Το Χορόδεντρο, το εργαστήρι χορού και τραγουδιού, στη Θεσσαλονίκη, εδώ και έξι χρόνια, συνδέει κάθε μέρα τη ζωή των ανθρώπων του με την παράδοση. Στο εβδομαδιαίο του πρόγραμμα, εκτός από τα πολυάριθμα μαθήματα παραδοσιακών χορών από όλες τις γωνιές της Ελλάδας, βρίσκουμε μαθήματα παραδοσιακού τραγουδιού, μαθήματα αφήγησης παραμυθιού και προφορικών ιστοριών καθώς και εργαστήρια για παιδιά που δίνουν την ευκαιρία στους μικρούς μαθητές τους να γνωρίσουν παλιά παιχνίδια γειτονιάς, παιχνίδια με τα οποία μεγάλωσαν οι δικοί μας γονείς και τα ξέρουμε κυρίως μέσα από αφηγήσεις, τουλάχιστον εμείς που μεγαλώσαμε σε μεγάλες πόλεις.

Τον δεύτερο χρόνο λειτουργίας του, οι εμπνευστές του, η Άννα Σίσκου και ο Στέργιος Κύρινας, ένιωσαν πως ό,τι «κρυβόταν» μέσα στη ζεστασιά της αίθουσας του 6ου ορόφου της οδού Καθολικών 4, έπρεπε να προσφερθεί στους ανθρώπους της πόλης. Έτσι, το 2018, ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τον Γιώργο Γεωργιάδη, υπεύθυνο εκδηλώσεων του πολυχώρου WE (3ης Σεπτεμβρίου 3), ο οποίος, σύμφωνα με τα λεγόμενα των δύο ιθυνόντων, τους «κοίταξε περίεργα» ακούγοντας την πρότασή τους. Σήμερα, ο ίδιος μου απαντάει [όταν μου το είπαν νόμιζα] «ότι δεν άκουσα κάτι καλά. Έπρεπε να το επαναλάβουν αρκετά για να αντιληφθώ ότι πραγματικά το εννοούσαν. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ένα πανηγύρι, όπως το έχουμε συνηθίσει, κάτω από τα πλατάνια σε πλατείες χωριών θα μεταφερόταν με τόση επιμέλεια σε ένα κλειστό χώρο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης». Ευτυχώς για εμάς σήμερα, τόλμησε να υποστηρίξει αυτήν την παράξενη σκέψη!

Φυσικά, οι δυο τους, η Άννα και ο Στέργιος, δεν αρκούνται στο να κάνουν πράγματα μόνοι, αυτό δεν είναι μοίρασμα άλλωστε, συνεργάστηκαν, λοιπόν, από την αρχή με την Κατερίνα Δούκα και την Εβρίτικη Ζυγιά που από τη μουσική παράδοση της Θράκης, κρατούν τον σκελετό και προχωρούν σε δικές τους ενορχηστρώσεις και διασκευές με πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Συχνά, συμμετέχουν σε world music festivals όπου, όπως μου περιέγραψε στο Αστικό Πανηγύρι Vol. 5 ο Στρατής Πασόπουλος, με μάτια που έλαμπαν, επιδίδονται με χαρά σε jam sessions με άλλους μουσικούς προερχόμενους από πολύ διαφορετικά είδη.

Όταν κάτι δημιουργείται με τόση όρεξη και αγάπη, δεν μπορεί παρά να «εκραγεί» και να αρχίσει να σκαρφαλώνει ψηλά. Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, εκείνη η πρώτη χρονιά να περάσει μόνο με μία συνάντηση; Τον Ιούλιο του 2019, Χορόδεντρο, Κατερίνα Δούκα, «Εβρίτικη Ζυγιά» και μαζί τους ένα τσούρμο «μαθητές» ταξίδεψαν στο Φεστιβάλ Ολύμπου όπου σε ένα διήμερο γεμάτο με εργαστήρια θρακιώτικου τραγουδιού, χορών, αλλά και ταραντέλλας, σε συνεργασία με τους αγαπημένους τους Encardia, καθώς και Flamenco από τους Caja Secreta -η δεύτερη μέρα ήταν αφιερωμένη στην Κάτω Ιταλία και την Ανδαλουσία- και φυσικά την συναυλία που συμμετείχαν και οι Drom, μια μπάντα που αντλώντας ήχους, μελωδίες και αρώματα από την τσιγγάνικη παράδοση, τα «παντρεύει» με τα σύγχρονα βαλκάνια και τελικά, μέσα από ξέφρενους ρυθμούς, ταξιδεύει τους ακροατές της, στον χώρο και τον χρόνο.

Τα πράγματα, όμως, δεν τελείωσαν εκεί. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, το Αστικό Πανηγύρι με την Εβρίτικη Ζυγιά και την Κατερίνα Δούκα, έφτασε στην Πάτρα. Σε συνεργασία με το χορευτικό εργαστήρι Ροές οργανώθηκε μία συναυλία με θρακιώτικα κλαρίνα και νταούλια, που μεταμορφώθηκε ένα ατελείωτο γλέντι όπου κανείς δεν πίστευε στα μάτια και τα αυτιά του. Ο Στέργιος, σε προηγούμενη συνάντησή μας μου έχει μεταφέρει την έκπληξη των διοργανωτών με μία φράση: «Γλέντι χωρίς Πελοποννησιακά κλαρίνα, μόνο Θρακιώτικα και να έχει 600 άτομα, δεν ξανάγινε!».

Από εκεί κι έπειτα, η ανοδική πορεία, ήταν μονόδρομος! Το Αστικό Πανηγύρι vol. 2 ήρθε τον Ιανουάριο του 2020 και ήταν η ευκαιρία του Χορόδεντρου και των υπόλοιπων συντελεστών να συνεργαστούν για ακόμη μία φορά, με τους «παλιούς» τους γνώριμους, Εβρίτικη Ζυγιά, Κατερίνα Δούκα και Drom. Τα 700 τ.μ. του WE γέμισαν κόσμο που χόρευε σε… «ροκ» ρυθμούς και μελωδίες, της Θράκης και των Βαλκανίων!

Την επόμενη χρονιά, η αναγκαστική παύση εξαιτίας της πανδημίας, δημιούργησε ένα μεγάλο κενό αλλά δεν πτόησε τους «αστικοπανηγυριώτες». οι οποίοι τον Απρίλιο του 2022 (λόγω των συνεχών απαγορεύσεων) επέστρεψαν με μεγαλύτερο κέφι και τους σταθερούς πλέον συνοδοιπόρους τους, Κατερίνα Δούκα και «Εβρίτικη Ζυγιά».

Το Χορόδεντρο δεν χάνει ποτέ το κουράγιο του, ούτε και σταματάει να κάνει καινούριες «παρέες». Έτσι, το 2023 ήρθε ξανά στη θέση που του αρμόζει το Αστικό Πανηγύρι, στο δεύτερο Σάββατο του Ιανουαρίου και αυτή τη φορά, εκτός από τους συνήθεις υπόπτους, είχε μαζί του τα Χάλκινα Ηχοχρώματα, μια παραδοσιακή ορχήστρα δωματίου (αποτελείται μόλις από πέντε μέλη) από το Βαρικό Φλώρινας, που εκτός από γνωστές παραδοσιακές μελωδίες, δημιουργεί πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις, αφήνοντας το δικό της σημάδι στη σύγχρονη παραδοσιακή ελληνική μουσική.

Αυτό το Αστικό Πανηγύρι ήταν το πρώτο της Β. η οποία, μόλις δύο μήνες πριν είχε αρχίσει μαθήματα παραδοσιακών χορών. Τώρα, μετά και το Αστικό Πανηγύρι Vol. 5, που πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2024, μου λέει γελώντας: «εκείνο το καλοκαίρι έπρεπε να πάω σε όσα πανηγύρια δεν έκανα όλα αυτά τα 49 χρόνια!» και συνεχίζει «φέτος, δεν κανόνισα να πάω με παρέα, ήξερα ότι θα τους βρω εκεί. Δεν σταμάτησα να χορεύω. Το Χορόδεντρο είναι χαρά!». Για την Α. ήταν το πρώτο Αστικό Πανηγύρι και ήταν «από τις πιο όμορφες εμπειρίες» αφού «δεν θυμάται να κάθισε καθόλου». Η Ζ. έχει την καλοσύνη να μου μιλήσει για το ίδιο το Χορόδεντρο. Για εκείνη, οι άνθρωποι του Χορόδεντρου, οι άνρθωποι που πιάνονται σε αυτούς τους κυκλικούς χορούς, είναι παρέα και συναισθήματα.

To 2024 μπορεί να έχει μπει για τα καλά, όμως μοιάζει να το έφερε το Αστικό Πανηγύρι, εκείνο το Σάββατο του Ιανουαρίου. Για πρώτη φορά, ανέλαβα να πάω και ίσως να μην το είχα αποφασίσει αν δεν επρόκειτο να γραφτεί αυτό εδώ το άρθρο. Έτσι, μετά το μάθημα στη Θεατρική Ομάδα και με την πολύτιμη «αρωγή» δύο πιστών μαθητριών μου, της Κ. και της Λ., φτάσαμε στο WE. Μετά την «απαραίτητη» καθυστέρηση που δίνει πάντα χρόνο για κοινωνικοποίηση ενώ πολλές φορές αυξάνει και το ενδιαφέρον, το πανηγύρι ξεκίνησε για μια ακόμη χρονιά, αυτή τη φορά με μια νέα προσθήκη…  τα ποντιακά! -Κάπου εδώ, οφείλω να σημειώσω πως δεν είμαι φαν. Για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω να χορεύω καν παραδοσιακά.-

Τότε, ανέβηκαν στη σκηνή οι Pontus Quartet,  σημαντικός στο είδος του ο καθένας αλλά σημαντικότεροι όλοι μαζί, που με κέφι, πρωτότυπες ενορχηστρώσεις και τη φωνή της Μελίνας Χατζηκαμάνου, παρέσυραν σε έναν ατελείωτο χορό όλους όσους βρίσκονταν εκεί, εκείνο το βράδυ. Η Εβρίτικη Ζυγιά και η Κατερίνα Δούκα, με τη σειρά τους, ήρθαν για να πάρουν μαζί τους σε έναν μεγάλο στροβιλισμό, μια μέθεξη, όλον αυτόν τον κόσμο.

Στην πρώτη μας συνάντηση, η Άννα, είχε περιγράψει το συναίσθημα του Αστικού Πανηγυριού ως «γλυκιά μέθη». Καταλαβαίνω πως είχε δίκιο. Αυτή η συνύπαρξη της παραδοσιακής μουσικής φόρμας με το σύγχρονο στοιχείο, των πολλών διαφορετικών ηλικιών, εκτός από την αίσθηση του «ανήκειν» που όλοι έχουμε ανάγκη κάποιες φορές, δημιουργεί, αλήθεια είναι, μια παράξενη ευφορία. Πόσο μαγικό είναι να παρατηρείς τόσους ανθρώπους, ίσως άγνωστους μεταξύ τους, αγκαλιασμένους μέσα στον χορό!

Το Αστικό Πανηγύρι είναι μια τρελή ιδέα που αγαπήθηκε και αργά αλλά πολύ σταθερά φαίνεται να γίνεται θεσμός, με τους ανθρώπους του να το στηρίζουν και να το περιμένουν για κάθε επόμενη χρονιά που πάντα μοιάζει να είναι πιο επιτυχημένη από την προηγούμενη!

Ο Γιώργος Γεωργιάδης, τον οποίο ευγνωμονούμε που πίστεψε σε εκείνη την τρελή ιδέα της Άννας και του Στέργιου, κλείνει λέγοντας: «Ό,τι σπέρνεις, θερίζεις. Το Χορόδεντρο έσπειρε απλόχερα πριν 5 χρόνια την αγάπη για την παραδοσιακή μουσική και τον χορό. Τώρα, θερίζει την αποδοχή του κοινού σε νύχτες διονυσιακές, βγαλμένες από παλιές αγαπημένες εποχές, χωρίς κινητά και οθόνες».

Η Άννα αποδίδει την επιτυχία του Αστικού Πανηγυριού στην κοινότητα που βρίσκεται πίσω από το Χορόδεντρο, στην ίδια τη δομή της ιδέας που φέρνει ένα πανηγύρι στο αστικό κέντρο και δίνει στους νέους το πλαίσιο να εκφραστούν.

Εγώ, έχω ήδη δώσει το ραντεβού μου για το δεύτερο Σάββατο του Ιανουαρίου, στο Αστικό Πανηγύρι Vol. 6! Ποιος ξέρει, ίσως χορέψω τότε…