μετά βδελυγμίας τις ημέρες με το τσεκουράκι;». Ε, δεν με κάλεσαν ξανά.

Σου έχουν κάνει πρόταση να πολιτευτείς;

Μια φορά μου είχαν κάνει πρόταση για τον δήμο.

Τι είπες;

Όχι.

Το ’ξερα, ήθελα απλά να το ακούσω να το λες.

Κοίτα, ευρωβουλευτής δεν θα ’τανε άσχημα, αλλά δεν μου έχει γίνει ακόμα. Θα ήμουν καλός εκεί... (γέλια)

Δημήτρη, ήσουν απόλυτα σαφής.

Ή και όχι.

Σ’ ευχαριστώ πολύ.

Φωτογραφίες: Μαρία Γαλάτη